Ο Χαβιέ Μιλέι κέρδισε την προεδρία της Αργεντινής με μια σειρά «βομβιστικών» υποσχέσεων: Θα γκρεμίσει συθέμελα το «άρρωστο» κράτος, θα δώσει πρωτοφανή δυναμική στην κεντρική τράπεζα και θα ενισχύει το πέσο έναντι του δολαρίου. Και παρόλο που όλες αυτές οι υποσχέσεις φαντάζουν ακραίες, καμιά δεν ξεπερνά την αμφιλεγόμενη πεποίθησή του ότι πρέπει να υπάρχει μια νόμιμη αγορά για ανθρώπινα όργανα!
Πόλεμος αντιδράσεων για ένα αμφιλεγόμενο θέμα
Η πρόταση του Μιλέι, όπως αναμενόταν προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Από τη μια, κάποιοι θεωρούν πως είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιδέες που κάνουν πράξη την έννοια της ελευθερίας και από την άλλη, ορισμένοι πιστεύουν πως αποτελεί την πιο ακραία μορφή δυστοπικού καπιταλισμού.
Και καθώς η μεταμόσχευση ανθρώπινων οργάνων δεν προχωρά με ταχύ ρυθμό με αποτέλεσμα να χάνονται ζωές, η συζήτηση με τα υπέρ και τα κατά έχει ανάψει για τα καλά.
Τα υπέρ
Ας δούμε πρώτα τα υπέρ.
Ελευθερία: Το σώμα μου, μού ανήκει άρα αν θέλω να πουλήσω ένα μέρος του είναι δικαίωμά μου. Μπορώ να τραυματιστώ ή να αυτοκτονήσω -τουλάχιστον στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες- ή να δωρίσω ένα νεφρό για αλτρουιστικούς λόγους. Γιατί να μην μπορώ να πουλήσω ένα νεφρό;
Αυτό είναι επίσης το πολιτικό επιχείρημα για τον καπιταλισμό μέσα από τα μάτια του Φρίντριχ Χάγιεκ και του Μίλτον Φρίντμαν: η κατεύθυνση της οικονομίας από το κράτος συνθλίβει την ατομική ελευθερία και η πολιτική ελευθερία γίνεται αδύνατη. Η θέση των ατομικιστών θα πρέπει να είναι ότι μια αμοιβαία συμφωνημένη ανταλλαγή είναι δίκαιη, εφόσον και οι δύο πλευρές είναι κατάλληλα ενημερωμένες για τις συνέπειες, εφόσον και οι δύο πλευρές έχουν ενημερωθεί για τις συνέπειες.
Νόμος προσφοράς και ζήτησης: Κάθε δωρεά οργάνου εξυμνείται από τα ΜΜΕ ως η απόλυτα αλτρουϊστική πράξη ενώ παράλληλα ενθαρρύνεται η μεταθανάτια δωρεά οργάνων, που όμως δεν έχει μεγάλη απήχηση και έχει πολλούς περιορισμούς. Ωστόσο, η λίστα αναμονής των ΗΠΑ για ένα νεφρό είναι 3-5 χρόνια, και στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 2-3 χρόνια, όταν το ιδανικό θα ήταν έξι μήνες ή λιγότερο. Πολλοί πεθαίνουν περιμένοντας...
Ο δυσεπίλυτος γρίφος φαίνεται και στην μοναδική νόμιμη αγορά νεφρών στον κόσμο, στο Ιράν, όπου δεν υπάρχει λίστα αναμονής και τα νεφρά πωλούνται για περίπου 4.000 δολάρια.
Νομιμοποίηση της αγοράς και ρύθμιση: Ακούγεται αποκρουστικό αλλά ούτως ή άλλως υπάρχει «μαύρη» αγορά στα νεφρά, οπότε θα ήταν προτιμότερο να ρυθμιστεί και να λειτουργήσει σωστά, όπως γίνεται και με την απαγόρευση των αμβλώσεων σε κάποια μέρη του κόσμου. Τουλάχιστον, αν κάποιοι πληρώνονται για να πουλήσουν το νεφρό τους, θα κατανοήσουν και την πιθανή βλάβη στην υγεία τους.
Τα κατά
Υπάρχουν όμως και τα κατά:
Απάνθρωπα κίνητρα: Αν το νεφρό τιμολογηθεί, οι κλοπές οργάνων θα εκτοξευθούν και τα εγκλήματα θα αυξηθούν. Ένας Νιγηριανός γερουσιαστής που φυλακίστηκε φέτος στο Ηνωμένο Βασίλειο επειδή προσπάθησε να αγοράσει ένα νεφρό από ένα φτωχό θύμα με αντάλλαγμα μερικές χιλιάδες δολάρια και χωρίς καθόλου να του αναφέρει τις επιπλοκές στην υγεία του. Τα απάνθρωπα κίνητρα θα πληθαίνουν διαρκώς.
Κατάχρηση εξουσίας: Η κοινωνική ανισότητα θα έφτανε στα ύψη καθώς οι φτωχοί άνθρωποι θα πουλούσαν το νεφρό τους σε πλούσιους ανθρώπους.
Κάτι τέτοιο όμως ήδη ισχύει καθώς έρευνες αναφέρουν πως το πλουσιότερο 20% των ανδρών στις ΗΠΑ ζει 12 χρόνια περισσότερα από το φτωχότερο 20%...
Το τέλος του αλτρουϊσμού: Με την αγορά οργάνων, ο αλτρουϊσμός και η άδολη προσφορά πεθαίνουν. Όμως από την άλλη, σώζονται περισσότερες ζωές...
Ο Milei έχει να αντιμετωπίσει ήδη άλλες φουρτούνες και αυτή πρότασή του φαίνεται θα μείνει λίγο πιο πίσω. Όμως η συζήτηση για ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα όλων των εποχών, ήδη άνοιξε...
