Δικλείδα, η οποία θα διασφαλίζει ότι η διακοπή της ηλεκτροδότησης αποτελεί όντως την έσχατη λύση που μπορούν να επιστρατεύσουν οι προμηθευτές ρεύματος, για να διεκδικήσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές πελατών τους, έχει στα σκαριά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Για αυτόν τον σκοπό, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, σχεδιάζει να εισαγάγει ως προϋπόθεση για την εντολή αποκοπής, το να έχει προηγηθεί προσφορά ρύθμισης των χρεών από τις εταιρείες.
Για να «ενεργοποιηθεί» η εν λόγω ασφαλιστική δικλείδα για τους υπερήμερους καταναλωτές, θα πρέπει να προστεθεί στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας. Έτσι, το σχέδιο του ΥΠΕΝ είναι η προσθήκη να γίνει παράλληλα με τις αλλαγές στον Κώδικα (και πιο συγκεκριμένα στο Άρθρο 42), οι οποίες θα βάλουν μπλόκο στον «ενεργειακό τουρισμό».
Υπενθυμίζεται ότι υπερήμερος θεωρείται ένας καταναλωτής στην περίπτωση που έχει αφήσει ανεξόφλητους δύο στη σειρά λογαριασμούς – και από τη στιγμή που λήξει η προθεσμία πληρωμής του δεύτερου λογαριασμού. Σύμφωνα με όσα προβλέπει αυτή τη στιγμή ο Κώδικας, από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα ενεργοποιείται αυτομάτως η δυνατότητα των προμηθευτών να εκδώσουν εντολή αποκοπής. Αν προχωρήσουν τη διαδικασία για διακοπή ηλεκτροδότησης, τότε εντός 10 ημερών από τη σχετική ενημέρωση του καταναλωτή, μπορούν να προχωρήσουν και σε άρση εκπροσώπησης του πελάτη τους.
Δεσμευτικός χαρακτήρας
Αξίζει να σημειωθεί ότι και στην υφιστάμενη μορφή του ο Κώδικας προβλέπει τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, ωστόσο σε προαιρετική βάση. Έτσι, επιτρέπει κατʼ αρχάς στις εταιρείες να ενσωματώνουν στις συμβάσεις τους προγράμματα διακανονισμού χρεών, στους όρους των οποίων συναινεί ο καταναλωτής με την υπογραφή της σύμβασης. Επίσης, πέρα από αυτά τα προγράμματα, στις περιπτώσεις που ο καταναλωτής είναι πιθανόν να αντιμετωπίζει δυσχέρεια ή αδυναμία αποπληρωμής των λογαριασμών, ο Κώδικας δίνει τη δυνατότητα στους παρόχους να εφαρμόζουν και ad hoc προγράμματα διακανονισμού.
Έως αυτή τη στιγμή, όμως, έγκειται στη διακριτική ευχέρεια των προμηθευτών το αν θα χρησιμοποιήσουν τις δύο παραπάνω επιλογές. Ως συνέπεια, η μόνη υφιστάμενη πρόβλεψη που «παγώνει» αναγκαστικά τις εντολές αποκοπής αφορά την περίπτωση που ο πελάτης αμφισβητεί το ύψος των οφειλών, έχοντας προσφύγει για αυτό τον σκοπό σε αρμόδια αρχή ή σε δικαστήριο.
Επομένως, το σχέδιο του υπουργείου είναι η δυνατότητα να γίνει πλέον υποχρέωση, δηλαδή η προσφορά διακανονισμού να προηγείται απαραίτητα, πριν οι πάροχοι αποκτήσουν το δικαίωμα να προχωρήσουν σε εντολή αποκοπής. Κάτι που σημαίνει πως μόνον αφότου ο πελάτης δεν ανταποκριθεί και στον διακανονισμό, θα μπορούν να δρομολογήσουν τη διακοπή ηλεκτροδότησής του.
Η σχετική προσθήκη στον Κώδικα φέρεται πως θα διασφαλίζει επίσης ότι η ρύθμιση θα έχει χαρακτηριστικά (π.χ. ύψος δόσεων) στα οποία θα μπορεί να ανταποκριθεί ο καταναλωτής, όπως επίσης ότι θα περιλαμβάνει «ρήτρες» οι οποίες θα εγγυώνται πως το νέο μέτρο δεν θα ανοίξει «παραθυράκι» σε μπαταχτσήδες, ώστε να αποφύγουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.
Κοινωνικό αγαθό
Όπως φάνηκε και στην περίπτωση αντιμετώπισης του «ενεργειακού τουρισμού», άποψη του ΥΠΕΝ είναι πως το ρεύμα αποτελεί αγαθό μεγάλης κοινωνικής αξίας. Κατά συνέπεια, ο δρόμος για τη διακοπή ηλεκτροδότησης θα πρέπει να ανοίγει μόνο στην περίπτωση που έχουν όντως εξαντληθεί όλες οι υπόλοιπες διαθέσιμες επιλογές.
Με την ίδια λογική, για την αντιμετώπιση του «ενεργειακού τουρισμού», το υπουργείο δεν αποδέχθηκε την εισήγηση της ΡΑΑΕΥ που έδινε τη δυνατότητα ενός προμηθευτή -υπό όρους και προϋποθέσεις- να εκδίδει εντολή αποκοπής για πρώην πελάτες του με ληξιπρόθεσμα χρέη, οι οποίοι στο μεταξύ έχουν μετακινηθεί σε άλλες εταιρείες. Έτσι, το μπλόκο που πρόκειται να τεθεί είναι με την εισαγωγή της έννοιας του στρατηγικού κακοπληρωτή, ο οποίος στην περίπτωση των φυσικών προσώπων είναι ο καταναλωτής που για την 5ετία από την 1η Ιανουαρίου 2020 έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές σε δύο παρόχους, όπως και χρέη στον τρίτο προμηθευτή από τον οποίο προμηθεύεται πλέον ρεύμα.
Σε αυτή την περίπτωση, ο οικιακός καταναλωτής δεν θα μπορεί να μετακινηθεί από τον τρίτο πάροχο, αν πρώτα δεν εξοφλήσει ή διακανονίσει τις οφειλές του. Το ίδιο θα ισχύει και για τις επιχειρήσεις, με τη διαφορά ότι το μπλόκο μετακίνησης θα μπαίνει στον δεύτερο κατά σειρά πάροχο.
Τι λένε οι εταιρείες
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, από την πλευρά τους οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι, αν οι προμηθευτές δεν έχουν σε καμία περίπτωση δυνατότητα να διακόψουν την ηλεκτροδότηση παλιών πελατών τους με χρέη, τότε θα σταλεί λάθος σήμα στην αγορά. Κι αυτό γιατί η υποχρεωτική παραμονή στον τρίτο κατά σειρά προμηθευτή, στον οποίο ένας «ενεργειακός τουρίστας» έχει αφήσει φέσια, ουσιαστικά «περνάει» το μήνυμα στους καταναλωτές πως έχουν ασυλία αν φεσώσουν μέχρι δύο εταιρείες, αφού δεν θα κινδυνεύουν από διακοπή ηλεκτροδότησης. Μάλιστα, η υποχρεωτική παραμονή θα ξεμπλοκάρεται αν διακανονιστούν οι οφειλές στον τρέχοντα πάροχο, χωρίς καμία πρόνοια για τα χρέη στις δύο προηγούμενες εταιρείες.
Όσον αφορά το σχέδιο για την υποχρεωτική προσφορά διακανονισμού, πηγές των παρόχων με τις οποίες συνομίλησε το Insider.gr, σημειώνουν ότι για τις εταιρείες η εντολή αποκοπής είναι κυριολεκτικά το τελευταίο όπλο στη φαρέτρα τους, αφού πρώτα εξαντλούν όλες τις δυνατότητες για ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά στελέχη της αγοράς, η διατήρηση της συμβατικής σχέσης με υπερήμερους πελάτες τους -στην περίπτωση βέβαια που αυτοί ανταποκρίνονται στις ρυθμίσεις- είναι προς όφελος των εταιρειών.
Ο λόγος είναι πως με αυτό τον τρόπο διατηρούν ανοικτό το «παράθυρο» εξόφλησης, έστω και σε βάθος χρόνου. Αντίθετα, μετά την εντολή διακοπή ηλεκτροδότησης, και την άρση εκπροσώπησης που ακολουθεί, ο μόνος τρόπος διεκδίκησης των οφειλόμενων είναι πλέον η δικαστική οδός – που απαιτεί χρόνο και χρήμα. Όπως πάντως συμπληρώνουν οι πηγές των προμηθευτών, στην υποχρέωση για προσφορά διακανονισμού είναι σημαντικό να υπάρξει πρώτα λεπτομερής εικόνα από το ΥΠΕΝ για τις παραμέτρους εφαρμογής της, ώστε να μην καταλήξει έστω και σε ακραίες περιπτώσεις να εισαγάγει μία ακόμη στρέβλωση στη λιανική αγορά.
