Οι Γερμανοί είναι διεθνώς διάσημοι για τις κατασκευές τους, τις κατασκευές μηχανών αλλά και μηχανισμών υπολογισμού διαφόρων μεγεθών. Τηρώντας πιστά την παράδοσή τους αυτή, διαμόρφωσαν ένα νέο μηχανισμό υπολογισμού, ο οποίος αφορά στη μέτρηση των οικονομικών συνεπειών των πολεμικών συγκρούσεων.
O μηχανισμός αυτός φιλοξενείται στο blog https://priceofwar.org/#/
Αφορμή, προφανώς, ήταν η έκρηξη πολέμου στα ανατολικά τους και συγκεκριμένα στην Ουκρανία, ο οποίος έχει πλήξει ιδιαίτερα το Βερολίνο.
Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW – Kiel), oι πόλεμοι συχνά προκαλούν τεράστια οικονομική ζημία. Σε έναν πόλεμο καταστρέφεται το κεφαλαιακό απόθεμα, δηλαδή οικονομικά περιουσιακά στοιχεία όπως μηχανήματα ή κτίρια. Ταυτόχρονα, η οικονομική παραγωγή καταρρέει κατά περίπου 30% κατά μέσο όρο και ο πληθωρισμός αυξάνεται κατά περίπου 15 ποσοστιαίες μονάδες σε διάστημα πέντε ετών.
Αλλά και τρίτες χώρες που δεν συμμετέχουν στον πόλεμο επωμίζονται επίσης υψηλό κόστος, ιδίως οι γειτονικές χώρες του άμεσου «θεάτρου» του πολέμου: το πραγματικό ΑΕΠ μειώνεται κατά μέσο όρο κατά 10% στην πενταετία, ενώ ο πληθωρισμός αυξάνεται κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι πόλεμοι έχουν σημαντικές αρνητικές εξωτερικές επιπτώσεις στις γειτονικές χώρες. Για τις χώρες που βρίσκονται πιο μακριά, ωστόσο, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι θετικές: υπάρχουν και νικητές και ηττημένοι από τους πολέμους στην παγκόσμια οικονομία.
Τα αποτελέσματα αυτά βασίζονται σε μια νέα ανάλυση ερευνητών του Ινστιτούτου του Κιέλου και του Πανεπιστημίου του Tübingen, η οποία συνοψίζεται στο Kiel Policy Brief «The Price of War» και τεκμηριώνεται μεθοδολογικά στο ομώνυμο έγγραφο εργασίας του Κιέλου (Federle et al., 2024).
Μέρος των δημοσιεύσεων είναι ένα διαδικτυακό εργαλείο με το οποίο μπορούν να εκτιμηθούν ad hoc υποθετικά σενάρια βάσει των παραδοχών που έχουν γίνει (Price of War Calculator, PCALC).
Παράδειγμα Ουκρανία - τι θα κοστίσει ο πόλεμος μέχρι το 2026
Με βάση προηγούμενους πολέμους, οι συγγραφείς εκτιμούν ότι η ρωσική εισβολή θα οδηγήσει σε απώλεια του ΑΕΠ της Ουκρανίας κατά περίπου 120 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ μέχρι το 2026 και το ουκρανικό κεφαλαιακό απόθεμα θα μειωθεί κατά περισσότερα από 950 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα, η οικονομική επιβάρυνση για τις τρίτες χώρες που δεν εμπλέκονται στον πόλεμο είναι επίσης σημαντική και ανέρχεται σε περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Από αυτά, περίπου 70 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ αναλογούν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περίπου 15-20 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ μόνο στη Γερμανία.
Οι υπολογισμοί βασίζονται στο κόστος «τυπικών» διακρατικών πολέμων στο παρελθόν.
Ανάλογα με τη διάρκεια και την ένταση του πολέμου, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά σενάρια είναι πιθανά", λέει ο Jonathan Federle, ερευνητής στο Ινστιτούτο του Κιέλου και συγγραφέας της μελέτης.
«Οι δευτερογενείς επιπτώσεις που υπολογίσαμε για άλλες χώρες λαμβάνουν κυρίως υπόψη τους εμπορικούς δεσμούς που προκαλούνται από τη γεωγραφική εγγύτητα και το μέγεθος της εκάστοτε οικονομίας στην οποία ξεσπά ένας πόλεμος».
Τα παραδείγματα της Ταϊβάν και του Ιράν - Διαφορετική ένταση της εμπορικής ολοκλήρωσης
Εάν μια οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό παγκοσμίως ολοκληρωμένη, όπως για παράδειγμα η Ταϊβάν, οι εκτιμήσεις τείνουν να αντικατοπτρίζουν το χαμηλότερο άκρο του αναμενόμενου οικονομικού κόστους του πολέμου- στην περίπτωση αυτή, οι ερευνητές αναμένουν απώλειες του παγκόσμιου ΑΕΠ περίπου 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ εντός πέντε ετών.
Εάν, για παράδειγμα, το Ιράν γινόταν τόπος πολέμου, το κόστος σε όρους χαμένου ΑΕΠ για την παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να ανέλθει σε 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για μια περίοδο πέντε ετών. Το Ιράν δεν εμπλέκεται επίσης τόσο έντονα στο παγκόσμιο εμπόριο λόγω των κυρώσεων, οπότε το εξωτερικό κόστος που εκτιμούν οι ερευνητές σε αυτή την περίπτωση είναι μάλλον στο ανώτερο άκρο.
Ο Moritz Schularick, πρόεδρος του Ινστιτούτου του Κιέλου και ένας εκ των συντακτών της μελέτης, συνοψίζει τα βασικά συμπεράσματα. «Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία έχει προκαλέσει τεράστια οικονομική ζημία στην Ουκρανία, αλλά και στις γειτονικές χώρες και στη Γερμανία. Συνολικά, οι υπολογισμοί δείχνουν για άλλη μια φορά πόσο υψηλή είναι η οικονομική αξία της ειρήνης και πόσο καταστροφικός είναι από κάθε άποψη ένας πόλεμος στο έδαφός μας. Επομένως, η στρατιωτική ισχύς και η αξιόπιστη αποτροπή, που καθιστούν απίθανες τις εξωτερικές επιθέσεις, έχουν νόημα και από οικονομική άποψη».
