Έκρηξη δημοσίων επενδύσεων μέχρι το 2026 που λήγει το Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπει το οικονομικό επιτελείο όπως φαίνεται από τα ανώτατα όρια δαπανών που έχουν τεθεί από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την κατάρτιση του Μεσοπρόθεσμού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής 2025-2028 που θα αποσταλεί στις Βρυξέλλες. Ανώτατα όρια τα οποία έχουν ήδη αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού και αυτό μόλις δύο μήνες μετά από την ψήφισή του.
Οι επενδυτικές δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑ) που έχουν προϋπολογιστεί για φέτος βρίσκονται ήδη σε υψηλό 14ετίας, καθώς υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τα 12,1 δισ. ευρώ (8,5 δισ. από το ΠΔΕ και 3,6 από το ΤΑ). Το 2025 το ποσό αυτό εκτιμάται ότι θα αυξηθεί στα 13,5 δισ. ευρώ καθώς οι δαπάνες του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι αυξημένες κατά περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Το 2026 που είναι και η τελευταία χρονιά του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται εκτόξευση των δημοσίων επενδύσεων στα 15 δισ. ευρώ και συγκεκριμένα 8,35 δισ. από το ΠΔΕ και 6,71 δισ. ευρώ από Ταμείο Ανάκαμψης.
Απότομη διόρθωση το 2027
Η εκτόξευση των δημοσίων επενδύσεων σχετίζεται με την ολοκλήρωση του Ταμείου Ανάκαμψης. Από τον επόμενο χρόνο η Ελλάδα θα πορεύεται μόνο με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ γι' αυτό το 2027 και το 2028 αναμένεται απότομη διόρθωση των επενδυτικών δαπανών. Ειδικά για αυτές τις χρονιές το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αναμένεται να διαμορφωθεί στα 8,5 δισ. ευρώ, περίπου 50 εκατ. ευρώ χαμηλότερα από το ΠΔΕ της φετινής χρονιάς.
Οι αποκλίσεις
Ένας ακόμη στοιχείο είναι η αναπροσαρμογή προς τα πάνω της οροφής των εκτιμώμενων δαπανών του 2024 κατά 226 εκατ. ευρώ, δύο μήνες μετά τη ψήφιση του προϋπολογισμού. Διαφορά διαπιστώνεται στις δαπάνες του υπουργείου Υγείας λόγω της αύξησης των αποζημιώσεων για τις εφημερίες των ιατρών που υπολογίζονται σε επιπλέον κόστος 45 εκατ. ευρώ και στα αυξημένα επιδόματα γέννησης που φέτος μάλιστα θα δοθούν αναδρομικά και για το 2023, αυξάνοντας κατά 90 εκατ. ευρώ τις δαπάνες του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Μια διαφορά της τάξης των 87,7 εκατ. ευρώ διαπιστώνεται στις εθνικολογιστικές προσαρμογές.
Μια ακόμη απόκλιση σε σχέση με τον προϋπολογισμό εντοπίζεται και στις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό βάσει των οποίων υπουργεία και φορείς καλούνται να υπολογίσουν τις προβλέψεις τους. Στο βασικό σενάριο αναμένεται πως ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Εν. ΔΤΚ) θα αυξηθεί με ρυθμό 2,7% φέτος, ενώ η πρόβλεψη στον προϋπολογισμό ήταν για 2,6%.
Το μάζεμα των δαπανών
Τα παραπάνω στοιχεία περιλαμβάνονται στον πίνακα ανωτάτων ορίων δαπανών που καλούνται να συμπληρώσουν υπουργεία και φορείς της Γενικής Κυβέρνησης στο πλαίσιο της ετήσιας κατάρτισης του Μεσοπρόθεσμου Δελτίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο θέτει συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα και δείκτες υλοποίησης στην προσπάθεια εξορθολογισμού και ελέγχου των δαπανών και επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων.
Ακόμη, το ΠΔΣ παρουσιάζει την ενοποιημένη εικόνα των μεγεθών της γενικής κυβέρνησης για να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων οικονομικής πολιτικής. Παράλληλα, θέτει τα ανώτατα όρια δαπανών για όλη την περίοδο για τους φορείς Κεντρικής Διοίκησης, καθώς και τους στόχους ισοζυγίου για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Οι οικονομικές υπηρεσίες των υπουργείων και τον φορέων καλούνται μέχρι τις 11 Μαρτίου να συμπληρώσουν τις εκτιμήσεις τους για την πορεία των δαπανών τα επόμενα χρόνια εξειδικεύοντας το βασικό σενάριο για την πορεία εσόδων και δαπανών για όλη την περίοδο 2024-2028.
Όπως αναφέρεται σε εγκύκλιο που υπογράφει ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, το «σενάριο βάσης που θα εκπονήσουν οι φορείς θα πρέπει να αποτυπώνει με ρεαλιστικό και κατά το δυνατό ακριβή τρόπο τις προβλέψεις για τις δημοσιονομικές επιδόσεις των φορέων σε όλη την υπό εξέταση περίοδο».
Ειδική σημασία δίνεται στη συγκράτηση των δαπανών, καθώς όπως αναφέρεται ακόμη στη σχετική εγκύκλιο «σε κάθε περίπτωση, απαιτείται επαρκής αιτιολόγηση κάθε ετήσιας απόκλισης από τα ανώτατα όρια δαπανών» η οποία θα αξιολογηθεί για το αν θα εγκριθεί.
Σε γενικό επίπεδο, για την περίοδο 2025-2028 γίνεται προσπάθεια συγκράτησης των δαπανών και κυρίως στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, παρά τις αυξήσεις μίσους δισ. ευρώ τον χρόνο που μετράνε από φέτος. Η δαπάνη για εργαζομένους στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης (στενός και ευρύτερος δημόσιος τομέας) προβλέπεται να μειωθεί, από τα 14,73 δισ. ευρώ που θα ανέλθει το 2024, σε 14,69 δισ. το 2025 και σε 14,71 δισ. το 2026, πριν φτάσουν στα 17,4 δισ. ευρώ το 2027 και 2028.
Νέοι δημοσιονομικοί κανόνες
Σημειώνεται πως το φετινό Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο υποβάλλεται μετά από τέσσερα χρόνια χωρίς τη γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης που επέτρεψε την προσωρινή απόκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ τα έτη 2020-2023. Φέτος η χώρα μας δεσμεύεται και πάλι στην εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων, οι οποίοι πρόκειται να καθοριστούν με ακρίβεια στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για το οποίο υπήρξε συμφωνία πρόσφατα μεταξύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου. Έτσι δεν αποκλείεται το Μεσοπρόθεσμο να υποβληθεί στην ΕΕ αργότερα φέτος και συγκεκριμένα το φθινόπωρο.
