Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή εκτιμά στο βασικό του σενάριο πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,5% φέτος. Στην έκθεση δ’ τριμήνου που παρουσιάστηκε χθες, όμως, περιλαμβάνονται και εναλλακτικά σενάρια βάση του πως θα διαμορφωθούν δύο κρίσιμοι παράγοντες: Οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και ο πληθωρισμός.
Ειδικότερα, το «καλό» σενάριο εξετάζει τον αντίκτυπο επιτάχυνσης επενδυτικών δαπανών, προερχόμενων από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), στον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.
Στο σενάριο με συντηρητική αύξηση των επενδύσεων μέσω TAA όπου μόνο το 50% των πόρων από τις επιχορηγήσεις αλλά και τα δάνεια διοχετεύονται στην ελληνική οικονομία η αύξηση των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων που θα προέλθει από τους πόρους του ΤΑΑ θα προσθέσει συνδυαστικά στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 0,2 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τη βασική πρόβλεψη για το 2024, διαμορφώνοντας τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 2,7%. Στις πιο αισιόδοξες εκδοχές όπου η διοχέτευση των πόρων φτάσει το 75% και το 100% τότε ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα φτάσει το 2,9% και το 3,2% αντίστοιχα.
Στο δεύτερο σενάριο που το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή ονομάζει «πληθωριστικό σοκ», ο πληθωρισμός αυξάνεται κατά 1% και διαμορφώνεται στο 3,9% σε σχέση με τη βασική πρόβλεψη που εκτιμά πληθωρισμό στο 2,9%. Η αύξηση αυτή προέρχεται από υποθετική αύξηση των ονομαστικών μισθών για το σύνολο της οικονομίας κατά περίπου 8,7% το 2024. Η τελευταία, για παράδειγμα, υπερβαίνει την αύξηση του μισθολογικού κόστους για το 2023 που υπολογίζεται, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο 6%. Θα μπορούσε να προέλθει από συνδυασμό παραγόντων όπως για παράδειγμα λόγω των δικαιολογημένων απαιτήσεων για κάλυψη απωλειών αγοραστικής δύναμης, ή μίας πιθανής νέας αναζωπύρωσης πληθωρισμού που προέρχεται από ένα νέο εξωτερικό σοκ.
Σε αυτό το σενάριο οι αναλυτές υποθέτουν ότι η αύξηση των ονομαστικών μισθών κατά 8,7% είναι τέτοια που υπερβαίνει σημαντικά το άθροισμα του πληθωρισμού και του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Το άθροισμα αυτό δίνει ένα ασφαλές περιθώριο αύξησης ονομαστικών μισθών που δεν επιφέρει επιπλέον πληθωριστικές πιέσεις. Η αύξηση του πληθωρισμού κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα το 2024 θα επιφέρει μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ στο 2,1% το 2024, δηλαδή 0,4 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τη βασική πρόβλεψη για το 2024.
«Η αύξηση των ονομαστικών μισθών θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούν να ισοσταθμίσουν το υψηλότερο κόστος παραγωγής με αύξηση τιμών», αναφέρει το Γραφείο. Η οικονομία οδηγείται σε έναν αντιπαραγωγικό ανταγωνισμό μισθών τιμών που εν τέλει οδηγεί σε απώλεια αγοραστικής δύναμης. Οι απώλειες του ΑΕΠ κατά 2,4 δισ. ευρώ προέρχονται αφενός από την απώλεια ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας που μεταφράζεται σε μείωση εξαγωγών, αφετέρου από τις απώλειες σε όρους απασχόλησης (λόγω υψηλότερου πραγματικού μισθού που μειώνει τη ζήτηση εργασίας) που μεταφράζονται σε μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και μείωση επενδύσεων σε σχέση με τη βασική πρόβλεψη. Σε αυτό το σενάριο η οικονομία θα έχει χάσει μια τριετία προσαρμογής μέχρι να καλύψει την απόσταση από την τάση του ΑΕΠ που θα ίσχυε χωρίς την υπερβάλλουσα πληθωριστική πίεση.
Οι θετικές και αρνητικές προοπτικές
Πέρα από τα παραπάνω σενάρια η έκθεση καταγράφει μια σειρά παραγόντων μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τις προβλέψεις του Γραφείου για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Ειδικότερα, στις θετικές προοπτικές περιλαμβάνονται:
· Η συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης και των μισθών σε συνδυασμό με την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και της βελτίωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος θα συμβάλει στην αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, ενισχύοντας την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις.
· Το φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, η επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η στήριξη μέσω του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας θα τονώσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις.
· Στον τραπεζικό τομέα, η συνέχιση της επιτυχούς στρατηγικής απο-επένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) αναμένεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο για τη μελλοντική αναπτυξιακή προοπτική της οικονομίας.
· Θετικές επιπτώσεις στην πορεία της οικονομίας το 2024 αναμένονται και από τις ευοίωνες προοπτικές του τουρισμού, την πρόοδο της επένδυσης στο Ελληνικό, και την πολιτική σταθερότητα.
· Οι προσπάθειες του οικονομικού επιτελείου για την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μπορεί να αποδώσει, ήδη από το 2024, πρόσθετα έσοδα, δημιουργώντας καλύτερες προϋποθέσεις αποπληρωμής του χρέους. Στις προσπάθειες αυτές περιλαμβάνονται η διασύνδεση από επιχειρήσεις ταμειακών μηχανών με POS, καθώς και η επέκταση της υποχρεωτικότητας αποδοχής πληρωμών με πλαστικό χρήμα
Από την άλλη, στις αρνητικές προοπτικές σημειώνονται:
· Ενδεχόμενη επιδείνωση της κρίσης στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και Ερυθρά θάλασσα αποτελεί σημαντικό αρνητικό κίνδυνο, καθώς αυξάνει την αβεβαιότητα και ασκεί ανοδική πίεση στο κόστος της εφοδιαστικής αλυσίδας και τον πληθωρισμό.
· Ο επίμονος πληθωρισμός, που θα μπορούσε να παραμείνει υψηλός, για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα των πιέσεων από τις αυξήσεις μισθών και συντάξεων πέρα από τις δυνατότητες της οικονομίας και των κλυδωνισμών στις τιμές αγαθών του πρωτογενούς τομέα που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες.
· Χαμηλότερο από το αναμενόμενο ποσοστό απορρόφησης και κυρίως διοχέτευσης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καθώς και καθυστερήσεων στην εκτέλεση έργων, πιθανόν θα προκαλούσε αναιμική ανάκαμψη επενδύσεων.
· Η καθυστέρηση στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων (για παράδειγμα ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, αξιόπιστη εφαρμογή αξιολόγησης δημοσίων λειτουργών) δυσχεραίνει το πλαίσιο επιχειρηματικότητας (cost of doing business), δημιουργεί πρόσθετο κόστος ευκαιρίας για τις επιχειρήσεις και αποθαρρύνει τις επενδύσεις.
