Οι επιβάτες των αργών, γερασμένων τρένων της Κίνας, κοιτάζουν ο ένας τον άλλον και αναρωτιούνται εάν είναι και οι υπόλοιποι εκεί μέσα βουτηγμένοι στα χρέη.
Ο αποκλεισμός από τα τρένα υψηλής ταχύτητας είναι ένα από τα ολοένα και περισσότερα μέτρα που εφαρμόζει η κυβέρνηση της Κίνας σε βάρος όσων εκδηλώνουν αδυναμία τακτοποίησης των οφειλών τους. Το Πεκίνο εφαρμόζει ένα σύστημα ποινών που περιλαμβάνει κατάσχεση μισθών, περιορισμό πρόσβασης σε θέσεις του δημοσίου, καθώς και περιορισμούς στη χρήση τρένων υψηλής ταχύτητας ή αεροπλάνων. Σε ορισμένους απαγορεύεται να αγοράζουν ακριβά ασφαλιστικά συμβόλαια ή να πηγαίνουν διακοπές και να μένουν σε καλά ξενοδοχεία. Οι αρχές μπορούν ακόμη και να τους θέσουν υπό κράτηση εάν δεν συμμορφωθούν.
Σύμφωνα με την WSJ, ο αριθμός των πολιτών που βρίσκονται στη μαύρη λίστα του δημοσίου για αδυναμία αποπληρωμής χρέους έχει εκτοξευτεί κατά σχεδόν 50% από τα τέλη του 2019, στους 8,3 εκατομμύρια σήμερα.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Κίνα δεν επιτρέπει στους περισσότερους ανθρώπους -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν ατυχίες- να κηρύξουν πτώχευση για να διαγράψουν επισφαλή χρέη και να συνεχίσουν τη ζωή τους, μια πολιτική που ορισμένοι Κινέζοι μελετητές επικρίνουν ως άδικη.
Το χρέος των νοικοκυριών έχει αυξηθεί κατά 50% τα τελευταία πέντε χρόνια σε περίπου 11 τρισ. δολάρια σήμερα. Αν και αυτό είναι χαμηλότερο από τα 17,5 τρισ. δολάρια που οφείλουν οι Αμερικανοί, είναι τεράστιο ποσό για μια χώρα όπου οι άνθρωποι κερδίζουν πολύ λιγότερα.
Καθώς οι τιμές των κατοικιών πέφτουν, ο αποπληθωρισμός κινδυνεύει να παγιωθεί και η ανεργία έχει γίνει μια επίμονη πρόκληση, οι Κινέζοι ηγέτες θέλουν να πείσουν τον κόσμο να ξοδεύει περισσότερα. Αλλά κάθε επιπλέον δολάριο που πληρώνεται για εξόφληση χρέους, αφαιρεί ένα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αγοραστούν καινούργια ρούχα ή να πληρωθούν διακοπές. Η απειλή τιμωρίας για το χρέος ωθεί πολλές οικογένειες προς την πιο συντηρητική διαχείριση των χρημάτων τους.
Πού οφείλεται η αύξηση του χρέους των νοικοκυριών
Η μακροχρόνια άνθιση της αγοράς κατοικιών της Κίνας ήταν μια σημαντική αιτία της αύξησης των προσωπικών χρεών, επειδή πολλοί άνθρωποι χρειάστηκε να δανειστούν περισσότερα για να αντέξουν οικονομικά την αγορά σπιτιού. Μερικοί αγοραστές ανέλαβαν επιπλέον χρέη για να αγοράσουν περισσότερα ακίνητα για επενδυτικούς σκοπούς, τα οποία κατά περιπτώσεις άφησαν και κενά. Τώρα που η άνθιση έχει παρέλθει και οι τιμές πέφτουν, πολλοί έχουν εγκλωβιστεί σε χρέη που δεν μπορούν να διαχειριστούν.
Ο αριθμός κατοικιών που έχουν κατασχεθεί και προορίζονται για πώληση αυξήθηκε κατά 43% το 2023 σε περίπου 400.000 ακίνητα, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών ακινήτων China Index Academy.
Η αύξηση των προσωπικών οφειλών είναι επίσης εν μέρει αποτέλεσμα του ότι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες ή προσωπικές πιστωτικές γραμμές για να χειριστούν τα έξοδα, την ώρα που η οικονομία «βαλτώνει».
Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν απίθανη στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα μια οικονομική κρίση αμερικανικού τύπου στην Κίνα. Ο κρατικός έλεγχος του τραπεζικού συστήματος σημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να απορροφήσει ζημίες και να εισφέρει κεφάλαια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Τα χρέη των νοικοκυριών έχουν επίσης αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς πολλοί άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στη χρήση επιπλέον μετρητών για την εξόφληση των υποχρεώσεων αντί για αγορές ή επενδύσεις σε μετοχές.
Ακόμη κι έτσι, η δημιουργία και διαιώνιση μεγάλων προσωπικών χρεών αποτελεί πρόβλημα για την ηγεσία της Κίνας.
«Η έκρηξη του χρέους των νοικοκυριών τείνει να οδηγεί σε άσχημα μακροοικονομικά αποτελέσματα, ακόμη και χωρίς να έχει εκδηλωθεί οικονομική κρίση», εξηγεί ο Amir Sufi, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Σικάγο. Η Κίνα δεν έχει απλή λύση. «Μόλις ξεκινήσει ο κύκλος, είναι συνήθως ένας κύκλος ο οποίος είναι επώδυνο, μακρύ και δύσκολο να προβλεφθεί πότε θα τελειώσει».
