Την ώρα που το μέτωπο του εμπορικού πολέμου διευρύνεται με τη συμμετοχή και του Καναδά στη «μάχη» της επιβολής δασμών κατά των κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, υπό την ασφυκτική, όπως φαίνεται, πίεση των ΗΠΑ, η ΕΕ κατεβάζει τους τόνους και εμφανίζεται πρόθυμη να ξεκινήσει συζητήσεις με το Πεκίνο για το θέμα των δασμών, μία μόλις εβδομάδα μετά την απόφασή της να αυξήσει τους δασμούς. Δεν είναι τυχαίο που η απόφαση αυτή συνέπεσε με την τριήμερη επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ στην Κίνα η οποία ξεκίνησε την Παρασκευή στο Πεκίνο, αποτελώντας τον πρώτο ανώτατο Ευρωπαίο αξιωματούχο που επισκέπτεται την Κίνα από την ώρα που η ΕΕ ανακοίνωσε αύξηση των δασμών στα κινεζικά αυτοκίνητα, σε μία κίνηση που αποτυπώνει σαφώς την αγωνία και την προσπάθεια του Βερολίνου να κατευνάσει τους τόνους και να αποφύγει αντίποινα.
Αυτό που γίνεται εμφανές είναι ότι η Γερμανία, η οποία τάχθηκε από την πρώτη στιγμή κατά της διεξαγωγής έρευνας από τη ΕΕ στο θέμα των τεράστιων κρατικών επιδοτήσεων που δίνει το Πεκίνο στη βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων του και συνεπώς και στην αύξηση των δασμών, άσκησε πιέσεις στις Βρυξέλλες να αλλάξει στάση και προφανώς έφθασε στην Κίνα κομίζοντας κάποιες προτάσεις που θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο προς συμβιβασμό.
Τώρα, Κίνα και ΕΕ συμφώνησαν σε έναρξη διαπραγματεύσεων ως προς το ευρωπαϊκό σχέδιο επιβολής νέων δασμών στις εισαγωγές ηλεκτρικών αυτοκινήτων από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Ο Κινέζος υπουργός Εμπορίου Γουάνγκ Γουεντάο και ο Επίτροπος της ΕΕ για το Εμπόριο, Βάλντις Ντομπρόβσκις, μίλησαν σε τηλεδιάσκεψη σήμερα Σάββατο, σύμφωνα με ανακοίνωση του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου, χωρίς ωστόσο να δοθούν λεπτομέρειες. Ο Χάμπεκ είχε συνάντηση το πρωί του Σαββάτου με τον Γουάνγκ και επανέλαβε την πρόθεση της ΕΕ να πραγματοποιήσουν συζητήσεις για τους δασμούς. «Αυτό είναι ένα πρώτο βήμα, το οποίο δεν ήταν πιθανό πριν. Πρόκειται για μία θετική εξέλιξη εάν θέλουμε να διατηρήσουμε ένα πεδίο κοινής δράσης και να αποφύγουμε τον πόλεμο των δασμών», είπε ο Χάμπεκ από τη Σαγκάη.
Το θέμα της υπερπροσφοράς της Κίνας με την πλημμύρα εξαγωγών της όχι μόνο σε ηλεκτρικά οχήματα αλλά και σε εξοπλισμό πράσινης τεχνολογίας τέθηκε επί τάπητος στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της G7 υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ.
Η αγωνία του Βερολίνου
Η εσπευσμένη επίσκεψη Χάμπεκ στην Κίνα υπογραμμίζει τη βαθιά ανησυχία της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας η οποία δραστηριοποιείται τα μέγιστα στην κινεζική αγορά και είναι και η πιο εκτεθειμένη σε πιθανά αντίμετρα από πλευράς του Πεκίνου, καθότι το ένα τρίτο των πωλήσεών της προέρχεται από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη αξίας άνω των 18 τρισ.δολαρίων. Στόχος του ταξιδιού του είναι να εξηγήσει στους Κινέζους αξιωματούχους την απόφαση για τους δασμούς και ταυτόχρονα να απομακρύνει τον κίνδυνο αντιποίνων από την Κίνα. Παρότι η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ τάχθηκε υπέρ των δασμών, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και ο Χάμπεκ ανησυχούν ότι η διαμάχη με την Κίνα θα μπορούσε να πλήξει περαιτέρω τη γερμανική οικονομία. Ωστόσο, το Πεκίνο προειδοποίησε λίγο πριν από την άφιξη του Χάμπεκ ότι η απόφαση της ΕΕ να αυξήσει τους δασμούς απειλεί να ανοίξει έναν ευρύτερο εμπορικό πόλεμο, στο πλαίσιο των νέων γεωπολιτικών ισορροπιών μεταξύ Δύσης από τη μία πλευρά και Κίνας από την άλλη.
Σε συνάντησή του με Κινέζους αξιωματούχους στο Πεκίνο σήμερα Σάββατο, ο Χάμπεκ τόνισε ότι οι δασμοί της ΕΕ που θα τεθούν σε ισχύ στις 4 Ιουλίου δεν αποτελούν «ποινή». Χώρες, όπως ΗΠΑ, Βραζιλία και Τουρκία έχουν χρησιμοποιήσει τιμωρητικούς δασμούς, όχι όμως η ΕΕ, εξήγησε ο Χάμπεκ, λέγοντας ότι η Ευρώπη λειτουργεί διαφορετικά που σημαίνει ότι τα μέτρα αντισταθμίζουν απλώς τα πλεονεκτήματα που δίδονται από το Πεκίνο στις κινεζικές επιχειρήσεις.
Ο Χάμπεκ τάσσεται αναφανδόν υπέρ των επιχειρήσεων και κατά του προστατευτισμού, ενώ από την πρώτη στιγμή το Βερολίνο είχε ταχθεί κατά της επιβολής νέως δασμών από την ΕΕ στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα. Μάλιστα, σε χθεσινή εκδήλωση στη γερμανική πρεσβεία στο Πεκίνο, ο Χάμπεκ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του απέναντι στην πολιτική του Βερολίνου κατά της Κίνας, όπως περιγράφεται σε έγγραφο που δημοσιοποιήθηκε πέρυσι τον Ιούλιο και το οποίο κατηγορεί το Πεκίνο για αυξημένη επιθετικότητα και αθέμιτες πρακτικές, ενώ είναι αρκετά αόριστο ως προς τα μέτρα πολιτικής για τη μείωση της εξάρτησης των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών από την κινεζική αγορά.
Μπορεί να επιλυθεί η διαμάχη;
Ως μία από τις κορυφαίες οικονομίες της Ευρώπης και το μεγαλύτερο κατασκευαστή αυτοκινήτων της, η Γερμανία βρίσκεται σε «ειδική κατάσταση» στις σημερινές εμπορικές εντάσεις, όπως ανέφερε ο Χάμπεκ. «Δεν πρέπει να αφήσουμε τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους και να κλιμακωθούν», είπε προτού αποβιβαστεί στο αεροσκάφος από τη Νότια Κορέα όπου βρισκόταν νωρίτερα. Μόλις έφθασε στο Πεκίνο ο Χάμπεκ χαρακτήρισε τις σινογερμανικές σχέσεις περίπλοκες και απαιτητικές, ενώ η συνάντηση με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κιάνγκ την οποία ευελπιστούσε, δεν θα γίνει τελικά.
Οι σχέσεις της Κίνας με την Ευρώπη έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια, με σημείο αιχμής διαφορές για ανθρώπινα δικαιώματα, εμπόριο και την υποστήριξη της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ΕΕ άνοιξε νέο γύρο ερευνών για τις κινεζικές πρακτικές, επικαλούμενη αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως μαζικές κρατικές επιδοτήσεις. Ο Τζέικομπ Γκάντερ, αναλυτής της Mercator Institute for China Studies στη Γερμανία, θεωρεί ότι το φάσμα διαπραγματεύσεων για τους δασμούς στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα είναι περιορισμένο, καθώς η έρευνα της Κομισιόν είναι εκτεταμένη σε όλα το φάσμα της κινεζικής οικονομίας. Ακόμη και εάν το Πεκίνο δεσμευθεί σε μία εκ βάθρων μεταρρύθμιση σε ολόκληρη την οικονομική του διάρθρωση, αυτό θα χρειαστεί χρόνια για να γίνει και οι συζητήσεις θα μπορούσαν να παρουσιάσουν κάποια πρόοδο στους τομείς των ερευνών, όπως στις κιινεζικές προμήθειες ιατρικού εξοπλισμού, όπου η ΕΕ κατηγορεί το Πεκίνο ότι ευνοεί τους εγχώριους προμηθευτές. Αυτό είναι κάτι που το Πεκίνο θα μπορούσε να αλλάξει σχετικά γρήγορα, εάν το επιθυμεί.
Τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης πρόβαλαν το ταξίδι του Χάμπεκ ως μία ένδειξη της ανοικτής διάθεσης της Κίνας και ορισμένων πολιτικών της ΕΕ να προωθήσουν το διάλογο και τη συνεργασία. Τον τελευταίο καιρό, το Πεκίνο έχει ξεκινήσει μία κλιμακούμενη εκστρατεία που στοχεύει το γαλλικό μπράντι, το ισπανικό ζαμπόν, τα γερμανικά αυτοκίνητα μεγάλου κινητήρα και άλλα αγαθά.
Την επόμενη εβδομάδα θα επισκεφθεί την Κίνα και ο υπουργός Μεταφορών της Γερμανίας από το κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών, Βόλκερ Γουίσινγκ, ο οποίος τάσσεται κατά των δασμών και θεωρεί ότι θα πλήξει τη γερμανική βιομηχανία. Αυτή άλλωστε είναι η άποψη των γερμανικών επιχειρήσεων στην Κίνα. Επομένως, ο πραγματικός λόγος των γερμανικών επισκέψεων στην Κίνα δεν είναι η επίλυση του θέματος των δασμών, καθώς η ΕΕ δεν πρόκειται να ανακαλέσει την αύξηση, αλλά η διαβεβαίωση στο Πεκίνο ότι το Βερολίνο είναι ανοικτό σε επιχειρηματικές δραστηριότητες, διαφοροποιώντας διακριτικά τη θέση του από τις Βρυξέλλες.
Από την πλευρά του, το Πεκίνο προειδοποίησε ότι η κλιμάκωση της έντασης με την ΕΕ για τις εισαγωγές ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μπορούσε να πυροδοτήσει εμπορικό πόλεμο.
Το εμπόριο της Γερμανίας με την Κίνα αξίας 60 δισ.ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2024 ήταν χαμηλότερο από τα 63 δισ.ευρώ των εμπορικών συναλλαγών ΗΠΑ- Γερμανίας. Αυτό φαίνεται να τερματιζει μία τάση που είχε κατατάξει την Κίνα σε κορυφαίο εμπορικό εταίρο της Γερμανίας για οκτώ χρόνια στη σειρά. Επίσημα στοιχεία δε, που δημοσιοποιήθηκαν χθες υπογραμμίζουν αυτή την αλλαγή: οι γερμανικές εξαγωγές στην Κίνα μειώθηκαν 14% το Μάιο από την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, ενώ οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν 4,1%.
Η στάση του Καναδά
Πηγές ανέφεραν στο Bloomberg ότι ο πρωθυπουργός του Καναδά Ζαστίν Τριντό είναι έτοιμος να επιβάλει νέους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα χωρίς ωστόσο η κυβέρνηση να έχει λάβει ακόμη επίσημη απόφαση για το πώς ακριβώς θα προχωρήσει. Το νέο εμπορικό «τρίγωνο», εάν τελικά δημιουργηθεί, εντάσσεται μέσα στο γεωπολιτικό κάδρο αύξησης των πιέσεων απέναντι στο Πεκίνο, που αποκτά πιο συμπαγές μέτωπο και καθιστά την «επίθεση» πιο αποτελεσματική. Αυτό όμως αυξάνει και τις δυνητικές ανταποδοτικές κινήσεις της Κίνας, που ήδη έχει ανοίξει έρευνα αντιντάμπινγκ στο «μαλακό υπογράστρειο» της Ευρώπης, εκεί που την πονά περισσότερο, στην αγορά χοιρινού, γαλακτοκομικών και μπράντι.
Ο Τριντό δέχεται αυξανόμενες πιέσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό να ευθυγραμμιστεί με τις πολιτικές της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών - η πρώτη αύξησε τους δασμούς στο 102,5% και οι δεύτερες έως και στο 48%. Ο ίδιος εμφανίστηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικός στην επιβολή δασμών στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής της G7 και προς το παρόν αναφέρει ότι παρακολουθεί την κατάσταση, παρά τις πιέσεις που δέχεται από την καναδική αυτοκινητοβιομηχανία και τον πρωθυπουργό του Οντάριο ο οποίος προειδοποιεί για απώλεια θέσεων εργασίας από τις φθηνές εισαγωγές κινεζικών αυτοκινήτων. Η αξία των κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων που εισάγονται στον Καναδά έφθασε τα 1,6 δισ.δολάρια πέρυσι έναντι 70 εκατ. του 2022, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία της χώρας, με τον αριθμό των αυτοκινήτων στο λιμάνι του Βανκούβερ να έχει υπερπενταπλασιαστεί. Η κυβέρνηση Τριντό, όπως και αυτή του Οντάριο έχουν δεσμευθεί να διοχετεύσουν δισεκατομμύρια στην κατασκευή μίας εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων, από κρίσιμη ορυκτά για μπαταρίες έως συναρμολόγηση αυτοκινήτων και φορτηγών μικρού βάρους.
