Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδα – Κύπρος, μετά την απόφαση που έλαβε την Τρίτη, 2 Ιουλίου, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) για τη διασύνδεση Ελλάδα-Κύπρος (Great Sea Interconnector). Απόφαση που καθιστά το έργο μη βιώσιμο, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, και θα έχει ως συνέπεια να σταματήσει το έργο αν δεν αλλάξει τα επόμενα 24ωρα, όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Διαχειριστή, Μάνος Μανουσάκης.
Πριν από τη δήλωση του επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, είχε προηγηθεί για το θέμα σύσκεψη σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο στο Μέγαρο Μαξίμου, παρόντος και του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη. Αν και είναι ελάχιστες οι πληροφορίες για το τι διημείφθη στη σύσκεψη, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι η στάση που αποφασίστηκε να ακολουθήσει η ελληνική κυβέρνηση απηχείται στο πνεύμα της δήλωσης του κ. Μανουσάκη.
Αυτό σημαίνει κατ΄ αρχάς πως η κυβέρνηση θα εκφράσει την έντονη ενόχλησή της για την εξέλιξη στα ανώτερα πολιτειακά κλιμάκια της Κύπρου. Επίσης, θα εκπέμψει ανάλογο τελεσίγραφο με τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, ότι υπό τις συνθήκες που δημιουργεί η απόφαση της ΡΑΕΚ, το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει. Επομένως, η «τύχη» της διασύνδεσης βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια της Κύπρου, η οποία θα πρέπει να δείξει άμεσα τις προθέσεις της.
Ενόχληση και των Βρυξελλών
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με κυπριακά μίντια, ήδη η Κύπρος έχει γίνει αποδέκτης αντιδράσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προέβη σε έντονες παραστάσεις προς την κυπριακή κυβέρνηση για την εξέλιξη. Υπενθυμίζεται ότι η Ε.Ε. έχει χρηματοδοτήσει το έργο με 657 εκατ. ευρώ, επομένως η «ψήφος εμπιστοσύνης» της στο έργο είναι κομβική για ένα σημαντικό μέρος των κονδυλίων που είναι απαραίτητα για την υλοποίησή του.
Η δήλωση Μανουσάκη αποτελεί το δεύτερο μήνυμα από την ελληνική πλευρά -και σίγουρα πιο ηχηρό λόγω της κρισιμότητας των εξελίξεων- ότι η Αθήνα έχει κόκκινες γραμμές που, αν παραβιαστούν, το έργο θα «ναυαγήσει». Αφορμή για την πρώτη παρέμβαση, που είχε γίνει από τον υπουργό ΠΕΝ Θόδωρο Σκυλακάκη, ήταν η μακρά κωλυσιεργία που έχει προηγηθεί από την κυπριακή πλευρά, αναφορικά με μία σειρά από αποφάσεις που θα διασφάλισαν την τήρηση των προθεσμιών για την εκταμίευση των κοινοτικών πόρων.
Έτσι, σε συνέντευξή του πριν από λίγους μήνες, ο υπουργός είχε αναφέρει πως αν χαθούν οι προθεσμίες για τα κονδύλια από την Ε.Ε. τότε θα μειωθεί δραματικά η πιθανότητα να διασυνδεθεί με το καλώδιο η Κύπρος με την υπόλοιπη Ευρώπη.
«Αν η ενίσχυση χαθεί, η πιθανότητα να συνδεθεί η Κύπρος με την υπόλοιπη Ευρώπη με το καλώδιο μειώνεται δραματικά. Έχουμε δείξει πλεόνασμα καλής θέλησης σε αυτό το θέμα για να βοηθήσουμε να μην χαθεί το έργο, αλλά σε τελική ανάλυση η ευθύνη μας είναι απέναντι στον Έλληνα καταναλωτή και φορολογούμενο», είχε σημειώσει χαρακτηριστικά.
Η αρνητική ανατροπή
Με την απόφασή της, η ΡΑΕΚ απορρίπτει την ανάκτηση εσόδου από τον ΑΔΜΗΕ για το έργο κατά την κατασκευαστική περίοδο.
Το σκεπτικό της Ρυθμιστικής Αρχής της Κύπρου είναι ότι λαμβανομένης υπόψη της υψηλής πρόσθετης απόδοσης (WACC premium) που έχει ήδη χορηγηθεί, στο πλαίσιο του Κανονισμού TEN-E, ως κίνητρο για το εν λόγω έργο καθώς και της μεγάλης αύξησης στην ένταση του κεφαλαιουχικού κόστους, δεν κρίνεται εύλογη η εισήγηση του Φορέα Υλοποίησης για παροχή του κανονιστικού κινήτρου αναφορικά με την αναγνώριση εύλογης απόδοσης και εσόδου και ανάκτηση κατά την κατασκευαστική περίοδο, και οποιεσδήποτε δαπάνες αφορούν την περίοδο αυτή δεν θα αναγνωριστούν και/ή ανακτηθούν με οποιοδήποτε τρόπο πριν από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του έργου.
Σύμφωνα ωστόσο με τον κ. Μανουσάκη, η Ρυθμιστική Αρχή ανατρέπει την προηγούμενη απόφαση μεθοδολογίας εσόδου, την οποία είχε λάβει όταν το έργο είχε ο προηγούμενος φορέας υλοποίησης και βάσει αυτής ο Διαχειριστής έλαβε την επενδυτική απόφαση να γίνει φορέας υλοποίησης του έργου, τον Οκτώβριο του 2023. Όπως προσθέτει, ο ΑΔΜΗΕ έχει την οικονομική ευρωστία να κατασκευάσει το έργο, αλλά υπό τα δεδομένα που δημιουργεί αυτή η ρυθμιστική απόφαση κανένας επενδυτής δεν θα γινόταν μέτοχος.
Συμπληρώνει επίσης πως η Ελλάδα έχει ήδη δεσμευτεί μέσω της απόφασης της ΡΑΑΕΥ, ώστε οι Έλληνες καταναλωτές να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην ηλεκτρική διασύνδεση κατά τη διάρκεια της κατασκευής της, ώστε να είναι το έργο βιώσιμο. «Αναμένουμε μία αντίστοιχη απόφαση και από την κυπριακή πλευρά», προσθέτει.
