«Χάλκινο» μετάλλιο στην ακρίβεια, σε ό,τι αφορά τις τιμές πώλησης των αλκοολούχων ποτών, λαμβάνει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2023, τα οποία επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ).
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις λιανικές τιμές πώλησης των οινοπνευματωδών ποτών (αλκοολούχα, μπύρα, οίνος), η Ελλάδα είναι η τρίτη ακριβότερη χώρα σε σύνολο των 27 χωρών της ΕΕ, με δείκτη τιμών 151,1, ο οποίος είναι μάλιστα κατά 51,1% υψηλότερος έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Το γεγονός αυτό αποδίδεται, σύμφωνα με τον ΣΕΑΟΠ, στον πολύ υψηλό Ειδικό φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) των αλκοολούχων ποτών που ισχύει στη χώρα μας και το ΦΠΑ, τιμές που ανεβάζουν σημαντικά το κόστος για τον τελικό καταναλωτή, δημιουργώντας παράλληλα κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου.
Ακριβότερη χώρα, ως προς τις τιμές στα οινοπνευματώδη ποτά, ήταν το 2023 η Φινλανδία με δείκτη τιμών 202,3, κατά 102,2% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ακολουθεί στη δεύτερη θέση η Ιρλανδία με δείκτη τιμών 201,5 και η Ελλάδα στην τρίτη θέση. Την πεντάδα συμπληρώνουν η Δανία με δείκτη τιμών 138,6 και η Σουηδία με 136,3 αντίστοιχα.
Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα επίπεδα τιμών για τα ποτά με αλκοόλη καταγράφηκαν στην Αυστρία με δείκτη τιμών 83,3, ήταν κατά 17% χαμηλότερου έναντι του μέσου κοινοτικού όρου της ΕΕ, καθώς και στη Γερμανία με 87,2 δείκτη τιμών – ήτοι 13% κάτω του μέσου ευρωπαϊκού όρου.
Συμπερασματικά, προκύπτει ότι το 2023, το επίπεδο λιανικής τιμής των οινοπνευματωδών ποτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν από δυόμισι φορές υψηλότερο στο ακριβότερο κράτος μέλος, σε σύγκριση με το πιο φθηνό.
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα είναι ακριβότερη χώρα μεταξύ των μεσογειακών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών όπως είναι η Πορτογαλία (με δείκτη τιμών 111,5), η Κύπρος (με 111,3) η Γαλλία (με 99), η Ισπανία (με 97,3) και η Ιταλία (με 87,3).
Ταυτόχρονα, η χώρα μας βρίσκεται στην έκτη θέση μεταξύ 37 χωρών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων τόσο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας. Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ότι προηγούνται οι βόρειες χώρες και η Τουρκία, που αντιμετωπίζουν διαφορετικά το θέμα του αλκοόλ.
«Αγκάθι» οι φόροι
Όπως έχει αναφέρει πολλές φορές το τελευταίο διάστημα ο ΣΕΑΟΠ, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης αντιστοιχεί πλέον μετά τις διαδοχικές αυξήσεις στο ένα τρίτο της τελικής τιμής των αλκοολούχων ποτών, ενώ συνδυαστικά με τον ΦΠΑ, οι φόροι αποτελούν το 55% της τελικής τιμής ενός τυπικού αλκοολούχου ποτού (50% στο τσίπουρο και την τσικουδιά και 57% στο ούζο).
Ο ΕΦΚ των αλκοολούχων ποτών είναι 40% υψηλότερος του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ όπως αναφέρεται σε πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε το ΙΟΒΕ για τον κλάδο, από το 1998 μέχρι σήμερα η φορολογία αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αυξήθηκε συνολικά οκτώ φορές, με τις τέσσερις αυξήσεις να πραγματοποιούνται εντός του διαστήματος 2009-2010, οδηγώντας σε αύξηση του ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών κατά 125%. Τα αποστάγματα συνεισφέρουν 64% των κρατικών εσόδων, ενώ αντιπροσωπεύουν το 22% της κατανάλωσης αιθυλικής αλκοόλης στην ελληνική αγορά.
Πόσο αυξήθηκαν οι τιμές
Ενδεικτικό των επιπτώσεων που είχαν στις τιμές οι διαδοχικές αυξήσεις του ΕΦΚ και του ΦΠΑ είναι το γεγονός ότι το 2009, στην Ελλάδα οι τιμές ήταν κατά 8% υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ το 2023 είναι κατά 51% πιο υψηλά, κατατάσσοντας τελικά την Ελλάδα στην τρίτη υψηλότερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ 27.
Τι προτείνουν οι φορείς του κλάδου
Όπως έχει ήδη γράψει το insider.gr, ο ΣΕΑΟΠ και η ΕΝΕΑΠ (Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών) προτείνουν τη σταδιακή προσαρμογή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης των αλκοολούχων ποτών σε βάθος τριετίας (2024–2026) στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ειδικότερα, προτείνεται η μείωση του ΕΦΚ σε τρεις διαδοχικές φάσεις και δη κατά 10% ετησίως για τρία χρόνια, ένα μέτρο, που όπως αναφέρουν «είναι δημοσιονομικά ουδέτερο και θα οδηγήσει σε μείωση των τελικών τιμών καταναλωτή, στον περιορισμό του παράνομου εμπορίου, αμβλύνοντας ταυτόχρονα τις στρεβλώσεις που ταλανίζουν για χρόνια τον κλάδο, ενισχύοντας τη ρευστότητα και την παραγωγική δυναμική των επιχειρήσεων».
Η πρόταση αυτή έχει βασιστεί σε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, στην οποία έχει εκτιμηθεί η επίδραση της σταδιακής μείωσης του ΕΦΚ των αλκοολούχων ποτών από το υφιστάμενο επίπεδο των 2.550 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης στα 1.800 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης (μέσος όρος ΕΕ) σταδιακά σε τρεις διαδοχικές φάσεις.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία τα οποία έχουν επεξεργαστεί οι φορείς του κλάδου, η κλιμακωτή μείωση του ΕΦΚ σε ορίζοντα τριετίας ώστε αυτός να συγκληθεί με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα περιορίσει το παράνομο εμπόριο, αυξάνοντας τις πωλήσεις νόμιμων προϊόντων κατά περίπου 10% μέχρι το 2026, σε σύγκριση με το σενάριο διατήρησης του ΕΦΚ. Ταυτόχρονα, θα αυξήσει το ΑΕΠ κατά περίπου 325 εκατ. ευρώ την περίοδο 2024-2026, θα ενισχύσει την απασχόληση σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών κατά 11,3 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης, θα οδηγήσει σε εξορθολογισμό του φορολογικού πλαισίου τοποθετώντας την Ελλάδα πλησιέστερα σε χώρες που έχουν αντίστοιχο τουριστικό προϊόν, όπως η Πορτογαλία και η Ιταλία, ενώ δύναται να μειωθεί η λιανική τιμή πώλησης μιας τυπικής φιάλης αλκοολούχου ποτού κατά 10,7% μεταξύ 2023-2026.
Η ακτινογραφία της εγχώριας ποτοποιίας
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΣΕΑΟΠ, το 2023 οι εξαγωγές της ελληνικής ποτοποιίας και αποσταγματοποιίας έσπασαν για πρώτη φορά το «φράγμα» των 100 εκατ. ευρώ.
Στον κλάδο δραστηριοποιούνται συνολικά 103.051 επιχειρήσεις, απασχολώντας 72.704 εργαζόμενους, ενώ οι εξαγωγές αντιστοιχούν στο 66,54% της ελληνικής παραγωγής, ήτοι σε 50 εκατομμύρια φιάλης. Το 72% δε της ελληνικής παραγωγής αλκοολούχων ποτών αφορά σε προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη.
