Σημαντικές πρόσθετες ευρωπαϊκές επενδύσεις αξίας 750 - 800 δισ. ευρώ ετησίως και κοινό δανεισμό προτείνει, μεταξύ άλλων, ο Μάριο Ντράγκι στην πολυαναμενόμενη έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ που παρουσιάστηκε σήμερα. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη αποσύνδεσης των ορυκτών καυσίμων από το ενεργειακό μείγμα με παράλληλη αποκλιμάκωση των τιμών, ενώ τόνισε πως πρέπει να υπάρχουν κρατικές ενισχύσεις όπου διακρίνεται κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον.
Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας και πρώην εντρικό τραπεζίτη της Ευρωζώνης οι πρόσθετοι πόροι, πρέπει να αγγίξουν έως και 5% του ΑΕΠ, πολύ υψηλότερες ακόμη και από το 1-2% του σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια παρουσίασης της έκθεσης των 400 σελίδων, παρουσία της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο κ. Ντράγκι διεμήνυσε πως η ΕΕ χρειάζεται πολύ πιο συντονισμένη βιομηχανική πολιτική, πιο γρήγορες αποφάσεις και τεράστιες επενδύσεις εάν θέλει να συμβαδίσει οικονομικά με τους αντιπάλους της, τις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Οι ανάγκες για επενδύσεις είναι τεράστιες», προειδοποίησε ο Μάριο Ντράγκι. Επιμένοντας ότι υπάρχει ανάγκη «δραστικής αλλαγής» στην ευρωπαϊκή προσέγγιση, παρουσίασε ορισμένες από τις «170 προτάσεις του». Ο Μάριο Ντράγκι αναγνωρίζει ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι εφικτό, εκτός «αν συντρέξουν οι πολιτικές και θεσμικές συνθήκες». Επισημαίνει την ανάγκη κινητοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων για την χρηματοδότηση της καινοτομίας μέσω της δημιουργίας μίας πραγματικής «ένωσης αγορών κεφαλαίων».
«Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ανά κάτοικο έχει αυξηθεί σχεδόν επί δύο φορές στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την Ευρώπη από το 2000», προειδοποιεί ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ. Η ΕΕ πλήττεται από οικονομική στασιμότητα εδώ και ενάμισι χρόνο. Οι επιδόσεις της στην υπέρβαση της κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία ήταν χαμηλότερες σε σχέση με τις ΗΠΑ, όπως συνέβη και με την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Η υστέρηση εξηγείται «κυρίως με την μεγαλύτερη επιβράδυνση της παραγωγικότητας στην Ευρώπη» και αντιπροσωπεύει απειλή για το κοινωνικό της μοντέλο, προειδοποιεί ο Μάριο Ντράγκι. «Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να γίνει παραγωγικότερη, θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε επιλογές. Δεν θα μπορούμε ταυτόχρονα να έχουμε ηγετική θέση στον τομέα των νέων τεχνολογιών, να είμαστε υπόδειγμα κλιματικής υπευθυνότητας και ανεξάρτητος παράγοντας στην διεθνή σκηνή. Δεν θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε το κοινωνικό μας μοντέλο. Θα πρέπει να αναθεωρήσουμε προς τα κάτω ορισμένες έως και το σύνολο των φιλοδοξιών μας. Πρόκειται για μία υπαρξιακή πρόκληση».
Μάλιστα, προέτρεψε το μπλοκ να αναπτύξει τις προηγμένες τεχνολογίες του, να δημιουργήσει ένα σχέδιο για την επίτευξη των κλιματικών στόχων του και να ενισχύσει την άμυνα και την ασφάλεια κρίσιμων πρώτων υλών, χαρακτηρίζοντας το έργο «υπαρξιακή πρόκληση». «Εάν η Ευρώπη δεν μπορεί να γίνει πιο παραγωγική, θα αναγκαστούμε να επιλέξουμε. Δεν θα μπορέσουμε να γίνουμε, αμέσως, ηγέτης στις νέες τεχνολογίες, φάρος ευθύνης για το κλίμα και ανεξάρτητος παίκτης στην παγκόσμια σκηνή. Θα πρέπει να περιορίσουμε κάποιες, αν όχι όλες, από τις φιλοδοξίες μας» ανέφερε.
Άνοιξε ο δρόμος για εργαλεία κοινού χρέους
Μετά την επιτυχία του ιστορικού σχεδίου ανάκαμψης έπειτα από την πανδημία της Covid, η ΕΕ θα πρέπει «να συνεχίσει την έκδοση εργαλείων κοινού χρέους για την χρηματοδότηση κοινών προγραμμάτων επενδύσεων με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της ασφάλειας της ΕΕ», σημειώνει στην εισαγωγή της 400σέλιδης έκθεσης ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας επισημαίνοντας το οικονομικό «χάσμα» που χωρίζει την Ευρώπη από τις ΗΠΑ.
Οι χώρες της ΕΕ αρχίζουν να ανταποκρίνονται στην νέα πραγματικότητα, επεσήμανε ο κ. Ντράγκι, προσθέτοντας πως η αποτελεσματικότητά τους περιορίζεται από την έλλειψη συντονισμού. Τα διαφορετικά επίπεδα επιδοτήσεων μεταξύ των κρατών - μελών δημιούργησαν ανισορροπία στην ενιαία αγορά, ο ανταγωνισμός εντείνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και η διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ είναι περίπλοκη και αργή, προστίθεται στην έκθεση.
«Θα απαιτηθεί η επανεστίαση της προσοχής της ΕΕ στα πιο πιεστικά ζητήματα, τη διασφάλιση του αποτελεσματικού συντονισμού των κυβερνήσεων και των πολιτικών πίσω από κοινούς στόχους και η χρήση των υφιστάμενων διαδικασιών διακυβέρνησης με νέο τρόπο που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη που θέλουν να κινηθούν γρηγορότερα, να μπορούν το κάνουν», τονίζεται στο πολυαναμενόμενο report.
Παράλληλα, ο κ. Ντράγκι παρατήρησε πως η ευρωπαϊκή ανάπτυξη επιβραδύνεται, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι πεισματικά πιο αργή σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, την στιγμή που και η Κίνα ανεβάζει ταχύτητα με επιταχύνει τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ της. Μεγάλο μέρος του «κενού» οφείλεται στη χαμηλότερη παραγωγικότητα, εν μέρει λόγω της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης και της έλλειψης πρώτων υλών.
Επίσης, διαπίστωσε πως η ΕΕ αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις υψηλότερες τιμές ενέργειας αφού έχασε την πρόσβαση στο φθηνό ρωσικό αέριο και δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στη Μόσχα. Η Γηραιά Ήπειρος, μάλιστα, καλείται να επενδύσει στην καινοτομία και να μειώσει τις τιμές της ενέργειας, στον αγώνα προώθησης της διαδικασίας της απανθρακοποίησης, μειώνοντας τις εξαρτήσεις της, ιδίως από την Κίνα για ορυκτά καύσιμα, σε συνδυασμό με αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Η ΕΕ έχει επίσης αποτύχει μέχρι στιγμής να προωθήσει έναν οδικό χάρτη για να μειώσει τα εμπόδια στις κεφαλαιαγορές της ώστε να κινητοποιήσει δισεκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για την επιτάχυνση της ανάπτυξης καθαρών τεχνολογιών για την επίτευξη των φιλόδοξων πράσινων στόχων της ή για τη δημιουργία της επόμενης γενιάς πρωταθλητών τεχνολογίας.
Ταυτόχρονα, προειδοποίησε πως το υψηλό επίπεδο εμπορικού ανοίγματος της ΕΕ θα την αφήσει εκτεθειμένη, καθώς περίπου το 40% των εισαγωγών της προέρχεται από μικρό αριθμό προμηθευτών που είναι δύσκολο να αντικατασταθούν, και περίπου το ήμισυ αυτού του όγκου προέρχεται από χώρες με τις οποίες το μπλοκ δεν είναι «στρατηγικά ευθυγραμμισμένο».
«Η ΕΕ θα χρειαστεί να αναπτύξει μια γνήσια εξωτερική οικονομική πολιτική που θα συντονίζει τις εμπορικές συμφωνίες και τις άμεσες επενδύσεις με χώρες πλούσιες σε πόρους. Κομβική είναι και η δημιουργία αποθεμάτων σε επιλεγμένους κρίσιμους τομείς, με τη δημιουργία βιομηχανικών εταιρικών σχέσεων για την εξασφάλιση βασικών τεχνολογιών μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας», επισημαίνεται στην έκθεση.
Άλλοι στόχοι περιλαμβάνουν την πλήρη εφαρμογή της ενιαίας αγοράς, η οποία περιλαμβάνει 440 εκατομμύρια καταναλωτές και 23 εκατομμύρια εταιρείες, με τη μείωση των εμπορικών... τριβών. Το μπλοκ καλείται επίσης να διασφαλίσει ότι η πολιτική του ανταγωνισμού δεν θα γίνει «φραγμός στους στόχους της Ευρώπης», ιδίως στον τομέα της τεχνολογίας.
Οι χώρες της ζώνης του ευρώ πρέπει να διευκολύνουν «τεράστιες επενδυτικές ανάγκες, αόρατες εδώ και μισό αιώνα στην Ευρώπη», μέσω ενός μείγματος ιδιωτικής χρηματοδότησης και δημόσιας στήριξης. Η ΕΕ αντιμετωπίζει εν τω μεταξύ ένα «έλλειμμα καινοτομίας» το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω μεταρρυθμίσεων.
Δύο αρχές και τρία κλειδιά από Λάιεν
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επεσήμανε πως υπάρχουν δύο βασικές αρχές που πρέπει να είναι κοινά αποδεκτές από όλους:
- ο μόνος τρόπος για διασφάλιση μακροχρόνιας ανταγωνιστικότητα είναι η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και η στροφή στην καθαρή κυκλική οικονομία.
- η ανάγκη να υπάρχει ευημερία για όλους στην Ευρώπη, με όλες τις μεταρρυθμίσεις να πρέπει να είναι δίκαιες και να βασίζονται σε ένα μοντέλο που θα βάζει μπροστά τα συμφέροντα της κοινωνίας
Επιπροσθέτως, τόνισε πως υπάρχουν τρία κλειδιά για την ανταγωνιστικότητα στην ΕΕ:
- να προχωρήσει ο πράσινος και ψηφιακός μετασχηματισμός, να υποστηριχθεί η απαλλαγή από τον άνθρακα και η προώθηση της καινοτομίας να γίνει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ΕΕ
- να αποκτηθούν περισσότερες γνώσεις και skills και να υπάρξει επένδυση και προσέλκυση περισσότερων ταλαντούχων ανθρώπων
- η ανθεκτικότητα είναι συνώνυμο της ανταγωνιστικότητας
