Καθιζήσεις του οδοστρώματος σε διάφορα τμήματα του περιφερειακού δικτύου, έως και πλήρη, σε αρκετές περιπτώσεις, αποδόμηση της υπόβασης του δρόμου, λόγω του μεγάλου ύψους βροχής, εκτεταμένες ζημίες, πλημμύρες και άλλες βλάβες «άφησαν πίσω τους» στις οδικές υποδομές της Κεντρικής Ελλάδας οι περσινές κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias». Παράλληλα, τα πρωτόγνωρα και ακραία καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023, πλήττοντας κατά κύριο λόγο την περιοχή της Θεσσαλίας αλλά και της Στερεάς Ελλάδας, προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές σε τμήματα του Σιδηροδρομικού Δικτύου λόγω του τεράστιου όγκου νερού, που προήλθε από τις έντονες βροχοπτώσεις, την αστοχία φραγμάτων και την υπερχείλιση ποταμών και ρεμάτων.
Αυτές οι ζημίες καταγράφονται στις πράξεις ένταξης στο τομεακό χρηματοδοτικό πρόγραμμα «ΤΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 2021-2025» (εγχώριοι πόροι 396,6 εκατ. για δρόμους, 226,86 εκατ. για σιδηρόδρομο, συν πρόβλεψη 19,8 εκατ. για το οδικό δίκτυο αρμοδιότητας συντήρησης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών) των γνωστών έργων αποκατάστασης ζημιών σε οδικό / σιδηροδρομικό δίκτυο στην Κεντρική Ελλάδα. Όπως πολλές φορές έχει αναφέρει το insider.gr, αλλά και πρόσφατα, πρόκειται για παρεμβάσεις συνολικού ύψους 1,35 δις ευρώ περίπου, σχεδόν 900 εκατ. για τους δρόμους και 450 εκατ. ευρώ για τον σιδηρόδρομο, με χρηματοδότηση σχεδόν 600 εκατ. ευρώ και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως πρόσφατα αναφέραμε, γύρω στις 5 Δεκεμβρίου αναμένεται και η προκήρυξη των σχετικών διαγωνισμών από το υπ. Υποδομών και Μεταφορών με διαδικασίες που μάλλον θα αφορούν στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ που θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος της αποκατάστασης υποδομών.
Πώς κατέρρευσε το οδικό δίκτυο
Όπως αναφέρεται, τα πρωτόγνωρα και ακραία καιρικά φαινόμενα «Daniel» και «Elias» που έπληξαν κατά κύριο λόγο τις περιοχές της Θεσσαλίας, τη Φθιώτιδα και τη Βόρεια Εύβοια τον Σεπτέμβριο του 2023 προκάλεσαν εκτεταμένες και πολύ σημαντικές βλάβες στο περιφερειακό οδικό δίκτυο. Ειδικότερα, παρουσιάστηκαν μεγάλες καθιζήσεις του οδοστρώματος σε διάφορα τμήματα του περιφερειακού δικτύου, έως και πλήρης, σε αρκετές περιπτώσεις, αποδόμηση της υπόβασης του δρόμου, λόγω του μεγάλου ύψους βροχής κατά τη διάρκεια των δύο φαινομένων, καθώς και των υψηλών ταχυτήτων ροής των επιφανειακών υδάτων, λόγω του έντονου ανάγλυφου κάποιων περιοχών. Ιδιαίτερα στο ορεινό οδικό δίκτυο, δημιουργήθηκαν καταπτώσεις και κατολισθήσεις, βλάβες ή και καταστροφή των πρανών επιχωμάτων ή και ορυγμάτων οδών, με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιές τοπικά το οδόστρωμα ή και να καλυφθεί με προϊόντα της κατολίσθησης, ενώ έχουν καταγραφεί και βλάβες στα συνοδά υδραυλικά έργα. Στο πεδινό οδικό δίκτυο, λόγω υπερκάλυψης του οδοστρώματος από όμβρια ύδατα που δεν μπορούσαν να παροχετευτούν, καθώς και από την ορμή των φερτών υλικών που παρασύρθηκαν από περιοχές με υψηλότερο υψόμετρο, παρατηρείται, τοπικά ή και εκτεταμένα, μερική έως και πλήρης καταστροφή της οδού και των συνοδών υδραυλικών έργων.
Εκτεταμένα προβλήματα με μερικές ή ολικές καταρρεύσεις, παρουσιάστηκαν και στα παράλληλα, μικρά τεχνικά έργα, όπως είναι οι τοίχοι αντιστήριξης ανάντη και κατάντη των οδών, οι οχετοί απορροής ομβρίων υδάτων των οδών, οι οποίοι τις διασχίζουν εγκάρσια ή χωροθετούνται παράλληλα στα τοπικά οδικά δίκτυα των Περιφερειών, όπως επίσης και οι επενδεδυμένες τάφροι. Βλάβες έχουν καταγραφεί και στα δίκτυα ηλεκτροφωτισμού, στην οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση, καθώς και στα συστήματα ασφαλείας των οδών. Στις περιοχές που έχουν παρατηρηθεί ζημιές στα οδικά τμήματα περιλαμβάνονται και βλάβες σε μεγάλα τεχνικά, όπως γέφυρες στις οποίες, κατά περίπτωση, απαιτούνται εργασίες αποκατάστασης αστοχιών ή και επανακατασκευής αυτών που έχουν καταρρεύσει. Τα ως άνω προβλήματα προκάλεσαν τη διακοπή της κυκλοφορίας σε πολλά σημεία του οδικού δικτύου, είτε λόγω αδυναμίας, είτε λόγω μη ασφαλούς διέλευσης οχημάτων και πεζών από τα τμήματα αυτά.
Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαία η άμεση αποκατάσταση του οδικού δικτύου των έξι Περιφερειακών Ενοτήτων (Π.Ε.) που επλήγησαν (Λαρίσης, Μαγνησίας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Φθιώτιδας και Ευβοίας) και η επαναφορά της οδικής σύνδεσης των οικισμών, της ασφαλούς μετακίνησης των πολιτών, αλλά και της ομαλής μεταφοράς αγαθών από και προς τις πληγείσες περιοχές.
Αντικείμενο της Πράξης είναι η υλοποίηση των αναγκαίων εργασιών για την αποκατάσταση των βλαβών στο περιφερειακό οδικό δίκτυο, συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων Daniel και Elias σε έξι (6) Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Οι εργασίες αποκατάστασης υπάγονται σε τέσσερα πακέτα/συμβάσεις, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής, στη δημιουργία των οποίων συνυπολογίζεται και η εξειδίκευση των έργων με βάση την κρισιμότητα των θέσεων προτεραιότητας και τη δυνατότητα αποπεράτωσής τους εντός του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος. Συγκεκριμένα, το πρώτο πακέτο/σύμβαση περιλαμβάνει επεμβάσεις σε 4 Δήμους στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας (Ζαγοράς - Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου, Ρήγα Φεραίου). Το δεύτερο πακέτο/σύμβαση περιλαμβάνει επεμβάσεις σε 4 Δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Καρδίτσας και Τρικάλων (Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μετεώρων και Πύλης). Το τρίτο πακέτο/σύμβαση περιλαμβάνει επεμβάσεις σε 11 Δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Λάρισας, Καρδίτσας και Τρικάλων (Τεμπών, Τυρνάβου, Ελασσόνας, Αγιάς, Λαρισαίων, Κιλελέρ, Καρδίτσας, Παλαμά, Μουζακίου, Τρικκαίων, Φαρκαδόνας) και τέλος, το τέταρτο πακέτο/σύμβαση περιλαμβάνει επεμβάσεις σε 7 Δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Ευβοίας, Φθιώτιδας, Μαγνησίας Λάρισας και Καρδίτσας (Ιστιαίας- Αιδηψού, Μαντουδίου-Λίμνης- Αγίας Άννας, Δομοκού, Λαμίας, Αλμυρού, Φαρσάλων, Σοφάδων).
«Εκτροχιάστηκε» ο σιδηρόδρομος
Τα πρωτόγνωρα και ακραία καιρικά φαινόμενα «Daniel» και «Elias» που εκδηλώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023, έπληξαν κατά κύριο λόγο την περιοχή της Κεντρικής Ελλάδας και ειδικότερα την Θεσσαλία, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές σε τμήματα του Σιδηροδρομικού Δικτύου (Σ.Δ.) της Περιφέρειας λόγω του τεράστιου όγκου νερού, που προήλθε από τις έντονες βροχοπτώσεις, την αστοχία φραγμάτων και την υπερχείλιση ποταμών και ρεμάτων. Μεταξύ των τμημάτων του σιδηροδρομικού δικτύου που επλήγησαν και στα οποία διεκόπη η κυκλοφορία των συρμών, είναι: η σιδηροδρομική γραμμή Λάρισα – Βόλος με αστοχίες που αφορούν κυρίως σε επιμόλυνση της επιδομής από φερτά υλικά, φθορές σιδηροδρομικών υλικών, παράσυρση έρματος και επιχώματος, αλλά και διαβρώσεις πρανών ορυγμάτων και επιχωμάτων, βλάβες διαμήκων και εγκάρσιων υδραυλικών έργων και • το τμήμα από την έξοδο Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλου (Χ.Θ. 296+245) μέχρι την είσοδο του Σ.Σ. Κραννώνα (Χ.Θ. 328+600), με αστοχίες που αφορούν στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό των συστημάτων Σηματοδότησης, Τηλεδιοίκησης, ETCS L1, Τηλεπικοινωνιών και Ηλεκτροκίνησης της Σ.Γ.
Αντικείμενο της Πράξης είναι η υλοποίηση των αναγκαίων εργασιών για την αποκατάσταση των παραπάνω αστοχιών της σιδηροδρομικής υποδομής και επιδομής και του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, με την υλοποίηση παρεμβάσεων στα παρακάτω τμήματα του Σ.Δ. που αφορούν σε:
• Αποκατάσταση της μονής Σ.Γ. στο τμήμα: Έξοδος Σ.Σ. Λάρισας – Σ.Σ. Λατομείου, με ανακατασκευή της υποδομής και της επιδομής με χρήση νέων «βαρέως τύπου» υλικών που αυξάνουν τη σταθερότητα της Σ.Γ. έναντι παράσυρσης. Περιλαμβάνονται επίσης έργα θωράκισης της σιδηροδρομικής υποδομής και επιδομής σε τμήματα της γραμμής που εμφανίζουν αυξημένη τρωτότητα έναντι πλημμυρικών φαινομένων, όπως εντοπίστηκαν από τις Υπηρεσίες του ΟΣΕ, καθώς και αντικατάσταση των υφιστάμενων ανεπαρκών τεχνικών γεφύρωσης ρεμάτων με νέα μεγαλύτερου ανοίγματος.
• Αντικατάσταση των δύο παλαιών μεταλλικών γεφυρών του ρέματος Ξηριά και ποταμού Κραυσίδωνα, στο τμήμα Σ.Σ. Λατομείου – Είσοδος Σ.Σ. Βόλου/νέα όδευση (Σύμβαση 736/2020 ΕΡΓΟΣΕ), οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της εν ενεργεία σύμβασης 736/2020 της ΕΡΓΟΣΕ, καθώς και αποκατάσταση – υψομετρική προσαρμογή των 3 Ισόπεδων Διαβάσεων που επηρεάζονται από την ανακατασκευή των εν λόγω γεφυρών.
• Αποκατάσταση δύο κύριων Σ.Γ. και δύο Σ.Γ. υπέρβασης με ανακατασκευή της υποδομής και της επιδομής με χρήση νέων «βαρέως τύπου» υλικών που αυξάνουν τη σταθερότητα της Σ.Γ. έναντι παράσυρσης, ή με εφαρμογή σταθερής επιδομής στο τμήμα Σ.Σ. Βόλου Χ.Θ. 60+600 – Χ.Θ. 61+360.
• Αποξήλωση εσωτερικού εξοπλισμού (ZLC,CLC,RRI) σηματοδότησης και παράδοση του στον ΟΣΕ (σε όλους τους σταθμούς του υπό αποκατάσταση τμήματος εκτός του ΣΣ Παλαιοφάρσαλου).
• Αποξήλωση εξοπλισμού γραμμής σηματοδότησης (φανάρια, αλλαγές, κυκλώματα γραμμής, ερμάρια σηματοδότησης, εξοπλισμός ETCS) (σε όλους τους σταθμούς του υπό αποκατάσταση τμήματος εκτός του Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλου).
• Εργασίες αποκατάστασης συστημάτων Σηματοδότησης, ETCS L1, Τηλεδιοίκησης, οι οποίες θα υλοποιηθούν σε δύο φάσεις.
• Εργασίες Ηλεκτροκίνησης για ρυθμίσεις της αλυσοειδούς που θα χρειαστούν στα σημεία ανύψωσης της γραμμής κατά την αποκατάστασή της.
Οι εργασίες υπάγονται σε δύο Συμβάσεις και συγκεκριμένα: η πρώτη σύμβαση αφορά σε εργασίες αποκατάστασης υποδομής και επιδομής της Σ.Γ. Λάρισας – Βόλου στο τμήμα από την έξοδο Σ.Σ. Λάρισας έως Σ.Σ. Λατομείου, στο τμήμα Σ.Σ. Λατομείου έως την είσοδο Σ.Σ. Βόλου / νέα όδευση και στο τμήμα Σ.Σ. Βόλου ΧΘ 60+600 έως ΧΘ 61+360. Η δεύτερη σύμβαση αφορά σε εργασίες αποκατάστασης του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού των συστημάτων Σηματοδότησης, Τηλεδιοίκησης, ETCS L1, Τηλεπικοινωνιών και Ηλεκτροκίνησης της Σ.Γ. από την έξοδο Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλου μέχρι την είσοδο του Σ.Σ. Κραννώνα.
Άλλες παρεμβάσεις – αποκαταστάσεις
Μέρος των έργων αφορά στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Υποδομών Σταθερής Τροχιάς, Συντηρήσεων και Ασφάλειας, του υπ. Υποδομών. Αφορούν είτε σε σημαντικές φθορές κατά τόπους του οδοστρώματος και διαβρώσεις στα πρανή, είτε στη συσσώρευση ομβρίων υδάτων σε τμήματα του οδικού δικτύου λόγω καταστροφής ή πλήρους έμφραξης από φερτά υλικά (ιλύς) των έργων συλλογής και απομάκρυνσης των ομβρίων, είτε σε φθορές ή και καταστροφή των υφιστάμενων στηθαίων ασφαλείας και των κιγκλιδωμάτων των υφιστάμενων τεχνικών έργων, λόγω της υπερπήδησης από όμβρια ύδατα και ογκώδη φερτά υλικά, είτε σε διαβρώσεις και αστοχίες στα πρανή με καταπτώσεις βραχοτεμαχίων και ολισθήσεις εδαφικού υλικού, λόγω των σημαντικών ποσοτήτων των ομβρίων υδάτων, είτε και σε βλάβες στην οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται παρεμβάσεις σε δεκαεννέα (19) θέσεις Κ.Δ. (Κάτω Διαβάσεις), σε έντεκα (11) τεχνικά έργα ομβρίων (οχετούς, γέφυρες) στο παράπλευρο οδικό δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας, σε τρεις (3) θέσεις στον οδικό άξονα παράκαμψης Βόλου, σε μια (1) θέση κατολίσθησης και σε τρεις (3) θέσεις στο παράπλευρο οδικό δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στην Π.Ε. Φθιώτιδας, καθώς και αποκατάσταση οδοστρώματος (πλήρης ή επιφανειακή) σε συνολικό μήκος 35km στο παράπλευρο οδικό δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.
Οι προβλεπόμενες τεχνικές παρεμβάσεις διαχωρίζονται ως προς τη γεωγραφική θέση τους και το είδος των αναγκαίων έργων στις κάτωθι κατηγορίες:
1. Αποκατάσταση Κάτω Διαβάσεων (Κ.Δ.) στο παράπλευρο οδικό δίκτυο (Service Roads - SR) του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ, στο τμήμα από τον Σ.Ε.Α. Νίκαιας (Δήμου Κιλελέρ) μέχρι το Δ.Δ. Χλόη του Δήμου Ρήγα Φεραίου.
2. Αποκατάσταση στηθαίων ασφαλείας και κιγκλιδωμάτων σε τεχνικά έργα αποχέτευσης ομβρίων (οχετοί - γέφυρες) στο παράπλευρο οδικό δίκτυο (Service Roads - SR) του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στο προαναφερθέν τμήμα.
3. Αποκατάσταση του οδοστρώματος (πλήρης ή επιφανειακή) και των πλευρικών διαμορφώσεων, όπου απαιτείται, στο παράπλευρο οδικό δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.
4. Αποκατάσταση βλαβών και λειτουργικότητας στον οδικό άξονα παράκαμψης Βόλου (Περιφερειακή Οδός Βόλου).
5. Αποκατάσταση κατολίσθησης και σταθεροποίηση πρανούς ορύγματος στην αριστερή παράπλευρη οδό (ASR) του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ, στη θέση Άγιοι Θεόδωροι προς Σούρπη.
6. Αποκατάσταση βλαβών και λειτουργικότητας στο παράπλευρο οδικό δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ στην Π.Ε. Φθιώτιδας, στις περιοχές Ανθήλη, Α/Κ Ροδίτσας και Α/Κ Αγ. Παρασκευής.
