Ροή
Απογοητευτική ήταν για μια ακόμη χρονιά η πορεία των επενδύσεων στην Ελλάδα το 2016 παρά την αύξηση του αριθμού και της αξίας των συμφωνιών που παρατηρήθηκε σε σχέση με το 2015. Μάλιστα οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί και το 2017 ειδικά αν συνεχιστεί η πολιτική αβεβαιότητα και εφόσον εκκρεμεί το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος.
Πέρσι οι συνολικές επενδύσεις στη χώρα μας έφτασαν το 12% του ΑΕΠ, περίπου 13 δισ. ευρώ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2008, σύμφωνα με τα στοιχεία της PricewaterhouseCoopers (PwC).
Μάλιστα, η διεθνής εταιρεία χτυπάει το καμπανάκι του κινδύνου προειδοποιώντας πως «η επενδυτική δραστηριότητα παραμένει σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που είναι συμβατά με σημαντική και διατηρήσιμη οικονομική μεγέθυνση». Ταυτόχρονα, σημειώνει ότι το κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας παραμένει και φέτος με το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων να έχει καθυστερήσει και τη δεύτερη αξιολόγηση να μην έχει ολοκληρωθεί όπως προβλεπόταν.
«Η κατάρρευση του κατασκευαστικού κλάδου κατά 76% μεταξύ 2007 και 2016 σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση των επενδύσεων στη βιομηχανία κατά 62%, εξηγούν σε μεγάλο βαθμό το επενδυτικό κενό στην ελληνική οικονομία», σημειώνεται στην έρευνα της PwC.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας το 2016 πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα 38 Εξαγορές και Συγχωνεύσεις, συνολικής αξίας 4,4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μέγεθος τριπλάσιο σε σχέση με αυτό του 2015, μόνο που σε δεύτερη ανάγνωση φαίνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συμφωνιών έγινε από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Alpha, Εθνική, Eurobank, Πειραιώς) που πούλησαν μη στρατηγικής σημασίας περιουσιακά στοιχεία (non-core assets). Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της PwC το 75% της αγοράς Εξαγορών και Συγχωνεύσεων πέρσι έγινε στον κλάδο των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, καθώς η αποεπένδυση των non-core assets των συστημικών τραπεζών ανήλθε σε 3,3 δισ. ευρώ.
Ένα άλλο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι το 86% της αξίας των συναλλαγών αφορά μόλις τις πέντε σημαντικότερες συμφωνίες του 2016. Πρόκειται για την πώληση της Finansbank από την Εθνική Τράπεζα στη Qatar National Bank (2,75 δισ.), για την αγορά της Αστήρ Παλλάς από την Apollo Investment (393,2 εκατ.), την αγορά της NBGI από τις Goldman Sachs AM και Deutsche Alternative Asset Management (288 εκατ.), για την αγορά του 51% του ΟΛΠ από την Cosco (280 εκατ.) και της ATE Ασφαλιστικής από την Ergo International (90,1 εκατ.).
Απογοητευτικά ήταν το 2016 και τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις τα οποία ανήλθαν σε περίπου 500 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου των 1,3 δισ. Συνολικά τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις από το 2011 έως το 2016 ανήλθαν σε 3,4 δισ. εκ των οποίων 2,2 δισ. ευρώ σε δύο μόνο έτη.
«Η αποεπένδυση των τραπεζών από τις περιφερειακές δραστηριότητες τους και η συνέχιση των αποκρατικοποιήσεων διαμόρφωσαν σχεδόν πλήρως την αγορά Εξαγορών και Συγχωνεύσεων το 2016. Η φυσική διαδικασία εξαγορών στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή αντανακλώντας το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο επενδυτικής εμπιστοσύνης στη χώρα», σχολιάζει ο διευθύνων σύμβουλος της PwC, κ. Μάριος Ψάλτης.
Παίρνουν μπρος τα εταιρικά ομόλογα
Ένα θετικό της προηγούμενης χρονιάς ήταν ότι αυξήθηκαν οι ελληνικές εταιρείες που άντλησαν χρηματοδότηση μέσω ομολόγων. Κατά τη διάρκεια του 2016 εκδόθηκαν εννέα διαπραγματεύσιμα εταιρικά ομόλογα από τα οποία αντλήθηκαν 1,1 δισ. ευρώ με κουπόνια που κυμαίνονταν από 1% έως 7%. Το 2015 είχε εκδοθεί μόλις ένα εταιρικό ομόλογο.
Από την άλλη τα ελληνικά κρατικά ομόλογα το 2016 συνέχισαν να έχουν υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τα ομόλογα άλλων περιφερειακών χωρών της Ευρωζώνης, καθώς το spread των ελληνικών ομολόγων δεν έχει πέσει κάτω από τις 6 ποσοστιαίες μονάδες.
Τι αναμένουμε το 2017
Η έρευνα δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξία για τη φετινή χρονιά με τους αναλυτές να εκτιμούν το επίπεδο Εξαγορών και Συγχωνεύσεων του 2017 δεν πρόκειται να ξεπεράσει αυτό του 2016.
«Η αγορά εξακολουθεί να παραμένει πολύ ρηχή και η έξοδος από την ύφεση δεν είναι ακόμη ορατή. Το οικονομικό κλίμα διαφαίνεται αβέβαιο και για το 2017 και η Ελληνική Οικονομία δείχνει σημάδια σταθεροποίησης σε όρους ΑΕΠ», σχολιάζει ο κ. Θανάσης Πανόπουλος, Partner Head of Deals της PwC και προσθέτει: «Θα μπορούσε να υπάρξει βελτίωση το 2018 υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις»
Σε κάθε περίπτωση η ολοκλήρωση της συναλλαγής των περιφερειακών αεροδρομίων και η συνέχιση της αποεπένδυσης των συστημικών τραπεζών θα καθορίσουν το επίπεδο των συναλλαγών το 2017.
Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, ολοκληρώθηκε η πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και αναμένονται να ολοκληρωθούν μέσα στο έτος οι συναλλαγές για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια στην Fraport και για το Ελληνικό. Παράλληλα, μέχρι τον Μάρτιο πρέπει να ξεκινήσει το ΤΑΙΠΕΔ τη διαδικασία πώλησης του 30% των μετοχών που κατέχει στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, ενώ θα συνεχιστεί η διαγωνιστική διαδικασία για τον ΟΛΘ, αλλά δεν είναι πιθανό να ολοκληρωθεί μέσα στο 2017.
Στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες, εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί η πώληση των non-core assets των συστημικών τραπεζών με τις διαδικασίες για την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής και της Avis να έχουν ξεκινήσει.
Στο Λιανεμπόριο, αναμένεται η ολοκλήρωση, παρά την καθυστέρηση, της εξαγοράς της Μαρινόπουλος από την Σκλαβενίτης.
Στις Ιχθυοκαλλιέργειες, αναμένεται η έναρξη και πιθανότατα η ολοκλήρωση της διαδικασίας για την πώληση του 79,6% της Σελόντα και του 75% της Νηρεύς που κατέχουν σήμερα οι τράπεζες.
Τέλος, στην Ενέργεια αναμένεται να ολοκληρωθεί η πώληση του 24% του ΑΔΜΗΕ στην κινεζική State Grid και πιθανόν να πουληθεί και άλλο ποσοστό μετοχών.
