Ροή
Η εικόνα με εκατοντάδες μεγάλα και σύγχρονα τρακτέρ στους αυτοκινητόδρομους της Γερμανίας, είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή. Το ερώτημα όμως που κατ' ανάγκη πρέπει να απαντηθεί: τι συνέβη και μετά από 60 χρόνια Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, της πρώτης και ίσως ποιο ολοκληρωμένης πολιτικής της ΕΕ, τα τρακτέρ αντί να είναι στα χωράφια, βρίσκονται στην εμβληματική Πύλη του Βραδεμβούργου ενώ οι αγρότες ξεπαγιάζουν στους παγωμένους δρόμους; Την ίδια ώρα μάλιστα που οι τιμές των ειδών διατροφής βρίσκονται σε πρωτόγνωρα επίπεδα!
Γιατί άραγε ξεσηκώθηκαν επισήμως οι Γερμανοί αγρότες: μετά την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου περί «τρύπας» 17 δισ. ευρώ στον Γερμανικό προϋπολογισμό, η κυβέρνηση του Βερολίνου προέβη σε σειρά περιοριστικών μέτρων. Στους αγρότες, περικόπηκε η επιδότηση του αγροτικού πετρελαίου, κατά μέσο όρο κάτι λιγότερο από 3.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση, καθώς και το ευνοϊκό καθεστώς απόκτησης και διατήρησης αγροτικού αυτοκινήτου. Το συνολικό κόστος των μέτρων για τους αγρότες, είναι διπλάσιο αναλογικά του μεριδίου τους στην σύνθεση του ΑΕΠ της χώρας τους. Άρα δεν είναι αμελητέο ούτε από πλευράς κοινωνικής δικαιοσύνης.
Είναι όμως αρκετά αυτά για να βγουν στους δρόμους με τόση μαχητικότητα;
Μπορεί άραγε να είναι τυχαίο, ότι όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω φαινομένων κλιματικής κρίσης; Οι μέχρι τώρα υψηλές θερμοκρασίες σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε πολλές παραγωγικές περιοχές συνοδεύτηκαν από πλημμυρικά φαινόμενα και στη συνέχεια από παγετούς. Δηλαδή, μιας πρώτης τάξεως συνταγή για να καταστραφούν ή να υπο-αποδώσουν οι ήδη σπαρμένες χειμωνιάτικες καλλιέργειες, αφήνοντας δύο επιλογές στους αγρότες: την άμεση επανασπορά, εάν το επιτρέψουν οι συνθήκες ή την σπορά την άνοιξη, με ποικιλίες που αποδίδουν όμως λιγότερο εισόδημα. Και στο πλαίσιο αυτό ο μέσος αγρότης σκέπτεται: «κι εσύ θέλεις να μου κόψεις την επιδότηση στο πετρέλαιο? Για εμένα το κόστος δεν θα είναι μόνο 3.000 ευρώ που αναφέρθηκε ποιο πάνω αλλά και άλλα 5 ή 10.000 το κόστος επανασποράς. Άλλο όμως 3.000 και άλλο 13.000. Το πρώτο το αντιμετωπίζω και μόνος μου το δεύτερο όμως όχι, χρειάζομαι βοήθεια, όχι περικοπές».
Όταν ο κάθε αγρότης πηγαίνει στην αγορά για τα ψώνια του σπιτιού του και βλέπει τα προϊόντα που ο ίδιος έφτιαξε να πωλούνται πολλές φορές πάνω από τις τιμές που ο ίδιος εισέπραξε, πως νομίζετε ότι θα αισθανθεί; Ευτυχής ότι η αγορά αυτορρυθμίζεται και οι υπόλοιποι κλάδοι βγάζουν κι αυτοί ένα μεροκάματο; (sic). Δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και 2,5 από την έναρξη των πληθωριστικών πιέσεων, είναι πια φανερό στα μάτια όλων, άρα και των αγροτών, ότι μεγάλο μέρος των πληθωριστικών πιέσεων στα τρόφιμα αλλά και στις τιμές που οι αγρότες αγοράζουν τα εφόδια για τις καλλιέργειές τους, οφείλεται στην κερδοσκοπία και τον λεγόμενο πληθωρισμό της απληστίας. Όταν πρωθυπουργοί σαν τον Έλληνα, που ανήκει στον φιλελεύθερο χώρο, κάνει σημαία του τον πληθωρισμό της απληστίας και μάλιστα το αναφέρει όχι μόνο σε προχθεσινές γενικές δηλώσεις toy για την ακρίβεια αλλά και στο «λαϊκό» Γαλάτσι στην Αθήνα, είναι η καλύτερη απόδειξη ότι το θέμα έχει ξεφύγει από τα ανεκτά πλαίσια.
Αποδείχθηκε λοιπόν περίτρανα, ότι οι ποσότητες που παράγουν οι Ευρωπαίοι αγρότες, ήταν ικανές να καλύψουν τις διατροφικές και άλλες ανάγκες του πληθυσμού σε μια κρίση. Τα ουκρανικά σιτηρά αποσύρθηκαν από την αγορά για ένα σεβαστό χρονικό διάστημα 6 μηνών, πριν ξεκινήσει η Διώρυγα της Κων/πολης, αλλά ελλείψεις δεν παρουσιάστηκαν. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα που η καλλιέργεια στην Ουκρανία έχει συρρικνωθεί αλλά και αλλάξει μορφή: πτώση στο χαμηλής οικονομικής απόδοσης καλλιέργεια σιταριού και αύξηση στον ηλιόσπορο και το ηλιέλαιο, που αφήνει καλύτερο εισόδημα και εξάγεται ευκολότερα. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την ευρωπαϊκή αγορά; Πιθανόν και τίποτα, αφού στο υπάρχον πλαίσιο χαμηλών τιμών για τα αγροτικά προϊόντα, η αγορά δουλεύει μια χαρά και κάποιοι βγάζουν και υπερκέρδη.
Η ομοσπονδία των Γερμανών αγροτών, πρώτη και πιθανόν μόνη, εναντιώθηκε στην έναρξη διαπραγματευτικών διαδικασιών για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ πριν λίγες εβδομάδες. Προφανώς και βλέπουν την βραχυχρόνια σκοπιμότητα της τακτικής αυτής κίνησης, αλλά δεν μπορούν να μην προτάξουν και το δικό τους μεσο-μακροπρόθεσμο συμφέρον. Ξέρουν ότι η απελευθέρωση στην διακίνηση αγροτικών προϊόντων, θα είναι η πρώτη από όλες τις απελευθερώσεις αγοράς. Και αντιλαμβάνεστε ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο... Οι Γερμανοί αγρότες, έχουν σοβαρή συνδικαλιστική ηγεσία που ζηλεύουν οι Έλληνες και δεν ασχολείται απλώς και μόνο για να συντονίζει τις κινητοποιήσεις τους. Eχουν ηγέτες που κινούνται βάση μιας επεξεργασμένης πολιτικής και ξέρουν τι ζητάνε. Τι σημαίνει άραγε μείωση του κόστους παραγωγής που επικαλούνται οι Έλληνες αγρότες στα αιτήματά τους; Μείωση για παράδειγμα μόνο του φόρου πετρελαίου ή και αναδασμός που αντιμετωπίζει το πήγαινε έλα από χωράφι σε χωραφάκι μόνιμα; Μείωση του ηλεκτρικού ρεύματος μόνο ή και τοποθέτηση ρυθμιστή στροφών στα αντλιοστάσια που ήταν σχεδιασμένα να λειτουργούν σε άλλες πιέσεις; Με τέτοια γενικόλογα αιτήματα, ο απέναντι σε αντιμετωπίζει εύκολα: «πόσα θες για να κάτσεις ήσυχος». Εάν όμως αξιώσουμε 50 εκατ. ευρώ το χρόνο και γρήγορες διαδικασίες για ρυθμιστές στροφών καθώς και 100.000 στρέμματα ετησίως σε αναδασμό, να δούμε εάν θα ζοριστεί ή όχι η απέναντι πλευρά, όποια κι αν είναι.
Ο εκσυγχρονισμός των αγροτικών εκμεταλλεύσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, έγινε εν πολλοίς μέσω της αναβάθμισης του μηχανολογικού εξοπλισμού. Τα σούπερ τρακτέρ που βλέπετε στις φωτογραφίες, είναι ένα μόνο μέρος του όλου επιτεύγματος, τα οποία εν πολλοίς έχουν στηρίξει το γερμανικό οικονομικό θαύμα. Εκπληκτικά παρελκόμενα μηχανήματα που διευκολύνουν τις εργασίες στο χωράφι και τον στάβλο όσο δεν φαντάζεται κανείς! Το κόστος όμως τρομακτικό. Εάν θελήσει κάποιος να ξεκινήσει σήμερα μια αγροτική εκμετάλλευση, θα πρέπει να έχει... ιδιόκτητη τράπεζα, όχι απλώς παχυλές καταθέσεις. Ένα τρακτέρ κοστίζει πολύ πάνω από 100.000 ευρώ. Ο αναγκαίο σύγχρονος εξοπλισμός πάνω από 300 ή 400.000 ευρώ. Αποθήκες, έγγειες βελτιώσεις δεν ξέρει κανείς πόσα. Για αυτό οι Δανοί, που έχουν την υψηλότερη παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο στον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα αναρωτιούνται, πώς θα γίνει η διαδοχή στα χωράφια με τέτοιο κόστος. Πόσα χρήματα μπορεί να διαθέτει ένας νέος και πόσες επιδοτήσεις μπορεί να πάρει σε μια μάλιστα στιγμή, που οι τιμές αγροτικής γης ανεβαίνουν λόγω αγορών από εξω-γεωργικά συμφέροντα; Για αυτό έφτιαξαν την κίνηση «Σε ποιόν ανήκει η γη», μήπως και βγάλουν άκρη. Συσπειρωμένοι γύρω από δύο τεράστιους συνεταιρισμούς, ένα για το χοιρινό κρέας κι ένα για το γάλα, αντιλαμβάνονται ότι το επερχόμενο διακύβευμα, δεν θα είναι να μεγαλώσουμε τους συνεταιρισμούς μας αλλά να τους προστατεύσουμε από ξεπούλημα. Γιατί ξεπούλημα και όχι απλώς ενδεχόμενη πώληση; Αναλογιστήκατε ποια είναι η αξία της Arla, της μεγάλης αυτής δανέζικης συνεταιριστικής γαλακτοβιομηχανίας που τα προϊόντα της φιγουράρουν σε ολόκληρο τον κόσμο με έδρα στην πόλη Viby της Δανίας; Όσο υπολογίζει το χρηματιστήριο ή όσο οι διάφορες τεχνικές αποτίμησης με βάση επιστημονικά κριτήρια; Καμία από τις δύο, διότι εάν θέλεις να φτιάξεις σήμερα μια νέα Arla στην Ευρώπη είσαι τρελός...
Και μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, εμφανίζεται η Νέα ΚΑΠ, που ζητάει από τους αγρότες με ένα εντελώς άκομψο (τουλάχιστον) τρόπο, ένα σωρό αλλαγές αφήνοντας ταυτόχρονα υπόνοιες ότι ενισχύει άλλα συμφέροντα. Πώς θα το χαρακτηρίζατε το μέτρο των περίφημων οικολογικών σχημάτων περί χρήσης αυστηρά πιστοποιημένου σπόρου για την δημιουργία χλωράς λίπανσης κάτω από τα ελαιοπερίβολα και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες όπως οι γερμανικές μηλιές; Και μόνα τους τα διάφορα αγριόχορτα να αφήσεις, πάλι θα κάνουν εξαιρετική δουλειά, σε περισσότερο ίσως χρόνο. Άρα γιατί να μεσολαβήσει ο πιστοποιημένος σπόρος, η τιμή του οποίου εκτινάχθηκε και στη Γερμανία σε μια μόλις χρονιά και η εφαρμογή του μέτρου, δεν αφήνει κανένα απολύτως οικονομικό όφελος στον παραγωγό; Η χρήση λιπασμάτων βραδείας αποδέσμευσης, είναι σαφώς πολύ αποδοτική. Αλλά, άλλη απόδοση έχει με 15 ευρώ το τσουβάλι το λίπασμα που είχε το 2020 άλλη με σχεδόν 30 ευρώ που έχει σήμερα. Οι βιοδιεγέρτες, ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια μας, επιδοτούνται, δυστυχώς όμως την ώρα που άρχισαν να γίνονται ακριβοί έως πανάκριβοι.
Εσείς λοιπόν, τι θα υποθέτατε εάν σας συνέβαιναν αυτά στη δουλειά σας; Να επιδοτηθείτε με 10 ευρώ το στρέμμα για να δημιουργήσετε πλούσιο υπο-όροφο στο περιβόλι σας, το οποίο όμως θα σας κοστίσει 15 ευρώ το στρέμμα. Και εάν το άφηνες απλώς ακαλλιέργητο θα είχες παραπλήσια οικολογικά και οικονομικά οφέλη χωρίς κόστος. Τι κι εάν πάρετε επιδότηση για τη χρήση βραδείας αποδέσμευσης λιπασμάτων, την ώρα που το τελικό κόστος δεν έχει καμία σχέση με το αντίστοιχο του 2020, ενώ οι τιμές των αγροτικών προϊόντων έχουν σχεδόν συγκλίνει.
Και στο τέλος να σου μένει και η ρετσινιά ότι επιδοτείσαι αδρά...
Και η συνέχεια είναι γνωστή, θα κάνουμε μια σειρά μελετών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο να δούμε που έχουμε κάνει λάθος να το διορθώσουμε, την ώρα που η επίκληση μιας λαϊκής παροιμίας αρκεί: Το λύκο τον βλέπουμε, τον ντόρο του ψάχνουμε…
Όλα αυτά και άλλα πολλά, με κυρίαρχο την ερημοποίηση της Ευρωπαϊκής Υπαίθρου, έχουν φέρει τους Ευρωπαίους αγρότες σε αδιέξοδο και τελικά στους δρόμους. Διότι δεν είναι μόνο οι Γερμανοί. Οι Ισπανοί διαμαρτύρονται για τις αθρόες εισαγωγές κηπευτικών από το Μαρόκο, την ώρα που είναι απολύτως σαφές ότι κάποια στιγμή, και μάλιστα σύντομα, θα τελειώσει στη χώρα αυτή το νερό και θα τρέχουμε πάλι και δεν θα φτάνουμε. Οι Γάλλοι έφτασαν να ρίχνουν κοπριές σε δημόσια κτήρια, διαμαρτυρόμενοι και αυτοί για την σημερινή τους κατάσταση. Εκεί η κυβέρνηση Μακρόν, κάνει κινήσεις για το μέλλον υποσχόμενη ανασύσταση της Γαλλικής Γεωργίας με είσοδο 150.000 νέων αγροτών! Και ποιο πίσω έρχονται οι Ολλανδοί, που βλέπουν το περίφημο ολλανδικό αγροτικό θαύμα που τους έφερε να γίνουν η δεύτερη σε όρους αξίας παγκόσμιο εξαγωγέα, να βρίσκεται όχι απλώς σε υποχώρηση αλλά σε κίνδυνο.
Αφήνουμε τους Έλληνες αγρότες εκτός ανάλυσης, όχι μόνο διότι δεν μας φτάνει ο χώρος αλλά και διότι εδώ τα προβλήματά μας είναι άλλου μεγέθους και ποιότητας. Μια γεύση την πήρατε διαβάζοντας παραπάνω.
Οποιαδήποτε λοιπόν μελέτη πέσει στην αντίληψή σας το ερχόμενο διάστημα περί αξιολόγησης της Νέα ή της Παλαιάς ΚΑΠ, εσείς να επικαλεστείτε την διεθνώς επιβεβαιωμένη ρήση, μια φωτογραφία χίλιες λέξεις. Να φέρετε στο μυαλό σας τα ζηλευτά αυτά τρακτέρ, που αντί να είναι στα χωράφια και τους στάβλους, κάνουν παρέλαση στους ευρωπαϊκούς αυτοκινητοδρόμους. Και θα ρωτήσετε γιατί τα τρακτέρ και όχι οι άνθρωποι; Διότι αγαπητοί μου, αγρότης και τρακτέρ είναι ένα πράγμα, απλώς κάποιοι φαίνεται ότι δεν το έχουν καταλάβει και το χειρίζονται αδέξια...
Πριν τελειώσουμε, δυο λόγια για το πολιτικό μέρος της όλης ιστορίας. Μετά από δύο και πλέον μήνες κινητοποιήσεων, υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία ότι το όλο αυτό κλίμα ευνοεί την ανάδειξη της άκρας Δεξιάς, εν΄ όψει μάλιστα και των επερχόμενων ευρωεκλογών. Δεν χρειάζεται μεγάλη πολιτική σοφία, ούτε βαθυστόχαστες αναλύσεις για αν επιβεβαιώσει κανείς το αυτονόητο: αφού μετά από επανειλημμένες εξετάσεις δεν μου κάνεις εσύ κεντροδεξιά ή Χριστιανοδημοκρατία, θα ψάξω κάτι άλλο. Και τι άλλο υπάρχει εκτός από την ακροδεξιά, σχεδόν τίποτα. Αυτές όμως τις εξελίξεις, οι πεφωτισμένες κυβερνήσεις και οργανισμοί τις προλαβαίνουν και δεν φροντίζουν να τις καταστείλουν όταν πια εκδηλωθούν. Αντί εφάπαξ περικοπή του επιδόματος πετρελαίου της αρχικής απόφασης στη Γερμανία, προτάθηκε η σταδιακή κατάργηση σε τρία χρόνια. Εσείς όμως τώρα ξέρετε ότι ο φόρος πετρελαίου είναι μία μόνο, πιθανόν και μικρής σημασίας, αιτία ξεσηκωμού. Ο καγκελάριος Σολτς δεν το ξέρει; Γιατί κάνει συνεχή σφάλματα, δεχόμενος να αποσύρει την τροπολογία για τα αγροτικά αυτοκίνητα; Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τα 3.000 ευρώ του πετρελαίου ούτε οι άδειες των αυτοκινήτων αλλά η ελάχιστη φροντίδα που δίνουν σήμερα οι κυβερνήσεις στην πρωτογενή παραγωγή και τους ανθρώπους της και κατά συνέπεια στην διατροφή των ευρωπαίων πολιτών. Την ώρα που οι γιατροί, σχεδόν εξομοιώνουν την τροφή με τα φάρμακα. Αυτά δεν τα βλέπουμε μόνο εμείς, τα βλέπει και η ακροδεξιά και προσαρμόζει την πολιτική της αναλόγως.
Απορεί λοιπόν κανείς, πώς δεν τα έβλεπαν τόσες και τόσες δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις αλλά και θεσμοί που πίνουμε νερό στο όνομά τους όπως η ΕΕ;;; Τι σάπιο υπάρχει άραγε στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας;
Φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
