Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας εισήλθε σε νέα φάση αυτό το καλοκαίρι, όταν το Κίεβο ξεκίνησε την πολυαναμενόμενη αντεπίθεσή του και γεννήθηκαν ελπίδες ότι η Ουκρανία θα έπαιρνε το πάνω χέρι.
Αντ'αυτού, οι δυνάμεις της χώρας αντιμετωπίζουν μια πρώτη γραμμή μετώπου 600 μιλίων και εκτεταμένες ρωσικές αμυντικές οχυρώσεις που κατασκευάστηκαν τον χειμώνα ενόσω η Ουκρανία περίμενε περισσότερο βαρύ οπλισμό από τους συμμάχους της προτού ξεκινήσει την αντεπίθεσή της τον Ιούνιο.
Είναι πλέον σαφές ότι η αντεπίθεση δεν θα παράγει γρήγορα αποτελέσματα και ότι η επιτυχία δεν είναι εγγυημένη, αναφέρεται σε ανάλυση του CNBC.
Στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος είναι πιθανό να παραταθεί, ασκώντας τεράστια πίεση στην Ουκρανία να πολεμά ενδεχομένως για αρκετά ακόμη χρόνια, και στους διεθνείς εταίρους της να δεσμεύσουν δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικούς, ανθρωπιστικούς και οικονομικούς πόρους.
«Η Ουκρανία πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να σημειώσει πρόοδο, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι, δεδομένου του μεγέθους της δύναμης που διαθέτουν, δεν πρόκειται να διώξουν κάθε Ρώσο από την Ουκρανία το 2023», δήλωσε στο CNBC ο Βρετανός στρατηγός εν αποστρατεία Richard Barrons.
«Μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους και οι δύο πλευρές θα πιστεύουν ότι έχουν ακόμη περισσότερα να κατακτήσουν από τον πόλεμο. Η Ρωσία δεν μπορεί να τα παρατήσει, δεν μπορεί να χάσει, λόγω των μεγάλων συνεπειών για το ρωσικό καθεστώς, και η Ουκρανία δεν έχει ξεμείνει από θέληση να πολεμήσει και δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τα εδάφη που έχει καταλάβει, απλώς θέλει περισσότερη βοήθεια για να τα πάρει πίσω. Και αυτό θα μας οδηγήσει στο 2024 και ενδεχομένως στο 2025», πρόσθεσε.
Η αντεπίθεση της Ουκρανίας είναι πιθανό να σημειώσει κάποια πρόοδο στο υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, δήλωσε ο Barrons - αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι αρκετή για να τερματιστεί ο πόλεμος.
«Σε κάποιο βαθμό, πρέπει να δεχτούμε ότι είναι απλά μια ένδειξη ότι η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει στο πεδίο της μάχης. Αλλά τότε θα χρειαστεί αυτή η μεγάλη προσπάθεια [για να συνεχιστεί η υποστήριξη της Ουκρανίας] και με τον όρο μεγάλη προσπάθεια, νομίζω ότι εννοούμε περίπου 100 δισ. δολάρια ετησίως συνολικά από όλους τους υποστηρικτές της, τουλάχιστον, το 2024 και το 2025».
Δεν διαφαίνεται τέλος
Υπήρχαν ελπίδες ότι η αντεπίθεση της Ουκρανίας θα γύριζε την κατάσταση υπέρ της, αλλά οι ρωσικές δυνάμεις έχουν οχυρωθεί κατά μήκος της γραμμής του μετώπου που εκτείνεται από την ανατολική έως τη νότια Ουκρανία, δημιουργώντας βαθιές αμυντικές γραμμές που αποτελούνται εν μέρει από νάρκες, καταφύγια, χαρακώματα και αντιαρματικά εμπόδια.
Από την έναρξη της αντεπίθεσης τον Ιούνιο, μόνο λίγα χωριά έχουν ανακαταληφθεί. Και ενώ το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας λέει ότι οι δυνάμεις της έχουν κάνει προόδους κοντά στο Μπαχμούτ στα ανατολικά και έχουν ανακαταλάβει 204,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους στα νότια, τα στρατεύματά της αντιμετωπίζουν μια τεράστια πρόκληση προσπαθώντας να διασπάσουν τις ρωσικές άμυνες σε μια προσπάθεια να προχωρήσουν νότια προς τις πόλεις-λιμάνια Μπερντιάνσκ και Μελιτόπολη στην Αζοφική Θάλασσα.
Ο Nick Reynolds, ερευνητής για τον χερσαίο πόλεμο στο think tank RUSI με έδρα το Λονδίνο, δήλωσε στο CNBC ότι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η αντεπίθεση αποδεικνύεται δύσκολη.
«Στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δόθηκε μια σημαντική ευκαιρία τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους να σκάψουν εκτενώς, και αν κοιτάξετε το είδος της κλίμακας των αμυνών που δημιούργησαν, θα αντιληφθείτε την τρομερή πρόκληση για τους Ουκρανούς να τις σπάσουν, ειδικά δεδομένου ότι η ουκρανική αεροπορία δεν είναι σε θέση να επιχειρεί πάνω από τις ρωσικές γραμμές», εξήγησε.
Ένας από τους κύριους στόχους της Ουκρανίας είναι να αποκόψει τη ρωσική «χερσαία γέφυρα» που εκτείνεται από τη Ρωσία και διασχίζει το κατεχόμενο τμήμα της νότιας Ουκρανίας προς την Κριμαία, αλλά αυτή είναι μια περιοχή όπου οι οχυρώσεις της Ρωσίας είναι από τις πιο ισχυρές.
«Οι ουκρανικές δυνάμεις μόλις που αγγίζουν την πρώτη γραμμή άμυνας, αλλά πρόκειται για μια ζώνη βάθους 30 χιλιομέτρων από ναρκοπέδια και χαρακώματα. Από εκεί που βρίσκονται τώρα μέχρι τη θάλασσα είναι περίπου 60 μίλια, και έχουν κάνει 5 μίλια μέχρι στιγμής», σημείωσε ο Barrons.
«Η ρωσική στρατηγική είναι να επιμείνουν και να διατηρήσουν τα εδάφη που έχουν καταλάβει και θα είναι πολύ πεισματάρηδες σε αυτό, ελπίζοντας σε δύο πράγματα: Το ένα είναι ότι η βούληση των Ουκρανών να πεθάνουν σε αυτόν τον αγώνα για το 15% της χώρας θα εξαντληθεί όταν αρχίσουν να χάνουν τον αριθμό των ανθρώπων που συνήθως χάνονται σε μια τέτοια επίθεση. Και δεύτερον, ότι ο ενθουσιασμός της Δύσης να πληρώσει τον λογαριασμό θα μειωθεί επειδή θέλουμε να ξοδέψουμε τα χρήματά μας σε άλλα πράγματα».
Πώς θα μπορούσε να λήξει;
Οι ειδικοί σε θέματα άμυνας λένε ότι είναι απίθανο η αντεπίθεση να σημειώσει κάποια πρόοδο φέτος. Αλλά σημειώνουν ότι είναι ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία να μπορέσει να παρουσιάσει τουλάχιστον κάποια κερδισμένα εδάφη προκειμένου να διατηρήσει τη δυτική υποστήριξη για τον πόλεμο μέχρι το 2024 - και ίσως και μετά.
«Σαφώς, από ουκρανική άποψη, πρέπει να έχεις τουλάχιστον κάποιες σημαντικές επιτυχίες, ώστε να μπορείς να πας στο ΝΑΤΟ και στις Ηνωμένες Πολιτείες και να πεις: 'Κοιτάξτε, παιδιά, λυπάμαι που δεν ήταν τόσο επιτυχημένο όσο θα θέλαμε, αλλά με τα όπλα που μας δώσατε ... κάναμε αρκετά για να κόψουμε τις ρωσικές δυνάμεις στα δύο, ώστε να μπορείτε να επενδύσετε σε έναν άλλο στόχο την άνοιξη του 2024 και να διατηρήσετε την ελπίδα ζωντανή'», δήλωσε στο CNBC ο Jamie Shea, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ και ειδικός σε θέματα διεθνούς άμυνας και ασφάλειας στο think tank Chatham House.
«Νομίζω ότι ο κίνδυνος για τους Ουκρανούς είναι αν πραγματικά καταλήξουν σε ένα αδιέξοδο, όπου θα έχουν κερδίσει πολύ λίγα εδάφη και ένα μεγάλο μέρος του εξοπλισμού που προμήθευσε η Δύση θα έχει καταστραφεί με τους Ουκρανούς να έχουν υποστεί πολύ σημαντικές απώλειες», δήλωσε ο Shea.
Αυτό το σενάριο θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους επικριτές του πολέμου, να αυξήσει τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για τη συνέχιση της χρηματοδότησης της Ουκρανίας και να δημιουργήσει πρόβλημα όσον αφορά την παραγωγή όπλων και τις προμήθειες από τη Δύση.
Προς το παρόν, τουλάχιστον, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας στέκονται σταθερά στο πλευρό της, λέγοντας ότι θα την υποστηρίξουν σε «ό,τι κι αν χρειαστεί», ενώ και η Ρωσία «δεν είναι καθόλου κοντά στο να τα παρατήσει», δήλωσε ο Barrons.
Εν τω μεταξύ, κάθε προοπτική ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μοιάζει ισχνή, παρά τις προσπάθειες να προσέλθουν και οι δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ανώτεροι αξιωματούχοι από περίπου 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, και της Ινδίας, πραγματοποίησαν συνομιλίες στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας το Σαββατοκύριακο με στόχο να συμφωνήσουν στις βασικές αρχές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια μελλοντική διευθέτηση του πολέμου.
Ωστόσο, η Ρωσία δεν ήταν παρούσα στις συζητήσεις και ο εκπρόσωπος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Κίρμπι δήλωσε πριν από τις συνομιλίες ότι ο Λευκός Οίκος δεν αναμένει «απτά αποτελέσματα».
Κάποια στιγμή, η Ουκρανία θα πρέπει να αποφασίσει αν υπάρχει στρατιωτική λύση στη σύγκρουση ή αν θα πρέπει να αναζητήσει άλλη διέξοδο χωρίς να παραδεχτεί οποιαδήποτε ήττα, εκτιμά ο Barrons. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι με μια ανακωχή, μια προσωρινή συμφωνία για την παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, η οποία όμως δεν ολοκληρώνει αποφασιστικά τον πόλεμο.
«Μια εκδοχή είναι ο πόλεμος να συνεχιστεί επειδή η Ουκρανία θα λαμβάνει τη βοήθεια για να το κάνει. Μια άλλη εκδοχή είναι η Ουκρανία να αποφασίσει να παγώσει τις μάχες, αλλά δεν πλησιάζουμε καθόλου σε κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή. Έπειτα υπάρχει και μια μέση λύση, όπως συμβαίνει σε πολλούς πολέμους, να καταλήξουν σε ένα απρόθυμο αδιέξοδο και στη συνέχεια να διατηρήσουν το κακό κλίμα μεταξύ τους για πολλές γενιές», είπε ο Barrons, επικαλούμενος τη σύγκρουση Ελλάδας και Τουρκίας για την Κύπρο και τη Βόρεια και Νότια Κορέα ως παραδείγματα αδιεξόδων στα οποία καμία πλευρά δεν θέλει πραγματικά να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση.
Ενώ ορισμένες δυτικές κυβερνήσεις θα διστάσουν αθόρυβα να αντιμετωπίσουν το συνεχές κόστος της υποστήριξης της Ουκρανίας (οι ΗΠΑ έχουν ήδη δεσμευτεί για πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια ασφαλείας προς το Κίεβο), πολλοί κατανοούν το υψηλό ρίσκο, δήλωσε ο Barrons.
«Κατανοούν το ευρύτερο στρατηγικό διακύβευμα, το οποίο είναι ότι πρόκειται για μια αντιπαράθεση μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας και ότι διακυβεύεται όχι μόνο η μελλοντική εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αλλά και το συνολικό οικοδόμημα ασφάλειας της Ευρώπης και της Δύσης έναντι της Ρωσίας», σημείωσε.
«Σε μια εποχή όπου η Κίνα παρακολουθεί στενά αν η Δύση έχει το κουράγιο να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Και σε αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, όλοι πιστεύουν ότι αυτό θα πρέπει να εξελιχθεί μέχρι τέλους. Με άλλα λόγια, πρέπει να συνεχίσουμε να στεκόμαστε πίσω από την Ουκρανία ... [αλλά] υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε».
