Έγραψε ιστορία όταν εξελέγη η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τώρα θέλει να επανεκλεγεί. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμένεται να διευθύνει τον πιο ισχυρό θεσμό στην ΕΕ για δεύτερη φορά.
Τον περασμένο μήνα, οι 27 ηγέτες επέλεξαν την 65χρονη Γερμανίδα ως υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα επόμενα πέντε χρόνια. Μετά από διαδοχικές κρίσεις που μεταμόρφωσαν για πάντα την ΕΕ, η φον ντερ Λάιεν φαίνεται να πρόθυμη να αναλάβει ξανά τα ηνία στο κορυφαίο πόστο για να καθοδηγήσει την ένωση σε ένα αβέβαιο μέλλον γεμάτο προκλήσεις. Η υποψηφιότητά της, ωστόσο, αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο πρέπει να την επιβεβαιώσει με τουλάχιστον 361 ψήφους στη διάρκεια ψηφοφορίας την Πέμπτη. Το μήνυμά της, που δόθηκε αυτοπροσώπως κατά τη διάρκεια πολύωρων συναντήσεων τις δύο τελευταίες εβδομάδες, είναι ότι αποτελεί τη μόνη επιλογή: «Απορρίψτε με και θα ψηφίσετε για μια συνταγματική κρίση και πολιτική παράλυση». Εάν χάσει, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που το Ευρωκοινοβούλιο απορρίπτει υποψήφιο πρόεδρο της Κομισιόν.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) της, μαζί με τους Σοσιαλιστές και το φιλελεύθερο Renew Europe, κατέχουν 401 έδρες. Αλλά η ψηφοφορία είναι μυστική και οι Ευρωβουλευτές του συνασπισμού δεν διαθέτουν την κομματική πειθαρχία που υπάρχει στα περισσότερα εθνικά κοινοβούλια. Οι αποστασίες βρίθουν ιστορικά και το 10% των υποστηρικτών της θεωρείται αναξιόπιστο.
Με την αναμενόμενη εξωτερική υποστήριξη από τους Πράσινους και πιθανώς την σκληρή δεξιά της Ιταλίας, θα εξασφαλίσει τον αναγκαίο αριθμό εδρών.
Ωστόσο, τίποτε δεν είναι δεδομένο, λαμβάνοντας υπόψη τις τεταμένες διαπραγματεύσεις που διεξάγονται με μεμονωμένους νομοθέτες τις τελευταίες ημέρες και την έλλειψη βεβαιότητας ότι «έχει τους αριθμούς στο χέρι». Εάν χάσει την Πέμπτη, το ΕΛΚ θα ακυρώσει τα καλοκαιρινά σχέδιά του και θα προσπαθούσε να βρει μια λύση έκτακτης ανάγκης. Η λεπτή γεωγραφική ισορροπία στα υπόλοιπα κορυφαία αξιώματα που έχουν ήδη συμφωνηθεί θα διαταραχθεί και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών θα κλονιστεί. «Πρέπει να κερδίσει», δήλωσε στους FT άτομο που συμμετείχε στην προσπάθεια προσέλκυσης ψήφων.
Αμφιλεγόμενο ιστορικό
Το 2019, η υποψηφιότητά της είχε εγκριθεί οριακά από το Ευρωκοινοβούλιο, λαμβάνοντας 383 ψήφους υπέρ, μόλις εννέα πάνω από το ελάχιστο όριο. Η γεννημένη στις Βρυξέλλες, μητέρα επτά παιδιών, ήταν άγνωστη φιγούρα στην πόλη όταν οι ηγέτες συναντήθηκαν τον Ιούλιο του 2019 και, υπό την ισχυρή επιρροή του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, την επέλεξαν τελικά για να αναλάβει την εκτελεστική εξουσία. Η φον ντερ Λάιεν, η οποία τότε υπηρετούσε ως υπουργός Άμυνας στη Γερμανία, δεν είχε εμφανιστεί καθόλου στη συζήτηση για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ, οπότε η ανάδειξή της ήταν η μεγάλη έκπληξη. «Υπάρχει μόνο μία επιλογή για μένα: να ενώσω και να ενισχύσω την Ευρώπη», είχε δηλώσει τότε.
Το Δεκέμβριο του 2019, παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έναν εκτεταμένο οδικό χάρτη για τη μεταμόρφωση της οικονομίας και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Το μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα, είπε, ήταν εκτός επαφής με τον πλανήτη και έπρεπε να αντικατασταθεί με μια νέα στρατηγική που δίνει περισσότερα από όσα αφαιρεί. «Δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις ακόμα. Σήμερα είναι η αρχή ενός ταξιδιού. Αυτή είναι η στιγμή του "άνθρωπου στο φεγγάρι" της Ευρώπης», είχε δηλώσει τότε.
Έτσι ξεκίνησε μια σειρά νομοθετικών προτάσεων που περιελάμβαναν τον πρώτο διασυνοριακά φόρο άνθρακα, σταδιακή απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και ένα ειδικό ταμείο 65 δισ. ευρώ για την υποστήριξη των πολιτών που κινδυνεύουν περισσότερο από την πράσινη μετάβαση. Αν και η φον ντερ Λάιεν κατάφερε να προωθήσει την Πράσινη Συμφωνία παρά τις παγκόσμιες κρίσεις που έπληξαν την ένωση, κάθε νόμος που ψηφιζόταν προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερη διαμάχη.
Έχοντας στο ενεργητικό της την επιτυχία της δημιουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και σκάνδαλα μαζί με αμφιλεγόμενες πολιτικές, η φον ντερ Λάιεν ξεκίνησε την εκστρατεία επανεκλογής της αποδυναμώνοντας το προεδρικό της προφίλ και φέρνοντας στο προσκήνιο τα περισσότερα πολιτικά της ένστικτα, όπως σημειώνει το Euronews. Τα αποτελέσματα ήταν ανάμεικτα: Από τη μια πλευρά, η φον ντερ Λάιεν παρουσίασε ισχυρές επιδόσεις στις συζητήσεις ενάντια στους άλλους κύριους υποψηφίους, από την άλλη όμως, η εκστρατεία της αποκάλυψε τον διχαστικό χαρακτήρα της, ενισχύοντας τους επικριτές της, εξέλιξη που την εμπόδισε να επισκεφθεί ορισμένα κράτη μέλη.
Πώς θα κινηθεί το ECR
Η ακροδεξιά ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με επικεφαλής τα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι και το Δίκαιο και τη Δικαιοσύνη της Πολωνίας εμφανίζεται διχασμένη ως προς το εάν θα στηρίξει την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Φον ντερ Λάιεν πέρασε 50 λεπτά απαντώντας σε ερωτήσεις της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) στο Στρασβούργο σήμερα το πρωί, περιγράφοντάς την ως μια έντονη συζήτηση. Δέχθηκε ερωτήσεις σχετικά με απειλές υβριδικού πολέμου από την Ρωσία, καθώς και εκκλήσεις για αλλαγή της Πράσινης Συμφωνίας και για πάταξη της παράνομης μετανάστευσης. Σημειώνεται ότι το ECR έχει 78 ευρωβουλευτές.
«Δεν είναι μυστικό ότι θα υπάρξει διάσπαση στην ομάδα του ECR», δήλωσε ο Ρόμπερτς Ζάιλ, Λετονός Ευρωβουλευτής, ο οποίος είπε ότι δεν έχει αποφασίσει ακόμη εάν θα ψηφίσει την φον ντερ Λάιεν. Ο μεγαλύτερος διχασμός στο ECR θα μπορούσε να είναι μεταξύ των Πολωνών, οι οποίοι δεν έχουν ψηφίσει υπέρ της φον ντερ Λάιεν, και των Ιταλών, που ενδέχεται να ψηφίσουν υπέρ.
Στη συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών, ο Ευρωβουλευτής των Αδελφών της Ιταλίας, Κάρλο Φιντάντζα, άσκησε πιέσεις στην φον ντερ Λάιεν για ριζική αλλαγή ρυθμού στην Πράσινη Συμφωνία και ζήτησε περισσότερη σαφήνεια σχετικά με τη γεωργική πολιτική της. Επαίνεσε ωστόσο τις συμφωνίες της για τον περιορισμό της μετανάστευσης με την Τυνησία και την Αίγυπτο, σύμφωνα με δελτίο τύπου που δεν ανέφερε ωστόσο πώς θα ψηφίσουν οι 24 Ιταλοί Ευρωβουλευτές.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι απείχε από την ψηφοφορία για την φον ντερ Λάιεν όταν οι ηγέτες των χωρών μελών μοίρασαν τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ τον περασμένο μήνα. Η αποχή στην ψηφοφορία της Πέμπτης θα ισοδυναμούσε με καταψήφιση της φον ντερ Λάιεν. Σε περίπτωση που ψηφίσει υπέρ, θα διεκδικήσει σημαντικές παραχωρήσεις από την επόμενη πρόεδρο της Κομισιόν, όπως η απόκτηση ισχυρών χαρτοφυλακίων για τους επόμενους Ιταλούς Επιτρόπους.
Ο βουλευτής του ρουμανικού κόμματος AUR, Γκεόργκε Πιπερέα, ανέφερε ότι η ψήφος του συγκεκριμένου κόμματος θα είναι κατά της φον ντερ Λάιεν. «Η Φον ντερ Λάιεν έκανε πολλά άσχημα πράγματα στην Ευρώπη και ειδικά στη Ρουμανία», τόνισε, υποστηρίζοντας ότι έχει δώσει προτεραιότητα στους μετανάστες έναντι των Ευρωπαίων και ότι έχει κάνει την Ευρώπη φτωχότερη. Ο Ευρωβουλευτής ζήτησε επίσης από την φον ντερ Λάιεν να δώσει ρεαλιστικές εξηγήσεις σχετικά με τα γραπτά της μηνύματα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer σχετικά με την αγορά εμβολίων Covid-19, εν μέσω της συνεχιζόμενης έρευνας για πιθανές παρανομίες στη συμφωνία.
Ακόμη και στην περίπτωση που οι Ιταλοί αποφασίσουν να ψηφίσουν υπέρ… δεν θα το κάνουν όλοι και δεν είναι 100% σίγουρο ότι θα εκλεγεί, ανέφερε άλλος Ρουμάνος Ευρωβουλευτής από την ομάδα ECR. «Πρέπει να σταματήσει την ευρωπαϊκή φιλοδοξία να δημιουργήσει ένα είδος υπερκράτους», είπε επίσης ο μοναδικός Ολλανδός μέλος της ομάδας, Μπερτ-Γιαν Ρούισεν.
Αντίθετες φωνές
Η πρώην Ευρωβουλευτής του Renew Europe, η Βελγίδα Σόφι ιντ Βέλντ, δεν χάνει ευκαιρία για να επιτεθεί εναντίον της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Ουσιαστικά, δεν είναι ούτε υπέρ του ελέγχου ούτε υπέρ της λογοδοσίας. Μπορείτε να δείτε πόσο σημαντικό είναι για αυτήν να είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και να είναι κοντά στους ηγέτες της ΕΕ. Μισεί το Ευρωκοινοβούλιο. Δεν θα περάσει ούτε λεπτό περισσότερο εκεί από όσο είναι απολύτως απαραίτητο», είπε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, σημείωσε ότι για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, το Κοινοβούλιο - που γενικά θεωρείται το πιο αδύναμο από τα κύρια θεσμικά όργανα της ΕΕ - είναι ζωτικής σημασίας για την φον ντερ Λάιεν, καθώς θα πρέπει να πείσει τουλάχιστον 361 Ευρωβουλευτές να την ψηφίσουν για να εξασφαλίσει μία δεύτερη πενταετή θητεία στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η ιντ Βέλντ επισημαίνει ότι θα έπρεπε να τεθούν εξαρχής κάποιες προϋποθέσεις, ότι το Ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει - ως προϋπόθεση για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας - να πει στην φον ντερ Λάιεν να κάνει προσβάσιμα τα διαβόητα γραπτά της μηνύματα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας εμβολίων για τον Covid Pfizer, θέτοντας ερωτηματικά για το ιστορικό της όσον αφορά στη διαφάνεια, παρότι επαίνεσε την ηγεσία της φον ντερ Λάιεν στην Ουκρανία και στην πανδημία.
