Παράγραφος στην οποία αναφέρεται ρητά ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία θα μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα «Safe» συμπεριλήφθηκε στην από κοινού παρουσίαση που έκαναν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μαζί με την Ύπατη Εκπρόσωπο Κάγια Κάλας μετά την λήξη της Συνόδου Κορυφής.
- Ο πρώτος πυλώνας, η εθνική ρήτρα διαφυγής, θα απελευθερώσει έως και 650 δισ. ευρώ δημοσιονομικού χώρου στους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών. Δεν θα συνοδεύεται από όρους όσον αφορά την προέλευση του αμυντικού εξοπλισμού. Επομένως, ο στρατιωτικός εξοπλισμός από τις χώρες εταίρους μπορεί να επωφεληθεί άμεσα από αυτήν.
- Δεύτερος μηχανισμός, τα δάνεια έως 150 δισ. ευρώ μέσω του χρηματοδοτικού οχήματος «Safe». Διευκρινίζεται ότι η Νορβηγία και η Ισλανδία μπορούν ήδη να συμμετάσχουν άμεσα, δεδομένου ότι είναι μέλη της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς ή η Τουρκία, μπορούν να παράσχουν άμεσα έως και το 35% ενός αμυντικού προϊόντος, ενώ για να αυξηθεί η συμμετοχή πέραν του 35%, είναι απαραίτητη μια εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας και μια επακόλουθη συμφωνία.
Η παρουσίασε έγινε σε τηλεδιάσκεψη με την Πρωθυπουργό της Ισλανδίας Kristrún Frostadóttir, τον Πρωθυπουργό της Νορβηγίας Jonas Gahr Støre, τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ.
Τι είναι το «Safe»
Υπενθυμίζεται ότι το «Safe» είναι το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ που περιλαμβάνεται στην Λευκή Βίβλο για την Άμυνα για την συγκέντρωση κεφαλαίων έως 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα διατεθούν μετά ως δάνεια στα κράτη-μέλη για να προχωρήσουν σε κοινές αγορές εξοπλισμού. Τα κεφάλαια θα αντληθούν από τις αγορές, χωρίς την έκδοση ειδικών «αμυντικών» ευρωομολόγων.
«Το SAFE θα υποστηρίξει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία μέσω κοινών προμηθειών από τουλάχιστον δύο χώρες, η μια εκ των οποίων θα πρέπει να είναι μέλος της ΕΕ που θα λαμβάνει υποστήριξη από τον μηχανισμό και η άλλη μπορεί να είναι μέλος του ΕΟΧ ή η Ουκρανία.
Σε ό,τι αφορά τις προμήθειες για τα αναλώσιμα προτείνεται πως οι προμήθειες θα πρέπει να γίνονται κατά 65% από τις χώρες της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της ΕΟΧ και της Ουκρανίας. Αντίστοιχες υποχρεώσεις υπάρχουν για τα πολύπλοκα σύστημα, αλλά θα πρέπει επίσης να διασφαλίζεται ότι οι ανάδοχοι ελέγχουν πλήρως τον σχεδιασμό του αμυντικού εξοπλισμού, για να μην υπάρχουν εξαρτήσεις από τρίτες χώρες», αναφέρει το κείμενο της ΕΕ.
