Στις αναδυόμενες αγορές των data centers περιλαμβάνει την Αθήνα η γνωστή Cushman & Wakefield Proprius, η γνωστή εταιρεία συμβούλων σε ακίνητα στην Ελλάδα (θυγατρική της Cushman & Wakefield - C&W, εκ των μεγαλύτερων εταιρειών διεθνώς). Η Φρανκφούρτη/Περιοχή Ρήνου-Μάιν είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά στην περιοχή EMEA, ενώ το Βερολίνο/Βρανδεμβούργο είναι ήδη μια εδραιωμένη αγορά. Το Λονδίνο αναμένεται να είναι η πρώτη αγορά στην περιοχή Ευρώπη - Μέση Ανατολή - Αφρική (EMEA) με λειτουργική δυναμικότητα 2 GW τα επόμενα 3-5 χρόνια, ενώ η Φρανκφούρτη ενδέχεται να ακολουθήσει σύντομα. Ελσίνκι και Κάρντιφ - Νιούπορτ αναδύονται ως σημαντικές νέες αγορές, σύμφωνα με σχετική ανάλυση.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η Ιωάννα Παλυβού, Managing Partner στην Cushman & Wakefield Proprius σημείωσε ότι «η θέση της Ελλάδας ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής την καθιστά ιδανικό κόμβο για διεθνή έργα συνδεσιμότητας. Δεδομένης της στρατηγικής θέσης και της ψηφιακής προόδου, η Αθήνα είναι σε θέση να γίνει βασικός παίκτης στο τοπίο των κέντρων δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη, προσελκύοντας περαιτέρω ενδιαφέρον από παγκόσμιους φορείς όπως η Google και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών cloud».
Ως γνωστόν, στην Ελλάδα προχωρούν σημαντικές επενδύσεις, όπως π.χ. τα data center που είχε ανακοινώσει η Microsoft ότι θα δημιουργήσει στη χώρα μας. Βάσει του σχεδίου της Microsoft συνολικού προϋπολογισμού άνω των 976 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) το πρώτο data center κατασκευάζεται εντός του Επιχειρηματικού Πάρκου «Πέτρα – Γιαλού – Βούλια – Προκαλήσι», της Δημοτικής Ενότητας Σπάτων – Λούτσας, του Δήμου Σπάτων – Αρτέμιδος και το δεύτερο και το τρίτο στη θέση «Μπουρμπουτσάνα» του Δήμου Κρωπίας. Την κατασκευή του πρώτου στα Σπάτα έχει αναλάβει η κοινοπραξία Renco – ΤΕΡΝΑ (ΓΕΚ Τέρνα). Επίσης, προχωρούν έργα όπως της Digital Realty (Κρήτη, Κορωπί), επένδυση έχει ανακοινώσει η Amazon Web Services, η ΔΕΗ, σε συνεργασία με την DAMAC, για τα Σπάτα και η Eunice για το Αμύνταιο της Φλώρινας κ.α.
Αναδυόμενες αγορές (κάτω των 150MW)
Στις αναδυόμενες αγορές ανήκον, σύμφωνα με την C&W, πλην της Αθήνας, και οι Βιέννη, Λάγος, Βαρκελώνη, Ριάντ, Βρυξέλλες, Μόναχο, Κωνσταντινούπολη, Σαραγόσα, Μασσαλία, και Λισαβόνα. Οι αγορές αυτές βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, ωστόσο πολλοί φορείς εκμετάλλευσης κέντρων δεδομένων τις θεωρούν ελκυστικές λόγω του φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος, της αυξανόμενης ζήτησης των καταναλωτών, της κατάλληλης γης, της διαθέσιμης ενέργειας, της συνδεσιμότητας οπτικών ινών και της δημιουργίας μιας νέας περιοχής cloud. Μαζί, αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 6,5% της συνολικής λειτουργικής δυναμικότητας (608MW) στην περιοχή Ευρώπη - Μέση Ανατολή - Αφρική (ΕΜΕΑ).
Σε 21GW η χωρητικότητα στην ευρύτερη περιοχή - Τι προβλέπει η Cushman & Wakefield
Γενικότερα, η Cushman & Wakefield εκτιμά ότι η χωρητικότητα των κέντρων δεδομένων στην περιοχή EMEA έχει ανέλθει συνολικά σε 21 GW μέχρι το τέλος του 2024. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 9% στη λειτουργική χωρητικότητα και αύξηση κατά 16% στις μελλοντικές αναπτύξεις (υπό κατασκευή και μελλοντικές) σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ενώ οι καθιερωμένες αγορές όπως Φρανκφούρτη, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Παρίσι και Δουβλίνο, εξακολουθούν να κυριαρχούν τόσο από άποψη λειτουργικής χωρητικότητας όσο και από άποψη συνολικού μεγέθους της αγοράς, οι φορείς εκμετάλλευσης εστιάζουν όλο και περισσότερο σε αναδυόμενες αγορές όπως το Ελσίνκι.
Όπως σημείωσε ο Andrew Fray, επικεφαλής των κέντρων δεδομένων EMEA της Cushman & Wakefield, «οι περισσότερες αγορές κέντρων δεδομένων εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, όπως περιορισμένη διαθεσιμότητα γης, περιορισμούς στην ενέργεια και αυστηρούς κανονισμούς βιωσιμότητας, γεγονός που επηρεάζει το κόστος, τα χρονοδιαγράμματα και σημαντικά την επενδυτική αβεβαιότητα τόσο για τους φορείς εκμετάλλευσης όσο και για τους επενδυτές».
Κατά τον ίδιον, «παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζεται ως απειλή από ορισμένες πλευρές, η εμφάνιση του Deep Seek μπορεί να προσφέρει μια λύση σε ορισμένες από τις ενεργειακές απαιτήσεις που σχετίζονται με τα κέντρα δεδομένων. Μειώνοντας την ενέργεια που απαιτείται για τις λειτουργίες της AI, θα μπορούσε να συμβάλει σε πιο βιώσιμες και οικονομικά αποδοτικές υποδομές κέντρων δεδομένων. Κάποια από τα σχέδια ανάπτυξης μπορεί να επανεκτιμηθούν, αλλά η γενικότερη εικόνα είναι ότι ο ανταγωνισμός στον χώρο της AI ήταν αναπόφευκτος και είναι κατά βάση καλός για την αγορά. Είναι αξιοσημείωτο ότι η DeepSeek έγινε σημαντικό θέμα τόσο γρήγορα, παρά το γεγονός ότι δεν είχε προηγούμενο ιστορικό και αντιμετώπιζε ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων, αλλά η παρουσία της προσθέτει αναμφίβολα στην αγορά και θα οδηγήσει σε περαιτέρω καινοτομίες».
Powerhouse (πάνω από 900 MW): Λονδίνο, Φρανκφούρτη, Δουβλίνο, Παρίσι, Άμστερνταμ και Μιλάνο
Αυτές οι έξι αγορές μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της λειτουργικής δυναμικότητας (4,4 GW) στην περιοχή EMEA και περισσότερο από το 50% της υπό κατασκευή και προγραμματισμένης ανάπτυξης (5,8 GW).
«Ανεξάρτητα από το από πού προέρχεται η ζήτηση, η επεξεργασία δεδομένων ΑΙ πραγματοποιείται σε κέντρα δεδομένων. Οι μεγαλύτερες αγορές της περιοχής 'powerhouse' αντιπροσωπεύουν σχεδόν 6GW της μελλοντικής προσφοράς, τροφοδοτώντας την ανάπτυξη της αγοράς σε ολόκληρη την περιοχή, ενώ η νέα κατασκευαστική δραστηριότητα πρόκειται να διπλασιάσει τις τρέχουσες δυνατότητες. Οι προσπάθειες για την αειφορία συνεχίζουν να επιταχύνονται, με τους χρήστες να υιοθετούν άμεσα ή έμμεσα το πράσινο υδρογόνο, την αξιοποίηση της θερμότητας των αποβλήτων και μηχανισμούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εν τω μεταξύ, οι αναδυόμενες αγορές και οι απομακρυσμένες πανεπιστημιουπόλεις που βρίσκονται εκτός των καθιερωμένων μητροπολιτικών περιοχών πρόκειται επίσης να αναδιαμορφώσουν πλήρως το τοπίο των κέντρων δεδομένων», αναφέρεται σχετικά.
Το Λονδίνο θα γίνει η πρώτη αστική αγορά της ΕΜΕΑ που θα φτάσει τα 2GW σε λειτουργική χωρητικότητα μέσα στα επόμενα 3-5 χρόνια. Διαθέτει 1,44GW λειτουργικής χωρητικότητας και νέες αναπτύξεις 1,5GW που πρόκειται να παραδοθούν (265MW υπό κατασκευή, 1.260MW προγραμματισμένα). Περίπου 53 χρήστες έχουν αναπτύξει 135 κέντρα δεδομένων. Παρόλο που οι περιορισμοί ισχύος αποτελούν σημαντικό ζήτημα στο Λονδίνο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει χαρακτηρίσει τα βρετανικά κέντρα δεδομένων ως κρίσιμες εθνικές υποδομές και έχει αναθεωρήσει την πολιτική σχεδιασμού, παρέχοντας σαφή μηνύματα σταθερότητας και ανάπτυξης για τους επενδυτές.
Η Φρανκφούρτη δεύτερη στη σειρά διαθέτει μια έργα σε ανάπτυξη 1,3GW. Η αγορά αποτελείται κυρίως από παρόχους colocation, συμπεριλαμβανομένων των NTT, Equinix, Digital Realty και CyrusOne. Η CloudHQ έχει επίσης σημαντικά σχέδια ανάπτυξης στην περιοχή. Σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση, ο νόμος για την ενεργειακή απόδοση (EnEfG) επιβάλλει στα κέντρα δεδομένων άνω των 300 kW να ανακτούν και να επαναχρησιμοποιούν την απορριπτόμενη θερμότητα. Ενθαρρύνει την ενσωμάτωση της πλεονάζουσας θερμότητας σε τοπικά δίκτυα τηλεθέρμανσης, ιδίως σε εκείνα που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Equinix σχεδιάζει να παρέχει σε περίπου 1.000 κατοικίες θερμότητα από τα κέντρα δεδομένων της μέχρι τις αρχές του 2025. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι, μέχρι το τέλος της δεκαετίας, όλες οι ανάγκες θέρμανσης της πόλης θα μπορούσαν να καλυφθούν από την πλεονάζουσα θερμότητα των κέντρων δεδομένων. Ωστόσο, στις αγροτικές περιοχές, πολλά έργα ανάκτησης θερμότητας καθυστερούν ή ακυρώνονται λόγω της πρόκλησης της εξασφάλισης αξιόπιστης πελατειακής βάσης σε αραιοκατοικημένες περιοχές.
Το Δουβλίνο βρίσκεται στην τρίτη θέση με 812MW περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την έλλειψη γης, ισχύος και αναβαθμίσεων υποσταθμών. Το Παρίσι ανέβηκε μια θέση και είναι η 4η μεγαλύτερη αγορά της ΕΜΕΑ, ξεπερνώντας το Άμστερνταμ, χάρη στη σταθερά υψηλή αύξηση της λειτουργικής δυναμικότητας, 32% σε ετήσια βάση, και σε έναν ταχέως αναπτυσσόμενο αριθμό νέων αναπτύξεων 1.040MW. Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί της Γαλλίας έχουν ως στόχο την επίτευξη ουδετερότητας ως προς τον άνθρακα έως το 2050, οπότε η βιωσιμότητα θα έχει καθοριστική σημασία για την επέκταση στην πόλη και πολλά κέντρα δεδομένων στο Παρίσι σχεδιάζονται για να λειτουργούν με 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το Άμστερνταμ, με μόλις 444MW στις μελλοντικές αναπτύξεις, υποφέρει από τις παρατεταμένες επιπτώσεις του μορατόριουμ του 2019, τους αυστηρούς κανονισμούς και την πολιτική αντιπολίτευση. Οι εθνικοί περιορισμοί για τα υπερσύγχρονα κέντρα και τα τοπικά όρια του Άμστερνταμ στις νέες αναπτύξεις έχουν μετατοπίσει τη ζήτηση σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, κυρίως στο Παρίσι. Το Μιλάνο συνεχίζει να ασκεί πίεση στις επικρατούσες αγορές με 820MW σε εξέλιξη.
Εδραιωμένες αγορές (300-900 MW): Ντουμπάι, Όσλο, Γιοχάνεσμπουργκ, Κάρντιφ-Νιούπορτ και Βερολίνο
Περίπου το 13% της συνολικής επιχειρησιακής δυναμικότητας στην περιοχή ΕΜΕΑ αντιστοιχεί σε αυτές τις αγορές. Μαζί διαθέτουν 1.244MW λειτουργικής δυναμικότητας και είναι σε καλό δρόμο για να υπερδιπλασιάσουν το μέγεθός τους, εάν τα έργα σε εξέλιξη (2.180MW) ολοκληρωθούν τα επόμενα χρόνια. Πολλοί φορείς εκμετάλλευσης επεκτείνουν την παρουσία τους ή εξετάζουν το ενδεχόμενο εισόδου σε αυτές τις αγορές λόγω της στρατηγικής θέσης και των διαθέσιμων υποδομών για τη λειτουργία κέντρων δεδομένων.
Το Βερολίνο, για παράδειγμα, προσφέρει μια σημαντική εναλλακτική λύση στη Φρανκφούρτη. Τους τελευταίους 12 μήνες, η λειτουργική χωρητικότητα των κέντρων δεδομένων του Βερολίνου παρέμεινε σταθερή. Ενώ ο υπό κατασκευή όγκος είναι επίσης πολύ χαμηλός (8MW), ο δεσμευμένος όγκος (213MW) έχει αυξηθεί. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε εταιρείες όπως η Vantage Data Centres, η Yondr, η Data Castle, η Prea και η NTT Global Data Centers που δεσμεύονται για νέα έργα τους τελευταίους 12-18 μήνες.
Τον Αύγουστο του 2023, η Google άνοιξε μια νέα περιοχή cloud στο Βερολίνο - Βρανδεμβούργο, γεγονός που έδωσε ώθηση σε περαιτέρω εξελίξεις. Οι πάροχοι Colocation επεκτάθηκαν επίσης, επιτρέποντας τη γρήγορη πρόσβαση σε υποδομές cloud.
Το Ελσίνκι είναι ένας νέος εισερχόμενος σε αυτή την κατηγορία, έχοντας αυξηθεί σημαντικά σε ετήσια βάση, τόσο με τη δυναμικότητα που τίθεται σε λειτουργία όσο και με την αγωγιμότητα που αυξάνεται σημαντικά στα 358MW. Η φινλανδική πρωτεύουσα κατέγραψε σημαντική ανάπτυξη κατά το προηγούμενο έτος, φτάνοντας σε συνολική δυναμικότητα 594MW μέχρι το τέλος του 2024 - γεγονός που την τοποθετεί μπροστά από άλλες σκανδιναβικές αγορές, το Όσλο και τη Στοκχόλμη. Το Ελσίνκι διαθέτει την τρίτη μεγαλύτερη υπό κατασκευή δυναμικότητα (210MW) στην ΕΜΕΑ, ενώ η ευρύτερη σκανδιναβική περιοχή αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο της υπό κατασκευή δυναμικότητας σε ολόκληρη την ΕΜΕΑ.
Ένας άλλος νεοεισερχόμενος είναι το Κάρντιφ - Νιούπορτ, το οποίο η Cushman & Wakefield χαρακτηρίζει ως περιοχή υψηλής ανάπτυξης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αν και έχει μόλις 87MW σε λειτουργία σήμερα, διαθέτει ένα μεγάλο pipeline 231MW. Η Microsoft και η Vantage διαθέτουν ήδη σημαντικά κέντρα δεδομένων εκεί, ο νέος βρετανικός φορέας Latos ανακοίνωσε σχέδια για ένα κέντρο δεδομένων 90MW, ενώ τον Οκτώβριο εγκρίθηκε ένα μεγάλο κέντρο δεδομένων και πάρκο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα έχει χωρητικότητα αποθήκευσης μπαταριών 1.000MW, καθιστώντας το μία από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις αποθήκευσης μπαταριών στον κόσμο.
Αναπτυσσόμενες αγορές (150-300 MW): Στοκχόλμη, Ζυρίχη, Βαρσοβία, Τελ Αβίβ, Κοπεγχάγη, Ρέικιαβικ και Κέιπ Τάουν
Τα κέντρα αυτά, που κατανέμονται σε τρεις ηπείρους, αντιστοιχούν ήδη στο 8,3% (785 MW) της λειτουργικής δυναμικότητας στην περιοχή ΕΜΕΑ μέχρι το τέλος του 2024, από 7,7% το πρώτο εξάμηνο του 2024, με συνεχή ανοδική τάση. Τα μελλοντικά έργα σε αυτές τις επτά αγορές ανέρχονται σε συνολικά 815 MW.
