Το πλαστικό, το νέο "δεκανίκι" των πετρελαϊκών, έχει κατακλύσει τον αναπτυσσόμενο κόσμο, o οποίος εξακολουθεί να υποδέχεται τα απόβλητα μεγάλων βιομηχανικών κρατών αλλά και πλαστικές πρώτες ύλες οι οποίες καλύπτυν τις διευρυνόμενες καταναλωτικές ανάγκες στις αναδυόμενες οικονομίες. Και ενώ μεγάλες πολυεθνικές από όλους τους κλάδους δεσμεύονται να μειώσουν τη χρήση του πλαστικού, οι ηγέτιδες επιχειρήσεις παραγωγής πλαστικού δημοσιοποιούν σχέδια ανάπτυξης.
Εν όψει της διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα, περισσότερες από 70 εταιρείες απαίτησαν ένα παγκόσμιο σύμφωνο για τη μείωση της παραγωγής πλαστικών και την αποσύνδεσή της από τα ορυκτά καύσιμα. Μεταξύ των υπογραφόντων συγκαταλέγονται η AMCOR, ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές πλαστικών συσκευασιών στον κόσμο και πολυεθνικές από άλλους κλάδους όπως η Unilever, η Walmart, η Pepsi και η Coca Cola. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό.
«Τα πλαστικά είναι το Plan Β για τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων», δήλωσε η Judith Enck, Ιδρύτρια και Πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής Beyond Plastics. Και όντων, δεδομένης της αύξησης της ζήτησης στον αναπτυσσόμενο κόσμο, οι γίγαντες των ορυκτών καυσίμων θεωρούν τα πετροχημικά, και ιδιαίτερα τα πλαστικά, ως την επόμενη σημαντική αγορά ανάπτυξης τους
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας μέχρι τα μέσα του αιώνα, το ήμισυ της αύξησης της ζήτησης πετρελαίου θα οφείλεται στα πλαστικά, κάτι που δημιουργεί έντονη κινητικότητα στην αγορά.
«Κάθε εταιρεία που ασχολείται επί του παρόντος με την παραγωγή πλαστικών, όπως φαίνεται στους προϋπολογισμούς της για τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια, όλες μιλάει για σχέδια επέκτασης», δήλωσε ο Ramesh Ramachandran, Διευθύνων Σύμβουλος της No Plastic Waste.
Η ζήτηση για πλαστικά σε μεγάλο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου καλύπτεται πλήρως και έτσι, οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων και πετροχημικών βασίζονται στις αναδυόμενες οικονομίες, την Ασία και την Αφρική.
Ο Άλαν Γκέλντερ της Wood Mackenzie προβλέπει ότι κάθε χρόνο έως το 2050, η βιομηχανία πετροχημικών θα αναπτύσσεται κατά 10 εκατομμύρια μετρικούς τόνους. Αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πλαστικών και άλλων προϊόντων ενώ ένα μεγάλο μέρος θα σταλεί στο εξωτερικό.
Μαζί με τους πετρελαϊκούς γίγαντες της Μέσης Ανατολής όπως το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι κορυφαίος παραγωγός και εξαγωγέας πλαστικών πρώτων υλών και πολυμερών. Η Ασία γενικά, και η Κίνα συγκεκριμένα, είναι οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς των πετροχημικών προϊόντων.
Και ενώ οι καταναλωτές τάσσονται κατά της χρήσης πλαστικών μιας χρήσης (μια έρευνα της Ipsos σε περισσότερους από 19.000 ενήλικες διαπίστωσε ότι το 71% των καταναλωτών παγκοσμίως θέλει να απαγορεύσει τα πλαστικά μιας χρήσης), δεν συμβαίνει το ίδιο με τη βιομηχανία καθώς τα πλαστικά βρίσκονται παντού.
«Τα πετροχημικά επιτελούν τέλεια το σκοπό τους καθώς παρουσιάζουν ανθεκτικότητα και ευελιξία», σημειώνει ο Γκέλντερ. Και χάρη εν μέρει στις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων, είναι επίσης γενικά η φθηνότερη διαθέσιμη επιλογή, προσθέτει.
Που καταλήγουν τα πλαστικά
Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα πλαστικά καταλήγουν να μαραζώνουν σε χωματερές ή ως απορρίμματα στη στεριά ή στη θάλασσα. Μόνο το 9% όλων των πλαστικών που έχουν κατασκευαστεί ποτέ έχει ανακυκλωθεί, γιατί γενικά, η κατασκευή παρθένου πλαστικού είναι η φθηνότερη επιλογή.
Η Κίνα συνήθιζε να ανακυκλώνει επικερδώς μεγάλο μέρος του πλαστικού του κόσμου, αλλά σταμάτησε να δέχεται εισαγωγές πλαστικών απορριμμάτων το 2018, καθώς μεγάλο μέρος τους ήταν πολύ μολυσμένο για να επαναχρησιμοποιηθεί. Έτσι τώρα, αυτά τα απόβλητα διοχετεύονται σε φτωχότερα κράτη που δεν έχουν την υποδομή για να τα επεξεργαστούν ή να τα ανακυκλώσουν.
Η Αφρική σημείωσε τετραπλάσια αύξηση στις εισαγωγές πλαστικών απορριμμάτων το 2019, αφότου η Κίνα έκλεισε τις πόρτες της. Πλαστικά πλημμύρισαν επίσης στην Ινδία, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία και το Βιετνάμ, τα οποία έκτοτε έχουν εφαρμόσει τους δικούς τους περιορισμούς στις εισαγωγές. Αλλά οι ΗΠΑ εξακολουθούν να στέλνουν τα απόβλητά τους εκεί ούτως ή άλλως.
Η βιομηχανία πλαστικών και οι κοινωνικές ανισότητες
Οι βιομηχανίες εξακολουθούν να αναπτύσσονται και να ιδρύουν νέες μονάδες για να ικανοποιήσουν την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης. Ωστόσο, παράγοντες της διεθνούς αγοράς καταγγέλλουν ότι οι μονάδες αυτές εξακολουθούν να κατασκευάζονται σε υποβαθμισμένες περιοχές στις οποίες ως επί το πλείστον κατοικούν μετανάστες ή άτομα που ανήκουν σε χαμηλές εισοδηματικές τάξεις.
Η κατασκευή πετροχημικών έχει συχνά επιβλαβείς επιπτώσεις στις κοινότητες όπου βρίσκονται αυτά τα εργοστάσια, καθώς οι ρύποι των εργοστασίων μπορούν να επηρεάσουν τον αέρα, το νερό και το έδαφος.
Η δεξαμενή σκέψης Carbon Tracker εκτιμά ότι οι επιπτώσεις της παραγωγής πλαστικών κοστολογούνται μεταξύ 800 και 1.400 δολάρια ανά μετρικό τόνο πλαστικού που παράγεται, ένα κόστος που περιλαμβάνει εκπομπές CO2, ατμοσφαιρική ρύπανση, διαχείριση απορριμμάτων και προσπάθειες καθαρισμού των ωκεανών.
Πηγή: CNBC
