Η λειψυδρία, η οποία επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή, θα μπορούσε να εμποδίσει την οικονομική ανάπτυξη, να τονώσει τη μετανάστευση και να πυροδοτήσει συγκρούσεις.
Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι συνδυασμένες επιπτώσεις του αυξανόμενου πληθυσμού, της αύξησης των εισοδημάτων και της επέκτασης των πόλεων συμβάλλουν στην εκθετική αύξηση της ζήτησης για νερό ενώ η προσφορά θα γίνει πιο ασταθής και αβέβαιη.
Όπως αναφέρει η τράπεζα, εάν δεν ληφθούν σύντομα μέτρα, το νερό θα καταστεί σπάνιο σε περιοχές όπου είναι σήμερα άφθονο - όπως η Κεντρική Αφρική και η Ανατολική Ασία - και η λειψυδρία θα επιδεινωθεί σημαντικά σε περιοχές όπου το νερό είναι ήδη σε έλλειψη - όπως η Μέση Ανατολή και το Σαχέλ στο Αφρική. Αυτές οι περιοχές θα μπορούσαν να δουν το ΑΕΠ τους να μειώνεται έως και 6% έως το 2050 λόγω των επιπτώσεων που σχετίζονται με το νερό στη γεωργία, την υγεία και τα εισοδήματα.
Η ανασφάλεια για την πρόσβαση σε γλυκό νερό θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει τον κίνδυνο συγκρούσεων. Οι αυξήσεις των τιμών των τροφίμων που προκαλούνται από την ξηρασία μπορεί να πυροδοτήσουν λανθάνουσες συγκρούσεις και να οδηγήσουν τη μετανάστευση καθώς όπως είναι γνωστό, στις περιοχές όπου η οικονομική ανάπτυξη επηρεάζεται από τις βροχοπτώσεις, τα επεισόδια ξηρασιών και πλημμυρών έχουν προκαλέσει κύματα μετανάστευσης και εκρήξεις βίας εντός των χωρών.
Η βελτιωμένη διαχείριση του νερού οδηγεί σε υψηλές οικονομικές αποδόσεις. Όταν οι κυβερνήσεις ανταποκρίνονται στις ελλείψεις νερού ενισχύοντας την αποδοτικότητα και διαθέτοντας ακόμη και το 25% του νερού σε χρήσεις μεγαλύτερης αξίας, όπως πιο αποτελεσματικές γεωργικές πρακτικές, οι απώλειες μειώνονται δραματικά και για ορισμένες περιοχές μπορεί ακόμη και να εξαφανιστούν.
Οι πολιτικές και οι επενδύσεις που μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες να οδηγήσουν τις χώρες σε οικονομίες πιο ασφαλείς για το νερό και ανθεκτικές στο κλίμα περιλαμβάνουν μέτρα όπως είναι ο καλύτερος σχεδιασμός για την κατανομή των υδάτινων πόρων, η υιοθέτηση κινήτρων για την αύξηση της αποδοτικότητας του νερού και οι επενδύσεις σε υποδομές για ασφαλέστερη παροχή και διαθεσιμότητα νερού.
Ενώ τα υπόγεια ύδατα αντιπροσωπεύουν το 99% του συνόλου του τρεχούμενου γλυκού νερού στη Γη, συχνά υποτιμώνται, τυγχάνουν κακής διαχείρισης και υπερεκμετάλλευσης, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα από την UNESCO.
«Τα υπόγεια ύδατα είναι ένας κρίσιμος φυσικός πόρος, αόρατος αλλά απαραίτητος για τη ζωή στον πλανήτη μας», αναφέρει η επικεφαλής της UNESCO Audrey Azoulay στην τελευταία έκδοση της Έκθεσης Παγκόσμιας Ανάπτυξης των Υδάτων του ΟΗΕ (WWDR).
Σχεδόν το 50% του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού εξαρτάται από υπόγειες πηγές νερού, ενώ επισημαίνει ότι ολοένα και περισσότεροι υδροφόροι ορίζοντες μολύνονται και ξηραίνονται λόγω της υπερεκμετάλλευσης από τον άνθρωπο, «μερικές φορές με μη αναστρέψιμες συνέπειες», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Το νερό χρειάζεται προστασία
Στην τελετή έναρξης του Ένατου Παγκόσμιου Φόρουμ για το Νερό στο Ντακάρ της Σενεγάλης, αναδείχθηκαν οι τεράστιες δυνατότητες των υπόγειων υδάτων, η ανάγκη βιώσιμης διαχείρισής τους έγινε έκκληση προς τα κράτη να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες και μελλοντικές κρίσεις νερού σε όλο τον κόσμο.
Εκτός από την παροχή πόσιμου νερού ή νερού που αξιοποιείται για άλλες οικιακές χρήσεις, περίπου το 25% είναι απαραίτητο για την άρδευση των καλλιεργειών.
Επιπλέον, η χρήση του νερού προβλέπεται να αυξάνεται κατά περίπου 1% ετησίως τα επόμενα 30 χρόνια και η εξάρτηση από τα υπόγεια ύδατα αναμένεται να αυξηθεί μαζί με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Καλύτερη διαχείριση
Η πιο βιώσιμη αξιοποίηση των υπόγειων υδάτων είναι απαραίτητη για την κάλυψη των θεμελιωδών αναγκών ενός συνεχώς αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων κλιματικών και ενεργειακών κρίσεων, υποστηρίζει η έκθεση.
«Η βελτίωση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούμε και διαχειριζόμαστε τα υπόγεια ύδατα αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα εάν θέλουμε να επιτύχουμε τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) έως το 2030», δήλωσε ο Gilbert Houngbo, πρόεδρος του UN-Water και Πρόεδρος του Διεθνούς Ταμείου για τη Γεωργική Ανάπτυξη (IFAD). στο μπροστινό της έκθεσης.
«Τα κέντρα λήψης αποφάσεων πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τους ζωτικούς τρόπους με τους οποίους τα υπόγεια ύδατα μπορούν να συμβάλουν στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της ανθρώπινης ζωής και των δραστηριοτήτων σε ένα μέλλον όπου το κλίμα γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτο».
Τεράστια οφέλη
Η ποιότητα των υπόγειων υδάτων τα καθιστά ασφαλή και οικονομικά προσιτά, χωρίς να απαιτούνται προηγμένα επίπεδα επεξεργασίας, σύμφωνα με την έκθεση.
Επιπλέον, είναι συχνά ο πιο οικονομικός τρόπος για την ασφαλή παροχή νερού σε αγροτικά χωριά και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης οικονομικής ανάπτυξης αυξάνοντας τις αρδευόμενες εκτάσεις και βελτιώνοντας τις γεωργικές αποδόσεις και την ποικιλομορφία των καλλιεργειών.
Όσον αφορά στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τα συστήματα υδροφορέων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας γλυκού νερού όλο το χρόνο, καθώς εξατμίζονται σημαντικά λιγότερο από τις επιφανειακές δεξαμενές.
Συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού φορέα
Από τη συλλογή δεδομένων έως την ενίσχυση των περιβαλλοντικών κανονισμών και την ενίσχυση των ανθρώπινων, υλικών και οικονομικών πόρων, η έκθεση προσφέρει συγκεκριμένες συστάσεις για την απελευθέρωση των τεράστιων δυνατοτήτων των υπόγειων υδάτων.
Η απόκτηση δεδομένων και πληροφοριών, η οποία αποτελεί συνήθως ευθύνη των εθνικών και τοπικών υπηρεσιών υπογείων υδάτων, θα μπορούσε να συμπληρωθεί από τον ιδιωτικό τομέα, υποστηρίζουν οι συγγραφείς.
Και στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, οι ιδιωτικές εταιρείες ενθαρρύνονται ιδιαίτερα να μοιράζονται αυτά τα δεδομένα και πληροφορίες με επαγγελματίες του δημόσιου τομέα.
Ενίσχυση των κανονισμών
Δεδομένου ότι η ρύπανση των υπόγειων υδάτων πρέπει να αποφευχθεί – και η αόρατη φύση της καθιστά τη δίωξη όσων ρυπαίνουν αρκετά δύσκολη, απαιτείται προληπτική δράση.
Η πρόληψη της μόλυνσης απαιτεί κατάλληλη χρήση γης και κατάλληλους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, ειδικά σε περιοχές αναπλήρωσης υδροφορέων, τονίζει η WWDR,πιέζοντας τις κυβερνήσεις, ως θεματοφύλακες των πόρων, να διασφαλίσουν ότι η πρόσβαση στα υπόγεια ύδατα και τα κέρδη από αυτά κατανέμονται δίκαια.
«Η βελτιωμένη γνώση και η ανάπτυξη ικανοτήτων δεν αρκούν. Για την προστασία των υδροφορέων, χρειαζόμαστε επίσης καινοτομία, όσον αφορά στις τεχνικές παρεμβάσεις, τις θεσμικές και νομικές μεταρρυθμίσεις, τη βελτίωση της χρηματοδότησης και τις αλλαγές συμπεριφοράς», υποστήριξε ο επικεφαλής της UNESCO.
Τα υπόγεια ύδατα ήταν το επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας Νερών, που εορτάστηκε την Τετάρτη, και σε συνεργασία με το UN-Water, η UNESCO διοργανώνει μια παγκόσμια σύνοδο κορυφής για τα υπόγεια ύδατα τον Δεκέμβριο.
