Η υιοθέτηση πολιτικών κυκλικής οικονομίας όπως η επαναχρησιμοποίηση, η επισκευή και η ανακύκλωση μπορεί να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 2 βαθμούς σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή και να επαναφέρει τις ανθρώπινες δραστηριότητες εντός ασφαλών κλιματολογικών ορίων, σύμφωνα με νέα έκθεση της Circle Economy και της Deloitte.
Η έκθεση που παρουσιάστηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ υποστηρίζει ι ότι, σήμερα, μόνο το 7,2% της παγκόσμιας οικονομίας είναι κυκλική, ένα ποσοστό που έχει περιοριστεί σε σχέση με το 2018 όπου ήταν 9,1%. Αυτό σημαίνει ότι από τους 100 δισεκατομμύρια τόνους παρθένων υλικών που εξορύσσονται ετησίως από τη γη, μόνο το 7,2% επιστρέφει στην οικονομία με τη μορφή ανακυκλωμένων υλικών.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι ετών, η παγκόσμια οικονομία έχει χρησιμοποιήσει σχεδόν τόσα υλικά όσα σε ολόκληρο τον 20ο αιώνα, διαπιστώνει η Έκθεση Circularity Gap 2023.
Ποιοι τομείς «ενοχοποιούνται» για τις εκπομπές και τα απόβλητα
Σύμφωνα με την Έκθεση Circularity Gap 2023, τέσσερα βασικά συστήματα κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στις παγκόσμιες εκπομπές και τα απόβλητα: το δομημένο περιβάλλον, τα συστήματα τροφίμων, η κινητικότητα και οι μεταφορές και τα βιομηχανικά αγαθά και αναλώσιμα.
Το σύστημα παραγωγής τροφίμων καταλαμβάνει τώρα περίπου το ήμισυ της κατοικήσιμης επιφάνειας του πλανήτη. Ευθύνεται για το ένα τρίτο των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 8-10% των οποίων σχετίζεται με την παραγωγή τροφίμων που σπαταλώνται. Η μετάβαση σε ένα κυκλικό σύστημα τροφίμων περιλαμβάνει τον περιορισμό των αποβλήτων με τη βελτίωση της διαχείρισης της μεταφοράς και αποθήκευσης, την υποστήριξη υγιών εδαφών για να διατηρηθεί ο καλλιεργήσιμος χαρακτήρας της γης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η εστίαση σε τοπικά, εποχιακά και βιολογικά προϊόντα για τη μείωση της ανάγκης για τοξικά λιπάσματα, καύσιμα και μεταφορές.
Το δομημένο περιβάλλον αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με την παραγωγή τσιμέντου από μόνη της να συμβάλλει περίπου στο 7% του CO2 που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως. Η ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου και η επαναχρησιμοποίηση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος αποτελούν κάποιους από τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιωθεί.
Οι μετακινήσεις και οι μεταφορές αποτελούν βασικούς συντελεστές της κλιματικής αλλαγής και σε αυτές αποδίδεται το 25% των εκπομπών του θερμοκηπίου παγκοσμίως. Σε ένα σύστημα κυκλικής κινητικότητας, η ηλεκτροκίνηση, το περπάτημα, το ποδήλατο και η εξ αποστάσεως εργασία θεωρούνται καίριας σημασίας.
Τα βιομηχανικά προϊόντα και τα αναλώσιμα συνεπάγονται βιομηχανικές διαδικασίες υψηλής έντασης ενέργειας και υλικών. Η Έκθεση Circularity Gap 2023 εκτιμά ότι πάνω από το ένα τέταρτο της παγκόσμιας παραγωγής στερεών αποβλήτων είναι βιομηχανικά απόβλητα. Αυτό θα μπορούσε να βελτιωθεί με πιο βιώσιμες πρακτικές παραγωγής, την προώθηση της υπεύθυνης αγοράς και την παράταση της διάρκειας ζωής των μηχανημάτων.
Οι τρέχουσες γραμμικές διεργασίες δεν σπαταλούν μόνο τα πεπερασμένα υλικά του πλανήτη - παράγουν επίσης τόνους εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) και απορριμμάτων, ένα σημαντικό μέρος των οποίων μπορεί να αποφευχθεί. Σύμφωνα με τη μελέτη, βασικές κοινωνικές ανάγκες —όπως η διατροφή και η στέγαση— θα μπορούσαν να καλυφθούν με μόλις το 70% των υλικών που καταναλώνει σήμερα η παγκόσμια οικονομία. Ο περιορισμός των εξορύξεων κατά 30% θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ατμόσφαιρας και του περιβάλλοντος.
Το κλειδί για αυτή τη μείωση βρίσκεται στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στον περιορισμό της ζήτησης για ορυκτά όπως η άμμος και το χαλίκι, τα οποία χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό για στέγαση και υποδομές. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ανακαίνιση παλαιών κτιρίων και υποδομών αντί για την κατασκευή νέων, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα όπως είναι οι πολιτικές βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
