Για ακόμη μια φορά, οι δημοσκοπήσεις δεν κατάφεραν να προβλέψουν σωστά το εκλογικό αποτέλεσμα.
Ειδικά στην περίπτωση του βρετανικού δημοψηφίσματος, πρόκειται για πρώτης τάξεως φιάσκο, γιατί η Ευρώπη κοιμήθηκε με Bremain και ξύπνησε με Brexit.
Τι έκανε όμως μια κορυφαία εταιρεία δημοσκοπήσεων σαν την IPSOS Mori, να φαίνεται ότι απέτυχε, δείχνοντας «το άσπρο μαύρο»; Πώς μπορεί οι προβλέψεις για νίκη της παραμονής με διαφορά οκτώ μονάδων να μετατρέπονται σε επικράτηση του Brexit και μάλιστα με τέσσερις μονάδες διαφορά;
Το insider.gr επικοινώνησε με σημαντικά στελέχη του αντίστοιχου Ελληνικού κλάδου, τα οποία έδωσαν ενδεικτικά κάποιες πιθανές εξηγήσεις:
Όπως αναφέρουν, σημαντικό ρόλο σε αυτές τις περιπτώσεις παίζει ο αριθμός των ψηφοφόρων που κινητοποιήθηκαν την τελευταία στιγμή. Καθώς οι δημοσκοπήσεις «φωτογραφίζουν» την εικόνα των ψηφοφόρων μέχρι ένα χρονικό σημείο, όσοι αποφάσισαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα την τελευταία στιγμή δεν μπόρεσαν να εμφανιστούν στον «χάρτη» των δημοσκοπήσεων. Και στην περίπτωση του βρετανικού δημοψηφίσματος, αυτοί ήταν κυρίως ηλικιωμένοι, οι οποίοι –όπως δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία- τάχθηκαν στην πλειοψηφία τους υπέρ του Brexit.
Πέραν αυτού, παραδοσιακά αυτοί που θέλουν να «διαφημίσουν» την εκλογική τους επιλογή πιθανά να συμμετέχουν στις δημοσκοπήσεις πιο εύκολα σε σχέση με τους υπόλοιπους. Στην περίπτωση του Βρετανικού δημοψηφίσματος, οι οπαδοί του Bremain φάνηκε ότι εξέφραζαν την επιλογή τους με μεγαλύτερη ευκολία στις δημοσκοπήσεις, σε αντίθεση με τους οπαδούς του Brexit, οι οποίοι «μίλησαν» στην κάλπη. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την ψήφο στα κόμματα της ακροδεξιάς, η οποία υπο-εκπροσωπείται στις δημοσκοπήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα έσπευσαν να χειροκροτήσουν την επικράτηση του Brexit.
Ένα ακόμα τεχνικό θέμα είναι ότι σε καμία από τις δύο δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας δεν περιλαμβάνονταν οι αναποφάσιστοι. Τόσο το YouGov όσο και η IPSOS Mori έκαναν προβολή των αποτελεσμάτων στο σύνολο του πληθυσμού, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την αδιευκρίνιστη ψήφο. Αυτό σημαίνει ότι διευρύνθηκε η ψαλίδα υπέρ του Bremain, η οποία υπήρχε χωρίς να προσμετρούνται οι αναποφάσιστοι, γεγονός που έδωσε εν τέλει εσφαλμένες εντυπώσεις σε επίπεδο δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων.
Επιπλέον, δεν αναφέρθηκε ποτέ το ποσοστό εκείνων που θέλησαν να απαντήσουν στη δημοσκόπηση (response rate) σε σχέση με το σύνολο των ερωτηθέντων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το δείγμα που τελικά επελέγη να έχει πιθανά διαφορετικό ψυχογραφικό προφίλ σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού ο οποίος ψήφισε. Δηλαδή, ενώ δημογραφικά η δημοσκόπηση ήταν σωστή και αντιπροσωπευτική, πιθανά να απέτυχε να επιλέξει το σωστό δείγμα, βασισμένο στα ψυχογραφικά τους χαρακτηριστικά.
Εν τέλει πάντως, το πιθανότερο σενάριο είναι το προβάδισμα του Brexit να χτίστηκε όντως την τελευταία στιγμή με αποτέλεσμα οι δημοσκοπήσεις να μην μπορέσουν να προλάβουν να αποτυπώσουν τις τελευταίες κρίσιμες ώρες πριν την κάλπη.
