Αλλαγές στο καθεστώς χορήγησης της ετήσιας άδειας, καθώς και στην άδεια άνευ αποδοχών με ατομική συμφωνία εργαζόμενου - εργοδότη προβλέπει ο νέος εργασιακός νόμος που ψηφίστηκε χθες στη Βουλή. Ταυτόχρονα εισάγει 4 νέες άδειες για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα.
Η άδεια άνευ αποδοχών δεν προβλεπόταν μέχρι πρότινος από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, αλλά στηριζόταν στην αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων.
Για την χορήγησή της απαιτούνταν συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, ενώ απαγορευόταν να χορηγηθεί υποχρεωτικά από τον εργοδότη, αφού τέτοιου είδους μονομερής χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών εξισώνεται με άρνηση της αποδοχής των υπηρεσιών του εργαζόμενου και επομένως καθιστά τον εργοδότη υπερήμερο.
Πλέον, σύμφωνα με το άρθρο 61 του νέου νόμου «εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης δύναται, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος, η οποία δύναται να παραταθεί με νεότερη συμφωνία των μερών.
Κατά τη διάρκεια της άδειας η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο Πληροφοριακό Σύστημα (Π/Σ) «ΕΡΓΑΝΗ» και αντίγραφό της γνωστοποιείται στον e-ΕΦΚΑ. Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών εκ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας».
Έτσι λοιπόν η εργασιακή σύμβαση αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της άδειας άνευ αποδοχών, αφού ούτε ο μισθωτός παρέχει υπηρεσίες, ούτε ο εργοδότης καταβάλλει αποδοχές ούτε όμως και ασφαλιστικές εισφορές. Μετά το πέρας το διαστήματος για το οποίο έχει χορηγηθεί άδεια άνευ αποδοχών, ο εργαζόμενος θέτει και πάλι τις υπηρεσίες του στη διάθεση του εργοδότη και ο τελευταίος υποχρεούται να τις αποδεχτεί.
Σε περίπτωση σύμβασης ορισμένου χρόνου, η χορήγηση της άδειας άνευ αποδοχών στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου, δύναται να θεωρηθεί ότι παρατείνει τη διάρκεια της σύμβασης για χρονικό διάστημα ίσο με το χρονικό διάστημα της εν λόγω άδειας.
Ωστόσο, νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν πως η διατύπωση του άρθρου θα έπρεπε να είναι πιο σαφής, προκειμένου ο εργοδότης να μην μπορεί να επιβάλλει άδεια άνευ αποδοχών σε περιόδους χαμηλού τζίρου, με τον εργαζόμενο να την αποδέχεται λόγω τις άνισης ισχύος μεταξύ τους.
Ετήσια άδεια
Χρονικό όριο στη χορήγηση της ετήσιας άδειας των εργαζομένων προβλέπει ο νέος εργασιακός νόμος. Ειδικότερα προβλέπεται η χορήγηση της άδειας μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους και όχι μέχρι το τέλος του έτους που χορηγείται η άδεια.
Ταυτόχρονα ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει την αιτηθείσα άδεια το πολύ εντός διμήνου από την αίτηση του εργαζομένου.
Σύμφωνα με την σχετική διάταξη «το ήμισυ τουλάχιστον των κατ΄ έτος, εν εκάστη επιχειρήσει, δικαιουμένων άδειας δέον να ικανοποιούνται εντός του από 1ης Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου χρονικού διαστήματος. Η κατά τα ανωτέρω απαιτουμένη αίτηση αποσκοπεί μόνον εις τον προσδιορισμόν των χρονικών ορίων, εντός των οποίων υφίσταται υποχρέωσις διά την χορήγησιν της αδείας και δεν αποτελεί τυπικήν προϋπόθεσιν διά την υπό του μισθωτού, κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου, άσκησιν του εις άδειαν μετ’ αποδοχών δικαιώματος αυτού. Η δικαιούμενη, κατ’ έτος, άδεια πρέπει να εξαντλείται μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου ημερολογιακού έτους».
Άδεια πατρότητας
Κάθε εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδειας πατρότητας δεκατεσσάρων (14) εργάσιμων ημερών, η οποία πρέπει να λαμβάνεται κατά τη γέννηση του τέκνου.
Όπως επισημαίνει μάλιστα το υπουργείο Εργασίας, η διάταξη θα προβλέπει άδεια πατρότητας 14 ημερών παρότι η σχετική οδηγία της ΕΕ όριζε 10ήμερη άδεια για τον πατέρα. Η «γενναιόδωρη» προσέγγιση της κυβέρνησης στην άδεια πατρότητας ανεβάζει τη χώρα στην 5η θέση του ΟΟΣΑ από προτελευταία που κατείχε σ΄αυτόν τον τομέα.
Η άδεια πατρότητας δύναται: είτε α) να χορηγείται δύο (2) ημέρες πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες δώδεκα (12) πρέπει να χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης, είτε β) να χορηγείται μετά την ημερομηνία γέννησης.
Η άδεια πατρότητας χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη και δεν εξαρτάται από προηγούμενη απασχόληση ή προϋπηρεσία ή από τη συζυγική ή οικογενειακή κατάσταση του εργαζόμενου.
Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου, ηλικίας έως 8 ετών, η άδεια πατρότητας χορηγείται από την τοποθέτηση του παιδιού στην οικογένεια.
Άδεια φροντίδας τέκνου
Οι εργαζόμενοι γονείς, κατά την έννοια του άρθρου 33, ανεξάρτητα από το είδος δραστηριότητας του άλλου γονέα, ακόμη και αν ο άλλος γονέας δεν εργάζεται, δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, την άδεια φροντίδας τέκνου. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα τριάντα (30) μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας , ως μειωμένο ωράριο.
Κατά το παραπάνω διάστημα, ο γονέας που κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού, δικαιούται είτε να προσέρχεται κατά μία (1) ώρα αργότερα είτε να αποχωρεί κατά μία (1) ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία, είτε να τη διακόπτει κατά μία ώρα ημερησίως, σύμφωνα με την αίτησή του.
Εναλλακτικώς, έπειτα από συμφωνία των μερών, το μειωμένο ωράριο της παρούσας μπορεί να χορηγείται με άλλους τρόπους, όπως:
α) Μειωμένο ωράριο εργασίας κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και κατά μία (1) ώρα ημερησίως για τους επόμενους έξι (6) μήνες.
β) Πλήρεις ημέρες άδειας, οι οποίες κατανέμονται σε εβδομαδιαία βάση, αντίστοιχου συνολικού αριθμού ωρών, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού.
γ) Ισόχρονη συνεχόμενη άδεια, χορηγούμενη εφάπαξ ή τμηματικώς, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία ο/η εργαζόμενος/η δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού.
δ) Με όποιον άλλο τρόπο συμφωνούν τα μέρη.
Οι θετοί και ανάδοχοι γονείς δικαιούνται να λάβουν την άδεια φροντίδας τέκνου από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και εφόσον το τέκνο δεν έχει συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών.
Σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια φροντίδας τέκνου λαμβάνει ο εργαζόμενος γονέας, που έχει την επιμέλεια του παιδιού, εκτός αν οι γονείς συμφωνήσουν διαφορετικά. Η άδεια χορηγείται έπειτα από κοινές ως προς το περιεχόμενο υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, για το ποιος γονέας εκ των δύο θα κάνει χρήση της άδειας ή, σε περίπτωση που συμφωνούν να τη μοιραστούν, με γνωστοποίηση των συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων που θα κάνει χρήση τμήματος της άδειας ο καθένας τους. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις. Η άδεια φροντίδας χορηγείται με αποδοχές, και θεωρείται ως χρόνος εργασίας
Γονική άδεια
Γονική άδεια 4 μηνών σε εργαζόμενους γονείς η οποία χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 χρόνων.
Ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει 6 μήνες απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Από τους 6 μήνες, οι 2 πρώτοι πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό.
Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
Να σημειωθεί ότι κατ' εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα, ενώ δικαιούνται να λάβουν το επίδομα για δύο μήνες επιπλέον, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.
Επίσης γονείς μόνοι, λόγω θανάτου του άλλου γονέα δικαιούνται τη γονική άδεια και το επίδομα εις διπλούν. Η άδεια χορηγείται κατόπιν σχετικής αίτησης του εργαζόμενου και μπορεί να χορηγηθεί με κάθε ευέλικτο τρόπο που εξυπηρετεί τον εργοδότη και τον εργαζόμενο με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, οι οποίες μπορούν να κατανέμονται σε εβδομαδιαία ή σε μηνιαία βάση, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας.
Ο εργοδότης εξετάζει την αίτηση και μέσα σε ένα μήνα θα πρέπει να αποφασίσει αν εγκρίνει ή όχι την αίτηση χορήγησης της γονικής άδειας.
Άδεια φροντιστή
Κάθε εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου δικαιούται άδεια για τη φροντίδα προσώπου, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 26, διάρκειας έως πέντε (5) εργάσιμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος, με αποδοχές, εφόσον το πρόσωπο αυτό έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση.
