Ο κλάδος της αγροδιατροφής είναι αυτό που σε παγκόσμιο επίπεδο καταγράφει το μεγαλύτερο ποσοστό άτυπων θέσεων εργασίας, σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).
Στο παρακάτω πίνακα από το statista.com, φαίνεται πως το 90% των θέσεων εργασίας στην αγροδιατροφή δουλεύει με άτυπη απασχόληση. Ακολουθούν οι κλάδοι της οικιακής εργασίας και των κατασκευών.
Οι παγκόσμιοι μέσοι όροι κρύβουν, ωστόσο, περιφερειακές ανισότητες. Για παράδειγμα, ενώ η αγροδιατροφή έχει το μεγαλύτερο μερίδιο των άτυπων εργαζομένων παγκοσμίως, δεν συμβαίνει το ίδιο στην Ασία και τον Ειρηνικό ή την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, όπου έρχεται δεύτερη μετά την οικιακή εργασία και τον τομέα της παραγωγής για ίδια χρήση.
Σε όλες τις περιοχές υπάρχει υψηλότερο ποσοστό γυναικών στην άτυπη απασχόληση στον τομέα της μεταποίησης, ενώ οι άνδρες «πρωταγωνιστούν» στις οικοδομικές εργασίες.
Σημειώνεται πως τα στοιχεία της ILO αφορούν υπολογισμούς του 2019 με βάση τα δεδομένα των στατιστικών υπηρεσιών σε 102 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 77% της παγκόσμιας απασχόλησης. Επιπλέον, δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία για τις αραβικές χώρες με υψηλά εθνικά εισοδήματα.
Πως ορίζεται η άτυπη απασχόληση
Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Ινιστούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) η άτυπη απασχόληση αφορά εργασιακές ρυθμίσεις που δεν εμπίπτουν στη σφαίρα της τυπικής σχέσης απασχόλησης, που είναι εργασία πλήρους απασχόλησης, αορίστου χρόνου κ.λπ.
Στις παραδοσιακές άτυπες μορφές απασχόλησης ( απλήρωτη εργασία στην οικογενειακή επιχείρηση, εποχιακή απασχόληση, ανασφάλιστη εργασία), προστέθηκαν νέες (συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, προσωρινή απασχόληση, απασχόληση από τον χώρο κατοικίας κ.λπ). Η διευρυμένη χρήση των άτυπων μορφών απασχόλησης αποτέλεσε και αποτελεί τρόπο παράκαμψης από τις επιχειρήσεις των δικαιωμάτων που απορρέουν από την τυπική σχέση εξαρτημένης εργασίας, αλλά και ένδειξη αδυναμίας να αναζητηθεί η ευελιξία με άλλα δυσκολότερα μέσα, δηλαδή με τεχνολογικές και οργανωτικές αλλαγές που να μη θίγουν το καθεστώς της σταθερής και πλήρους απασχόλησης.
Το κράτος συνέβαλε στην εξάπλωση της άτυπης απασχόλησης περισσότερο με την ανοχή του στις παραβιάσεις της εργατικής και κοινωνικής νομοθεσίας παρά μέσω άμεσης παρέμβασης Η συγκεκριμένη κατηγορία καλύπτει μεγάλο και αυξανόμενο εύρος μορφών εργασίας και απασχόλησης, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ευελιξία και μειωμένη ασφάλεια. Αυτές οι μορφές περιλαμβάνουν εργασία μερικής απασχόλησης, περιστασιακή και εποχιακή εργασία, συναπασχόληση, συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, προσωρινή απασχόληση, απασχόληση από τον χώρο κατοικίας, εργασία εξ αποστάσεως, μορφές αυτοαπασχόλησης, καθώς και την εργασία μη αμειβόμενων συζύγων ή μελών οικογένειας σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και σε οικογενειακές, αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Οι περισσότερες μορφές άτυπης απασχόλησης δεν ρυθμίζονται επαρκώς και, επομένως, επηρεάζουν αρνητικά την εργασιακή ασφάλεια και την κοινωνική προστασία.
Τα στατιστικά στοιχεία για την εργασία δεν επιτρέπουν γενικά να προσδιοριστούν και να περιγραφούν με αξιοπιστία οι «άτυπες» μορφές απασχόλησης, οι οποίες χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι είναι περιστασιακές, μερικής απασχόλησης, άτυπες, αδήλωτες στις φορολογικές αρχές, μη αμειβόμενες, διενεργούνται στον χώρο κατοικίας ή κοντά σε αυτόν και εναλλάσσονται συχνά με οικιακές δραστηριότητες. Οι γυναίκες τείνουν να βρίσκονται σε τέτοιες καταστάσεις «άτυπης» εργασίας σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άνδρες και, ως αποτέλεσμα, τα στοιχεία που τις αφορούν συχνά δεν υπολογίζονται ή/και δεν περιγράφονται σωστά σε σύγκριση με τους άνδρες.
