Σε αλλαγή του νόμου Χατζηδάκη (ν. 4808/2021) για τους εργαζόμενους στις ψηφιακές πλατφόρμες θα προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση, μετά την απόφαση της χώρας να στηρίξει νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνεδρίασης του Συμβουλίου Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών που διεξήχθη στις Βρυξέλλες. Η Οδηγία εξασφαλίζει στοιχειώδεις εργασιακές συνθήκες, σε ένα σημαντικό αριθμό εργαζομένων στις πλατφόρμες ΤΑΧΙ, delivery, τηλεφωνικά κέντρα κλπ.
Ουσιαστικά, το συμφωνηθέν κείμενο διασφαλίζει ελάχιστα πρότυπα προστασίας για τα περισσότερα από 28 εκατομμύρια άτομα που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι εργαζόμενοι αυτοί πρόκειται να αποκτήσουν επιτέλους ελάχιστους βασικούς μισθούς, άδειες, επιδόματα, και στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, αφού πλέον θα θεωρούνται εξαρτώμενοι μισθωτοί και όχι (ψευδώς) αυτοαπασχολούμενοι, που τους στερούσε βασικά εργασιακά δικαιώματα όπως αποζημιώσεις, υπερωρίες κλπ.
Η κρίσιμη σύνοδος
Η Ελλάδα, μαζί με την Εσθονία, τη Γαλλία και τη Γερμανία ήταν αντίθετες με την Οδηγία. Ωστόσο στο «παρά πέντε» της Συνόδου και μετά από έντονο παρασκήνιο- αποφάσισαν να αλλάξουν τη στάση αποχής τους, ψηφίζοντας τελικά υπέρ της έκδοσης της Οδηγίας.
Η αλλαγή έγινε, έπειτα από μεγάλες πιέσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, στη συνάντηση Υπουργών Εργασίας της Ε.Ε. που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα και την Ελλάδα εκπροσώπησε η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Δόμνα Μιχαηλίδου.
Τι αλλάζει
Ο νόμος Χατζηδάκη που ισχύει σήμερα και πρόκειται να αλλάξει, προβλέπει αρνητικό τεκμήριο απασχόλησης για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες, όπου το βάρος απόδειξης το φέρει ουσιαστικά ο εργαζόμενος. Η νέα Οδηγία εισάγει ευθέως τεκμήριο εξαρτημένης εργασίας και αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, που πλέον αφορά την πλατφόρμα.
Η Οδηγία θα αναγνωρίζει επίσης τον ρόλο των εργατικών συνδικάτων σε όλες τις πτυχές της λειτουργίας των πλατφορμών, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ζητημάτων όπως η διαχείριση αλγορίθμων στο χώρο εργασίας, απαγορεύσεις επεξεργασίας και χρήσης συγκεκριμένων προσωπικών δεδομένων, που συνδέονται με διακρίσεις λόγω φύλου, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ, ακόμα και απαγορεύσεις χρήσης ιδιωτικών συνομιλιών ή οιονδήποτε πληροφοριών οι οποίες δεν αφορούν αποκλειστικά τις εργασιακές δραστηριότητες.
«Με τη συγκεκριμένη οδηγία άνθρωποι που εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών θα μπορούν πλέον να αμείβονται τουλάχιστον με τον κατώτατο το μισθό, να λαμβάνουν επιδόματα και φυσικά να ασφαλίζονται» τονίζει σε ανακοίνωσή της η ΓΣΕΕ. «Η απόφαση αυτή είναι καθοριστικής σημασίας και τώρα οι εθνικές κυβερνήσεις μεταξύ των οποίων και της χώρας μας, θα πρέπει να προσαρμοστούν για την γρήγορη εφαρμογή της».
Τι ορίζει ο νόμος Χατζηδάκη
Ο νόμος 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας κατοχύρωσε για πρώτη φορά δικαιώματα συνδικαλισμού, συλλογικής διαπραγμάτευσης και απεργίας για τους απασχολούμενους στον κλάδο των delivery και courier, που δεν υπήρχαν πριν, προστατεύοντάς τους από αθέμιτες πρακτικές που αφορούν μεταξύ άλλων στην μετατροπή των συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας σε συμβάσεις ελεύθερων επαγγελματιών και θεσπίζοντας υποχρεώσεις υγιεινής και ασφάλειας για τις πλατφόρμες.
Ο νόμος ορίζει τέσσερα συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να ισχύουν σωρευτικά προκειμένου οι εργαζόμενοι να συνεργάζονται με τις πλατφόρμες ως ελεύθεροι επαγγελματίες και όχι ως μισθωτοί. Αν δεν ισχύει έστω και μια από αυτές τις προϋποθέσεις, οι απασχολούμενοι έχουν πλέον, με βάση το νέο νόμο, τη δυνατότητα να ζητήσουν να αναγνωριστεί ότι είναι μισθωτοί.
Για να τεκμαίρεται ότι κάποιος απασχολείται με σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών, πρέπει να ισχύουν 4 κριτήρια σωρευτικά:
α) να μπορεί να αναθέτει το έργο που έχει αναλάβει σε υπεργολάβους/ σε τρίτους, δηλαδή να μην είναι απαραίτητη η προσωπική παροχή του έργου,
β) να μπορεί να αρνείται να πραγματοποιήσει έργο (μεταφορά) που του έχει ζητήσει η πλατφόρμα,
γ) να μπορεί να συνδέεται και να αποσυνδέεται από την πλατφόρμα όποτε θέλει και για όσην ώρα θέλει,
δ) να μπορεί να παρέχει υπηρεσίες και σε ανταγωνιστική πλατφόρμα.
Εάν δεν ισχύουν και τα τέσσερα αυτά κριτήρια, δεν ισχύει το τεκμήριο υπέρ των ανεξάρτητων υπηρεσιών. Επομένως, οι απασχολούμενοι, μπορούν να ζητήσουν να αναγνωρισθεί ότι συνδέονται με την πλατφόρμα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.
