Η Περιφέρεια Αττικής μπορεί να συγκεντρώνει το 30% και άνω του πληθυσμού της χώρας, αλλά δεν παύει να χαρακτηρίζεται από σημαντικές διαφοροποιήσεις ως προς τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά και τις ηλικιακές της δομές.
Σύμφωνα με την μελέτη του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών (ΙΔΕΜ) με τίτλο «Ένα μωσαϊκό της θνησιμότητας στην Περιφέρεια Αττικής», οι καλύτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εντός της Αττικής επικρατούν στους τομείς της Βόρειας και Νότιας Αθήνας, ενώ οι χειρότερες στον Δυτικό Τομέα.
Όσον αφορά τα δημογραφικά της χαρακτηριστικά της κάθε Περιφερειακής Ενότητας του νομού Αττικής, η πρόσφατη απογραφή αποκάλυψε πως:
1. Η Δυτική Αττική είναι πολύ νεανικότερη, καθώς η διάμεση ηλικία του πληθυσμού της μόλις που υπερβαίνει τα 41 έτη, έναντι 45,5-46 ετών των άλλων τεσσάρων Περιφερειακών Ενοτήτων.
2. Οι «υψηλές» κοινωνικο-επαγγελματικές κατηγορίες υπερ-εκπροσωπούνται στις Π.Ε. του Βόρειου και του Νότιου Τομέα Αθηνών και οι «εργατικές τάξεις» στον Δυτικό αντίστοιχα.
3. «Μικτοί κοινωνικοί χώροι» είναι κυρίως αυτοί του Κεντρικού Τομέα και του Πειραιά, όπου υπάρχει κάθετη κοινωνική διαφοροποίηση, με τις υψηλότερες κοινωνικές τάξεις να κατοικούν στους επάνω ορόφους και τις εργατικές τάξεις και τους μετανάστες στα διαμερίσματα των κάτω ορόφων.
4. Στις περιοχές με υψηλότερα μορφωτικό επίπεδο και εισόδημα, χαμηλότερα ποσοστά αλλοδαπών και υψηλότερη κάλυψη γης σε πράσινο, η ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία είναι καλύτερη από αυτήν στις περιοχές με τα αντίθετα χαρακτηριστικά.
Οι περιοχές με τη χαμηλότερη θνησιμότητα
Ο Βόρειος και ο Νότιος τομέας είναι οι μόνες Περιφερειακές Ενότητες που το 2014 κατέγραψαν την χαμηλότερη θνησιμότητα (μικρότερη των 10 θανάτων ανά 1.000 κατοίκους), ενώ το 2021, μεσούσης της πανδημίας, αυτές με τους υψηλότερους δείκτες ήταν αυτές του Δυτικού και του Κεντρικού Τομέα Αθηνών, καθώς και του Πειραιά-Νησιών.
Όπως υποστηρίζει ο ερευνητής στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ, Χαράλαμπος Δάντης, τα δεδομένα της έρευνας επιβεβαιώνουν τον «κοινωνικό διαχωρισμό» της Αττικής, και ως προς τη θνησιμότητα.
«Οι προτυποποιημένοι ειδικότερα δείκτες του 2014, 2019 και 2021, που δεν επηρεάζονται από την διαφοροποιημένη κατανομή του πληθυσμού των Π.Ε της Αττικής ανά ηλικία, δείχνουν έναν σαφή διαχωρισμό, μεταξύ Βορείου και Νοτίου Τομέα Αθηνών, από την μια μεριά, και των λοιπών ενοτήτων που χαρακτηρίζονται από υψηλότερη θνησιμότητα. Πρόσφατες δε δημοσιεύσεις, που αναφέρονται στην περίοδο της πανδημίας, αφήνουν να διαφανεί ότι ο Covid-19 ανέδειξε τις ανισότητες και στον χώρο της υγείας, πλήττοντας κυρίως τους κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερους» τονίζει ο κ. Δάντης.
