Μαζική «φυγή» από την εφαρμογή ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων WhatsApp παρατηρείται όλο το τελευταίο διάστημα εξαιτίας της αλλαγής στους όρους χρήσης της πλατφόρμας. Να θυμίσουμε ότι το Facebook έχει ανακοινώσει πως οι χρήστες του WhatsApp θα πρέπει υποχρεωτικά να συναινούν στο διαμοιρασμό των προσωπικών τους δεδομένων με τις λοιπές πλατφόρμες της μητρικής εταιρείας (Facebook και Instagram). Σε αντίθετη περίπτωση δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούν το WhatsApp από τις 8 Φεβρουαρίου και έπειτα, οπότε και θα ενεργοποιηθούν οι νέοι όροι χρήσης.
Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν αιτία της εν λόγω αλλαγής, είναι η διαδικασία ενοποίησης των τριών πλατφορμών μηνυμάτων (Facebook, Instagram, WhatsApp), η υλοποίηση της οποίας προϋποθέτει και υποχωρήσεις από την πλευρά των χρηστών.
Υποχωρήσεις που πολλοί χρήστες δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την πλατφόρμα που χάνει το πλεονέκτημα των end-to-end κρυπτογραφημένων συνομιλιών.
Το Next Generation Internet
Πέρα όμως από τις γνωστές εναλλακτικές εφαρμογές επικοινωνίας υπάρχουν και μερικές ακόμα όχι και τόσο γνωστές οι οποίες υπόσχονται πλήρη ιδιωτικότητα σέβονται τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εδράζονται στο Διαδίκτυο επόμενης γενιάς (NGI) μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που στοχεύει στην εξέλιξη του Internet σε ένα διαδίκτυο για τους ανθρώπους, που ανταποκρίνεται δηλαδή στις ανάγκες τους προασπίζοντας την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια και αντικατοπτρίζοντας παράλληλα τις αξίες της Ευρώπης.
Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου το NGI χρηματοδοτεί αρκετές πρωτοβουλίες ανάπτυξης εφαρμογών ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων που προστατεύουν πλήρως την ιδιωτικότητα των χρηστών.
Τα πρώτα παραδείγματα της εν λόγω προσπάθειας είναι ήδη εδώ και προσφέρονται για δοκιμή στους χρήστες. Πρόκειται για ανοιχτού κώδικα εφαρμογές οι οποίες βασίζονται στο πρωτόκολλο επικοινωνίας XMPP ή Jabber οι οποίες μπορούν να προσαρμοστούν περαιτέρω.
Μεταξύ αυτών είναι οι Kaidan και Conversations (mobile εφαρμογή επικοινωνίας για συσκευές Android), Dino (εφαρμογή κατάλληλη για επιτραπέζιο υπολογιστή), Movim (εφαρμογές για υπολογιστές), Libervia (κατάλληλη για όλες οι συσκευές).
Μια ακόμα λύση που αναπτύχθηκε με την βοήθεια του NGI είναι και το Deltachat. Στην περίπτωση του Deltachat μάλιστα έχουμε μια ισχυρή και φιλική προς τον χρήστη εφαρμογή η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα με την υπάρχουσα υποδομή των χρηστών. Μοιάζει με τις συνήθεις εφαρμογές επικοινωνίας και περιλαμβάνει την δυνατότητα αποστολής κρυπτογραφημένων ιδιωτικών μηνυμάτων, αλλά και την δυνατότητα ομαδικών συνομιλιών. Ειδοποιός διαφορά στις προαναφερθείσες περιπτώσεις είναι ότι αντί να γίνεται εγγραφή των συνομιλιών σε κάποιον άγνωστο διακομιστή στο εξωτερικό, οι χρήστες χρησιμοποιούν έναν διακομιστή τον οποίον ήδη εμπιστεύονται: τον διακομιστή αλληλογραφίας τους.
Έτερη επιλογή αποτελεί και το Matrix, ένα πρότζεκτ για ασφαλή, αποκεντρωμένη και σε πραγματικό χρόνο επικοινωνία. Στόχος της ΜΚΟ που τρέχει το πρότζεκτ είναι να δημιουργήσει μια ανοιχτή πλατφόρμα η οποία είναι ανεξάρτηση ζωντανή και καινοτόμα όσο το ίδιο το διαδίκτυο, όπως διαβάζει κανείς στον ιστότοπό της.
Για όσους δε χρησιμοποιούν λειτουργικά συστήματα Linux, υπάρχει και η εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Fractal, η οποία πέρα από τους επιτραπέζιους υπολογιστές υποστηρίζει και την επικοινωνία μέσω κινητών.
Στην περίπτωση δε που κάποιος επιθυμεί να πραγματοποιεί βιντεοκλήσεις με ασφάλεια υπάρχει το Sylk Suite, μια εφαρμογή βιντεοκλήσεων με πολλές λειτουργίες. Το Sylk προσφέρει ομαδικές συνομιλίες μηνυμάτων που βασίζονται στο απλό πρότυπο SIP, ένα εναλλακτικό σύστημα για την προστασία της ιδιωτικότητας, συμβατή με την πλειονότητα των παρόχων Ίντερνετ.
Για την αλληλεπίδραση με μια πιο ανοιχτή κοινότητα υπάρχει η δυνατότητα χρήσης διακομιστών μεταγωγής συνομιλίας Internet (IRC). Το NGI υποστηρίζει το KiwiIRC, έναν σύγχρονο client-service του Web που διευκολύνει τη συνομιλία με μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχόντων.
Εάν δε η ανάγκη επιβάλει πλήρη ανωνυμία η λύση ακούει στο Ricochet Refresh: ένα πρότζεκτ ανοιχτού κώδικα που επιτρέπει την ανταλλαγή ιδιωτικών και ανώνυμων άμεσων μηνυμάτων. Να σημειωθεί ότι το Ricochet Refresh είναι έργο ενός διεθνούς οργανισμού που υποστηρίζει μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος.
Πέρα από τα παραπάνω υπάρχουν και συστήματα που λειτουργούν χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο:
Σε αυτά συγκαταλέγεται το Manyverse, μια εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης για κινητές συσκευές, που χρησιμοποιεί δίκτυο ομοτίμων («Secure Scuttlebutt»), κι όχι μια τυπική υπηρεσία cloud. Δηλαδή η εφαρμογή για κινητές συσκευές φιλοξενεί τοπικά τη βάση δεδομένων του χρήστη, δίνοντάς του τη δυνατότητα να κατέχει τα προσωπικά του δεδομένα και επίσης να χρησιμοποιεί την εφαρμογή όταν είναι εκτός σύνδεσης.
Τέλος το Briar είναι μια ασφαλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων που έχει σχεδιαστεί για ακτιβιστές, δημοσιογράφους και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών. Σε αυτή αντί να γίνεται χρήση ενός κεντρικού διακομιστή, τα κρυπτογραφημένα μηνύματα συγχρονίζονται απευθείας μεταξύ των συσκευών των χρηστών, προστατεύοντας τους συνομιλητές από τυχόν παρακολούθηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διείσδυση των μέχρι σήμερα εφαρμογών είναι τέτοια που η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα θα απαιτούσε χρόνο και θέληση από πλευράς των χρηστών για την χρήση ενός νέου εργαλείου με το οποίο δεν είναι εξοικειωμένοι. Ωστόσο η πανδημία πέρα από την ανάγκη επικοινωνίας έφερε το προσκήνιο και διάφορα ζητήματα ιδιωτικότητας την ώρα που γνωστές εφαρμογές όπως το WhatsApp του Facebook αλλάζουν τους όρους χρήσης μοιράζοντας υποχρεωτικά τα δεδομένα μας με το Facebook.
Η στροφή σε εναλλακτικά συστήματα ήδη παρατηρείται και οι χρήστες του Whats App Μειώνονται από μέρα σε μέρα, άρα ίσως αξίζει να δοκιμάσουμε και άλλες εναλλακτικές.
Η λειτουργικότητα που χρειαζόμαστε δεν είναι τόσο πολύπλοκη, όπως αποδεικνύεται από την παραπάνω λίστα εναλλακτικών συστημάτων, και υπάρχουν ακόμα περισσότερα. Εάν θέλουμε ένα υγιές διαδίκτυο, δεν μπορούμε να αφήσουμε τον «νικητή να τα πάρει όλα». Ας ξεκινήσουμε να προωθούμε δίκαιες, ισχυρές και αξιόπιστες τεχνολογίες, οι οποίες λειτουργούν με διαφάνεια και συμπεριφέρονται όπως η κοινωνία αναμένει από το διαδίκτυο να συμπεριφέρεται.
