Σε μια καλή χρονιά, αλλά με πολλαπλές άγνωστες μεταβλητές εξελίσσεται το 2023 για τον κόσμο του τουρισμού με τις ανατιμήσεις στα αεροπορικά και τα καταλύματα, την ύφεση και την ακρίβεια σε βασικές αγορές αναφοράς του ελληνικού τουρισμού αλλά και τον συνεχώς εντεινόμενο ανταγωνισμό στη λεκάνη της Μεσογείου να περιορίζουν τις μεγάλες προσδοκίες. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, ο στόχος για υψηλότερες επιδόσεις σε σχέση με την χρυσή χρονιά του 2019, δεν δείχνει να απειλείται, απλώς να ψαλιδίζεται.
Γυρίζουν την πλάτη σε Ιούλιο - Αύγουστο οι τουρίστες
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ήδη από τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου, φορείς και παράγοντες του κλάδου ανέφεραν ότι οι κρατήσεις για τους δύο πιο θερμούς μήνες του καλοκαιριού (Ιούλιο - Αύγουστο) δεν ήταν οι αναμενόμενες, κινούμενες μάλιστα σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του Ιουνίου και του Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους. Το γεγονός επιβεβαίωσε και η πρακτική των προσφορών (flash sales) η οποία, σε αντίθεση με τις αρχικές εκτιμήσεις, συνεχίστηκε από πολλές τουριστικές επιχειρήσεις σε μια προσπάθεια να τονώσουν τη ζήτηση με κρατήσεις της τελευταίας στιγμής.
Αυξημένη, αλλά με επιβραδυνόμενο ρυθμό, η επιβατική κίνηση τον Ιούνιο
Επιπλέον και ο Ιούνιος, συνέχισε μεν την ανοδική του πορεία αλλά με επιβραδυνόμενο ρυθμό σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Για την ακρίβεια στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας, «Ελευθέριος Βενιζέλος», διακινήθηκαν τον Ιούνιο 2,92 εκατ. επιβάτες, αριθμός αυξημένος κατά 19,8% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2022, όταν η αντίστοιχη αύξηση της επιβατικής κίνησης τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο έφτανε το 40,5%, το 26,8% και το 23,4% αντίστοιχα.
Το φαινόμενο παρατηρήθηκε τόσο στις πτήσεις εσωτερικού όσο και στη διεθνή επιβατική κίνηση. Για την ακρίβεια η επιβατική κίνηση εσωτερικού τον Μάρτιο, τον μήνα που ξεκίνησαν και οι πρώτες πτήσεις charter στα ελληνικά νησιά, κινήθηκε ανοδικά κατά 30,9% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, τον Απρίλιο κατά 20,5% και τον Μάιο 20,6%. Τον Ιούνιο το εν λόγω ποσοστό έπεσε στο 16,9%. Όσο για την κίνηση εξωτερικού, η αύξηση του Μαρτίου 2023 σε σχέση με τον Μάρτιο του 2022 έφτασε το 45,4%, τον Απρίλιο το 29,9% τον Μάιο το 24,8% για να περιοριστεί ακόμη περισσότερο, στο 21,2%, τον Ιούνιο.
Παρά την όποια επιβράδυνση βέβαια, η επιβατική κίνηση παρέμεινε κατά 11,7% υψηλότερη από τα επίπεδα του 2019.
Με «σφιχτά» πορτοφόλια οι φετινοί τουρίστες
Έτερο σημείο προβληματισμού αποτελούν και οι πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών σε αεροπορικά και καταλύματα, ρίχνουν τη μέση δαπάνη. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο μέσος Ευρωπαίος ταξιδιώτης να στρέφεται στο μαζικό μοντέλο τουρισμού και τα πακέτα all inclusive προκειμένου να μπορέσει να ελέγξει το κόστος των διακοπών του, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετη ανησυχία στους επιχειρηματίες του κλάδου.
«Οι επισκέπτες έχουν πλέον πιο σφιχτά πορτοφόλια» σημειώνουν με έμφαση παράγοντες όλης της αλυσίδας αξίας, γεγονός που αποτυπώθηκε και στα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για την πορεία του Απριλίου. Σύμφωνα με αυτά οι ταξιδιωτικές εισπράξεις και η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση ήταν αυξημένες κατά 38% και 52,5% το πρώτο τετράμηνο του 2023, όμως η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε 8%. Σημειωτέον ότι τα πρώτα σημάδια έγιναν αισθητά ήδη από τον Μάρτιο όπου η μέση δαπάνη ανά ταξίδι, σύμφωνα με την ΤτΕ, μειώθηκε κατά 9,5% ενώ οι εισπράξεις από συγκεκριμένες αγορές, όπως της Γερμανίας, ήταν χαμηλότερες το πρώτο τρίμηνο του έτους σε σχέση με πέρυσι παρότι έφθασαν στην χώρα αριθμητικά περισσότεροι Γερμανοί τουρίστες.
Στις παραμέτρους που θα κρίνουν τελικά την πορεία της σεζόν περιλαμβάνεται και η υστέρηση που καταγράφεται από βασικές αγορές όπως η προαναφερθείσα γερμανική, η οποία παρουσιάζει μια μικρή επιβράδυνση. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Air Data Tracker, του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (INSETΕ) ο αριθμός των προσφερόμενων αεροπορικών θέσεων από τη Γερμανία το διάστημα Μαρτίου - Οκτωβρίου, παρουσιάζει μείωση της τάξης του 6,3% σε σχέση με το 2022, φτάνοντας τα 4,3 εκατομμύρια.
Κι όλα τα παραπάνω σε ένα περιβάλλον άκρως ανταγωνιστικό, τόσο εκτός όσο και εντός συνόρων. «Γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία, έχουν, λόγω συνθηκών, πολύ καλύτερες τιμές, συνθήκη που μπορεί να αποδειχτεί ευνοϊκή για όσους θέλουν ή έχουν να ξοδέψουν λιγότερα» επισημαίνουν επιχειρηματίες του κλάδου. Την ίδια στιγμή συμπληρώνουν ότι και «ο εγχώριος ανταγωνισμός από την βραχυχρόνια μίσθωση βαραίνει δυσανάλογα τον κλάδο, αφού τα καταλύματα που νοικιάζονται με αυτόν τον τρόπο δεν αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις με τα ξενοδοχεία».
Σε νέα ρότα η εθνική στρατηγική για τον τουρισμό
Στο φόντο αυτό ηχηρό ήταν το μήνυμα της νέας υπουργού Τουρισμού, κας Όλγας Κεφαλογιάννη από το βήμα της Βουλής κατά την διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων.
«Κεντρικός στόχος για την επόμενη δεκαετία είναι ισχυρός, ανταγωνιστικός, βιώσιμος τουρισμός, που σημαίνει ισχυρή και ανταγωνιστική οικονομία, εισόδημα, θέσεις εργασίας, κοινωνική συνοχή. Όλα αυτά όμως, πάντα με το μυαλό στο μέτρο που δεν πρέπει να χαθεί. Στις αναγκαίες ισορροπίες που πρέπει να ακολουθούν όλες τις πολιτικές μας. Στη βιωσιμότητα και την αειφορία, που πρέπει και θα είναι οι κεντρικές μας προτεραιότητες» ανέφερε χαρακτηριστικά η υπουργός.
Εξειδικεύοντας η κα Κεφαλογιάννη ανέφερε πως παραμετρικά οι στόχοι είναι 4: η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με ολοκλήρωση της διασύνδεσης προορισμών και διάχυση επισκεπτών σε όλη τη χώρα, ο εμπλουτισμός και διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, η ενίσχυση της εικόνας και της ταυτότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος στο διεθνές περιβάλλον και η αναβάθμιση της εθνικής τουριστικής εκπαίδευσης.
Στόχοι που «υπάγονται σε ένα ευρύτερο σχέδιο συγκροτημένο, ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο, που απαντάει σε όλες τις μεγάλες ή μικρές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο τουρισμός στο παρόν και στο μέλλον», όπως η κλιματική αλλαγή, ο υπερτουρισμός, η διαχείριση των προορισμών, τα κρίσιμα εργασιακά ζητήματα, η ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, η εναρμόνιση με τις ψηφιακές εξελίξεις και η διαφοροποίηση τάσεων και προτιμήσεων των ταξιδιωτών.
«Στον τουρισμό, θα προχωρήσουμε σε τολμηρή μεταρρυθμιστική πολιτική που θα ανταποκρίνεται στις νέες, επιτακτικές ανάγκες. Ας κινηθούμε δυναμικά λοιπόν. Ας εμπιστευτούμε το πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο του ελληνικού τουρισμού. Τους επιχειρηματίες του, τους εργαζόμενους του, την τεχνογνωσία που παράγεται, τους νέους ανθρώπους που ξέρουν να δημιουργούν, όλους και όλες που αποτελούν τους συνεχιστές μια μεγάλης διαδρομής, μιας σπουδαίας τουριστικής παράδοσης.
