Τέσσερα αιτήματα προσώπων οροθετικών στον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας έχουν ήδη υποβληθεί στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α.), στο πλαίσιο της ίδρυσης της πρώτης Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) και Τράπεζας Κρυοσυντήρησης (ΤΚ) στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ» αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση οροθετικών στην Ελλάδα.
Η Μονάδα εκτιμάται ότι θα έχει τεθεί σε λειτουργία Μέχρι το τέλος του 2023.
«Στο πλαίσιο της διάταξης του άρθρου 15 του Ν. 4958/2022 για την ίδρυση Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και Τράπεζας Κρυοσυντήρησης στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ», αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση προσώπων οροθετικών στον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπαρκείας, έχουν ήδη υποβληθεί στην Ε.Α.Ι.Υ.Α. τέσσερα αιτήματα προσώπων οροθετικών στον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπαρκείας για χορήγηση άδειας υποβολής σε μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3305/2005 (Α' 17) και την υπό στοιχεία οικ. 2/15.11.2007 απόφαση της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Β' 170/2008)» δήλωσε ο Αν. Καθηγητής και Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, Νικόλαος Βραχνής κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου.
Χάρη στην πρόοδο της επιστήμης, τα άτομα που ζουν με HIV μπορούν πλέον να απολαμβάνουν ένα φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής. Το πιο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι η σύλληψη είτε με φυσική διαδικασία είτε με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δεν ενέχει κίνδυνο μετάδοσης του HIV, εφόσον το άτομο λαμβάνει αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, παρά τα επιστημονικά δεδομένα, οι επιλογές για τα άτομα που ζουν με HIV και επιθυμούν να γίνουν γονείς εξακολουθούν να είναι αυστηρά περιορισμένες, με τα πολιτικά και ρυθμιστικά κοινωνικά πλαίσια να αποτυγχάνουν να καλύψουν τη διαφορά με την ραγδαία πραγματικά εξέλιξη της επιστήμης.
Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Αγγλία, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Ισπανία κ.α, υπάρχουν ήδη οργανωμένες δομές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τόσο ιδιωτικού όσο και κυρίως δημοσίου δικαίου που υποδέχονται τους οροθετικούς προκειμένου να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Η Αρχή, με γνώμονα πάντα τις ανάγκες των υποβοηθούμενων ατόμων, προσπαθεί να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό και στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην χώρα μας και σε ότι αφορά τους οροθετικούς. Στο πλαίσιο αυτό ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, κ. Νικόλαος Βραχνής τόνισε ότι «Είμαστε σε επικοινωνία με το Υπουργείο Υγείας, αρωγοί σε οτιδήποτε χρειαστεί, σε ιατρικό και νομικό επίπεδο, προκειμένου να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η εν λόγω Μονάδα, και έτσι η Αρχή να ολοκληρώσει τον έλεγχο των συγκεκριμένων αιτημάτων. Ήδη έχουμε εισηγηθεί στο Υπουργείο Υγείας αναφορικά με τις απαιτούμενες κτηριακές προδιαγραφές, τον απαιτούμενο εξοπλισμό και την αναγκαία στελέχωση της εν λόγω Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής».
Υποστήριξη στο δικαίωμα των διεμφυλικών
Ο Πρόεδρος της Αρχής κ. Βραχνής ενημέρωσε τους παριστάμενους δημοσιογράφους ότι «έχουν κατατεθεί στην Αρχή αιτήματα από διεμφυλικά άτομα, που ζητούν την άδεια της Αρχής να υποβληθούν σε μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το Εποπτικό συμβούλιο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, σύμφωνα με το άρθρο 20 Ν. 3305/2005, έχει αρμοδιότητα να ασχολείται και με κάθε άλλο μη ρητώς αναφερόμενο στο νόμο, το οποίο εντάσσεται στο πεδίο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, για πρώτη φορά στο Εποπτικό Συμβούλιο της ΕΑΙΥΑ στους Δελφούς θα εξεταστούν τα αιτήματα αυτά και θα συζητηθεί το θέμα της δυνατότητας ή μη υποβολής διεμφυλικών προσώπων σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με σκοπό την απόκτηση τέκνου, ενός θέματος που δεν ορίζεται ρητά στη νομοθεσία». Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας στην Ευρώπη ζουν 1.500.00 διεμφυλικά άτομα. Σε 20 Ευρωπαϊκές χώρες όπως και στην Αγγλία έχει αναγνωριστεί το δικαίωμα των διεμφυλικών ατόμων να υποβάλλονται σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ενώ σε 6 χώρες απαγορεύεται. Στη Γερμανία και την Γαλλία δεν υπάρχει ακόμα σαφές νομοθετικό πλαίσιο, ενώ στην Ιταλία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η φυλομετάβαση.
Το 2021 στην Ισπανία ανακοινώθηκε επίσημα η κρατική επιχορήγηση των διεμφυλικών ατόμων προκειμένου να μπορούν σε υποβληθούν χωρίς καμία εξαίρεση σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
To Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσφατα ψήφισμα σχετικό με το δικαίωμα των διεμφυλικών ατόμων στην τεκνοποίηση και την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη υπεράσπισης και αύξησης της πρόσβασής τους σε υπηρεσίες και δικαιώματα τα οποία θα πρέπει να είναι ευρέως διαθέσιμα. Τονίστηκε ότι κανείς δεν πρέπει να υφίσταται διακρίσεις λόγω της ταυτότητας φύλου του όταν προσπαθεί να έχει πρόσβαση σε γενικούς αλλά και σε συγκεκριμένους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης.
Εναλλακτική μέθοδος τεκνοποίησης
Σε άλλο σημείο, ο Πρόεδρος της Αρχής, καθ. Ν. Βραχνής, αναφερόμενος στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, επεσήμανε ότι η σημαντικότερη αλλαγή που επέφερε ο νέος νόμος Ν.4958/2022, τον οποίο εισηγήθηκε στο Υπουργείο Υγείας η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, είναι η αλλαγή του χαρακτήρα της από επικουρική μέθοδο σε εναλλακτική μέθοδο απόκτησης τέκνου. «Μέχρι την ημέρα που τέθηκε σε ισχύ ο Ν.4958/2022, ο χαρακτήρας της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ήταν επικουρικός της φυσικής αναπαραγωγής, της ένωσης άνδρα και γυναίκας. Με την τροποποίηση του άρθρου 1455 του Αστικού Κώδικα επιτρέπεται ρητώς η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και για τη διατήρηση της γονιμότητας του υποβοηθούμενου προσώπου, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ιατρικής αναγκαιότητας. Όπως αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, η Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή αποτελεί σε µεγάλο βαθμό πλέον εναλλακτική μέθοδο αναπαραγωγής, καταργώντας τον επικουρικό χαρακτήρα της».
Σε επικείμενη επιστημονική συνάντηση της Ε.Α.Ι.Υ.Α., που θα πραγματοποιηθεί στους Δελφούς το Σαββατοκύριακο 17-18 Δεκεμβρίου 2022, όπου θα συζητηθούν θέματα λειτουργίας των ΜΙΥΑ και ΤΚ, εφαρμογής μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και φροντίδας των υποβοηθούμενων προσώπων στην καθημερινή πράξη, νομικά και ηθικά ζητήματα κατά την εφαρμογή μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Σκοπός του Συνεδρίου είναι η βελτιστοποίηση των υπηρεσιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που λαμβάνουν οι γυναίκες και τα ζευγάρια που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί.
