Ορατό είναι πλέον το «αποτύπωμα» του Θεσμού των 7 Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε πιλοτικά το 2022 και εφαρμόστηκε σχεδόν πλήρως το 2023, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Ωνάση. Ήδη, στα νοσοκομεία στα οποία λειτουργεί ο Θεσμός οι δότες έχουν υπερδιπλασιαστεί, ενώ αναμένεται περαιτέρω αύξηση με την επικείμενη ενίσχυσή του.
Οι Τοπικοί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων, είναι γιατροί ή νοσηλευτές, οι οποίοι έχουν ευρύ, πολυδιάστατο και αποκλειστικό αντικείμενο, που αφορά στις μεταμοσχεύσεις οργάνων. Το αντικείμενο του έργου τους συνίσταται κυρίως στην καταγραφή και στον έγκαιρο εντοπισμό ασθενών με βαρύτατες εγκεφαλικές βλάβες και την παρακολούθησή τους ως δυνητικά εγκεφαλικά νεκρών ασθενών εντός του νοσοκομείου, την καταγραφή τους, τη συντήρηση και προετοιμασία του δυνητικού δότη οργάνων, την επικοινωνία με την οικογένειά του για τη λήψη της σχετικής συναίνεσης καθώς και την επικοινωνία με τον ΕΟΜ και τις Μονάδες Μεταμοσχεύσεων για τον συντονισμό της αφαίρεσης των οργάνων. Επιπλέον, καταγράφουν παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να δυσχεραίνουν την ανεύρεση και αξιοποίηση δυνητικών δοτών αλλά και των προσφερόμενων μοσχευμάτων και προτείνουν κατάλληλες λύσεις.
«Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με το ευρωπαϊκό μέσο όρο στον τομέα της δωρεάς οργάνων. Γνωρίζουμε καλά βέβαια -και από έρευνες- ότι γι’ αυτό δεν ευθύνονται οι Έλληνες. Υπάρχει μία εσφαλμένη αντίληψη ότι οι Έλληνες είναι κατά της δωρεάς οργάνων, κάτι που δεν ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όπως επιβεβαιώνουν και οι οικογένειες δοτών που βρίσκονται στην αίθουσα και σε όλη την Ελλάδα. Αποδεικνύεται, όμως, περίτρανα και από τον θεσμό των 7 Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε πιλοτικά το 2022 και λειτούργησε σχεδόν πλήρως το 2023, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Ωνάση. Σε αυτά τα νοσοκομεία που τοποθετήθηκαν οι συντονιστές, για αντίστοιχες χρονικές περιόδους, υπερδιπλασιάστηκαν οι δηλώσεις εγκεφαλικών θανάτων και οι δότες. Άρα, αν οργανώσουμε το σύστημα σωστά, θα αυξήσουμε τους δότες», ανέφερε ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), Καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Δωρεά Οργάνων – Αλυσίδα Ζωής», που διοργανώθηκε από το πρόγραμμα «Organmeetings» του Ιδρύματος Ωνάση.
Τα «Organmeetings» είναι ένα ενημερωτικό πρόγραμμα διαδικτυακών σεμιναρίων για ομάδες ενηλίκων, που μαζί με τον πρώτο πλήρη οδηγό στην Ελλάδα σχετικά με τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, στοχεύουν στο να λύσουν απορίες, να δώσουν απαντήσεις και να συμβάλουν στη σωστή πληροφόρηση των πολιτών.
Ο Πρόεδρος του ΕΟΜ επεσήμανε την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα την τελευταία τριετία, εκφράζοντας αισιοδοξία για καλύτερες επιδόσεις στο μέλλον.
«Το 2023 ήταν μια ικανοποιητική χρονιά, πλησιάσαμε τους 90 δότες. Για τρίτη διαδοχική χρονιά και για πρώτη φορά στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας, έχουμε αύξηση του αριθμού των δοτών, γεγονός που αποδεικνύει την πολύπλευρη και συστηματική προσπάθεια που γίνεται στο χώρο των μεταμοσχεύσεων, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, τη στήριξη της Πολιτείας, του Ιδρύματος Ωνάση και κατά κύριο λόγο την εμπιστοσύνη των πολιτών», πρόσθεσε. Όπως ανέφερε ο καθηγητής τους πρώτους μήνες του 2024 φαίνεται ότι κινούμαστε σε παρόμοιο και λίγο υψηλότερο αριθμό δοτών και εκτιμάται ότι θα έχουμε μία τέταρτη ανοδική χρονιά.
Οι ενέργειες του ΕΟΜ και η πολύτιμή συμβολή του Ιδρύματος Ωνάση
Εφαλτήριο γι’ αυτή τη συστηματική προσπάθεια υπήρξε η απόφαση του Ιδρύματος Ωνάση να εμπλακεί στο χώρο των μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων και να χρηματοδοτήσει συστηματικές ενέργειες ενημέρωσης του πληθυσμού, όπως οι «Οργανούληδες» στους μαθητές και τα «Organmeetings» αλλά ο Θεσμός των Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος αναμένεται να ενισχυθεί το επόμενο διάστημα, με χρηματοδότηση του υπουργείου Υγείας.
Ήδη ο ΕΟΜ δημοσίευσε στις 28 Μαΐου σχετική πρόσκληση σύμβασης έργου, η οποία αφορά 20 τοπικούς συντονιστές, γιατρούς ή νοσηλευτές, και 6 κεντρικούς, καθώς και 3 συνεργάτες άλλων ειδικοτήτων. Η πρόσκληση λήγει στις 17 Ιουνίου 2024.
«Μέσα από την ενεργοποίηση του αυξημένου αυτού αριθμού συντονιστών αναμένουμε αύξηση των δοτών, η οποία λογικά θα φανεί το 2025», ανέφερε ο πρόεδρος του Οργανισμού. Ωστόσο, τόνισε ότι χρειάζεται περαιτέρω οργάνωση του συστήματος και διαβεβαίωσε ότι ο ΕΟΜ κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Αρχικά έχει αναπτύξει μία νέα διαδικτυακή πλατφόρμα, σε μια προσπάθεια να εκσυγχρονιστούν οι επικοινωνίες μεταξύ των ΜΕΘ και του κεντρικού συντονισμού και, σύντομα, και των μονάδων μεταμόσχευσης.
Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθεί η όσο το δυνατόν πληρέστερη ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική οργάνωση όλων των ενεργειών και των οργανισμών που έχουν σχέση με τις μεταμοσχεύσεις. Το υπουργείο Υγείας ενέκρινε πρόσφατα χρηματοδότηση αυτής της προσπάθειας και ο ΕΟΜ εργάζεται εντατικά για την υλοποίηση του έργου. «Πολύ πρόσφατα υπογράψαμε τη σύμβαση με την ΗΔΙΚΑ, τον πάροχο που θα μας οδηγήσει προς αυτήν την κατεύθυνση», τόνισε ο κ. Παπαθεοδωρίδης.
Επίσης, το Δεκέμβριο 2023, ο Οργανισμός ολοκλήρωσε ένα πολύ μεγάλο και δύσκολο πρόγραμμα ΕΣΠΑ, που είχε ως στόχο τη βελτίωση της συνολικής οργάνωσης και ποιότητας του συστήματος των μεταμοσχεύσεων. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε στην πιστοποίηση του οργανισμού με μία σειρά ISO, για πρώτη φορά στην ιστορία του, και αναμένεται σύντομα να εξασφαλίσει την πιστοποίηση των μονάδων μεταμόσχευσης, μέσα από επιτόπιους ελέγχους που ξεκίνησαν επίσης για πρώτη φορά μέσα στο 2024.
«Σε ευρύτερο πεδίο, έχουμε έναν σύγχρονο νόμο για τις μεταμοσχεύσεις και νομίζω ότι πολύ πιο σημαντικό είναι ότι πραγματικά υπάρχει το ενδιαφέρον από την Πολιτεία, καθώς έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του νόμου. Πολλοί νόμοι ψηφίζονται αλλά δυστυχώς μένουν ανενεργοί», επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΜ.
Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο νόμου βασίστηκε σε μελέτη που εκπόνησε το London School of Economics, με τη συνεργασία του Ιmperial College London, κατόπιν ανάθεσης από το Ίδρυμα Ωνάση.
