Την αρχή για το πάγωμα των οικοδομικών αδειών σε ευαίσθητες περιοχές για τις οποίες προβλέπονται ειδικά μέτρα για την προστασία τους μέχρι να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας έκανε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφασή που ανακοίνωσε την Πέμπτη. Πρόκειται για το Σαρακήνικο και την Αχιβαδόλιμνη στη Μήλο όπου αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών μέχρι την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού ενώ σειρά αναμένεται να πάρουν και άλλες περιοχές σε άλλα νησιά, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Σε χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφέρεται ότι «μέχρι την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, σε ορισμένες περιοχές με αυξημένο ενδιαφέρον παρουσιάζεται το φαινόμενο έντονης οικοδομικής ή τουριστικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητο να ληφθούν ειδικά μέτρα προστασίας, ώστε να μην προκύψουν τετελεσμένα ή μη αναστρέψιμες καταστάσεις μέχρι την θεσμοθέτηση των Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ). Αυτό αναδεικνύεται τις τελευταίες ημέρες, προπαντός στη Μήλο, όπου εκπονήθηκε (με τεράστια καθυστέρηση και με παρωχημένα στοιχεία) Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) από τον οικείο Δήμο, αλλά και ολοκληρωμένη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) για τις περιοχές NATURA».
Στη βάση αυτών και μέχρι να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός στο νησί, το ΥΠΕΝ προχωρά άμεσα, στην αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών σε περιοχές, όπου οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί μέχρι σήμερα (ΣΧΟΟΑΠ και ΕΠΜ), προτείνουν ειδικά μέτρα για την προστασία τους. Αυτό αφορά και στις δύο επίμαχες περιοχές (Σαρακήνικο και Αχιβαδόλιμνη), που αναδείχθηκαν τις τελευταίες ημέρες. Μάλιστα, από ό,τι φαίνεται το ίδιο μέτρο αναμένεται να εφαρμοστεί εάν κριθεί απαραίτητο και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις καθώς όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου, «με την ίδια μεθοδολογία -στη βάση, δηλαδή, επιστημονικών μελετών, θα διαχειριστούμε και άλλες ομοειδείς περιπτώσεις περιοχών, εάν υφίσταται ή προκύψει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν τετελεσμένα από δραστηριότητες που υπονομεύουν τον εν εξελίξει πολεοδομικό – χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας».
Τι είδους κενά υπάρχουν στο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός αλλά και η εφαρμογή του προσκρούουν σε χρόνιες παθογένειες με τα «φιλέτα» σε ελληνικά νησιά που βρίσκονται ψηλά στη λίστα των τουριστικών προορισμών να αποτελούν τρανταχτά παραδείγματα αλόγιστης δόμησης και πολεοδομικής αυθαιρεσίας.
Σε ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΠΟΧ «σχετικά με την ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη με αφορμή την περίπτωση του Σαρακήνικου Μήλου», αναφέρει ότι «η περίπτωση της ανέγερσης ξενοδοχείου στο Σαρακήνικο της Μήλου, που απασχόλησε πρόσφατα τη δημόσια σφαίρα, παίρνοντας σημαντικές διαστάσεις και αναγκάζοντας το ΥΠΕΝ να λάβει εκ των υστέρων μέτρα, δυστυχώς δεν αποτελεί ούτε την πρώτη ούτε τη μοναδική περίπτωση τουριστικής δόμησης με καταστροφικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα, το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον στον πολύπαθο νησιωτικό χώρο. Πρόκειται για μια από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις που αναδεικνύει τα ελλείμματα στη χάραξη και την εφαρμογή χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής και την αποτυχία της Πολιτείας να προστατέψει ένα εξαιρετικής ομορφιάς, μοναδικό τοπίο ηφαιστειακών πετρωμάτων. Το Σαρακήνικο παραμένει εντελώς αθωράκιστο όσον αφορά στη θεσμική του προστασία. Δεν είναι δασική έκταση (αποτελεί εν μέρει χορτολιβαδική έκταση) ή αρχαιολογικός χώρος, δεν έχει χαραχθεί η ζώνη του αιγιαλού και δεν βρίσκεται σε προστατευόμενη περιοχή Natura 2000.Το ΣΧΟΟΑΠ Μήλου δεν θεσμοθετήθηκε, ενώ η εκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δυτικών Κυκλάδων δεν έχει εκκινήσει. Σε χωροταξικό επίπεδο, η αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Νοτίου Αιγαίου δεν θεσμοθετήθηκε ποτέ. Συνεπώς, η περιοχή δεν υπόκειται σε κανένα καθεστώς προστασίας ως ιδιαίτερο τοπίο, ούτε εντάσσεται σε κάποιο ενημερωμένο χωροταξικό ή πολεοδομικό σχεδιασμό. Αντιμετωπίζεται απλά ως περιοχή εκτός σχεδίου προς δόμηση».
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με το ψήφισμα, δύο ακόμα «επενδυτικές διευκολύνσεις» συνέβαλαν στην ανεξέλεγκτη οικοδόμηση. Αφενός, το ξενοδοχείο σχεδιάστηκε οριακά κάτω από τα 3.000 τ.μ. ώστε η οικοδομική του άδεια να εκδοθεί αυτόματα με δήλωση του μηχανικού. Αφετέρου, επειδή διαθέτει λιγότερες από 100 κλίνες, δεν υπόκειται σε υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης αλλά σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις στον ΕΟΤ. Το σύνολο των παραπάνω παραμέτρων φανερώνει τη διαχρονική αποτυχία της Πολιτείας να προστατεύσει περιοχές όπως το Σαρακήνικο και να τις θωρακίσει θεσμικά με απαγορεύσεις, δεσμεύσεις, όρους, περιορισμούς και αδειοδοτικούς μηχανισμούς, αφήνοντάς τις, τελικά, στην τύχη τους.
Σκυλακάκης: Σε πλήρη εξέλιξη ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας – Συνεχίζονται οι «χειροκίνητοι» έλεγχοι σε Μύκονο και Σαντορίνη
Παρά τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, η κυβέρνηση προχωρά τον πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας ενώ μέχρι την ολοκλήρωση του και τη θεσμοθέτηση των Προεδρικών Διαταγμάτων, λαμβάνονται ειδικά μέτρα όπως εκείνα στη Μήλο, τη Μύκονο και τη Σαντορίνη.
Κατά την ομιλία του την Πέμπτη στη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής επί της προτάσεως δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, σημείωσε ότι η «κυβέρνηση τον πολεοδομικό σχεδιασμό, που καλύπτει ολόκληρη τη χώρα, όταν επί πολλές δεκαετίες, το 80% της χώρας δεν είχε κανένα σχεδιασμό. Αυτό παραλάβαμε. Πάμε από το 20% στο 100%. Στα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, στον χαρακτηρισμό των κοινοχρήστων οδών σε ολόκληρη τη χώρα και στο σύστημα αυτόματου εντοπισμού παρακολούθησης και ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης με τεχνητή νοημοσύνη, επενδύουμε 1 δισ. ευρώ και αυτή η επένδυση είναι σήμερα σε πλήρη εξέλιξη».
Αναφερόμενος στην αυθαίρετη δόμηση, επεσήμανε ότι για πρώτη φορά, πραγματική προσπάθεια να σταματήσει η νέα αυθαιρεσία. «Εδώ το "κλειδί" είναι ότι εκτός από τα αυστηρά πρόστιμα και τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις που θεσμοθετήσαμε, προσθέσαμε, ότι τα νέα αυθαίρετα κατεδαφίζονται πρώτα, για να σταματήσουν οι τοπικές κοινωνίες να εμποδίζουν τις κατεδαφίσεις, αφού δεν θα αθροίζονται, πλέον, εναντίον των κατεδαφίσεων όλοι όσοι έχουν διαχρονικά αυθαιρετήσει. Και αυτοί δεν είναι δεκάδες χιλιάδες, δεν είναι εκατοντάδες χιλιάδες. Είναι περισσότεροι. Η μεταρρύθμιση αυτή με την πρωτοβουλία του Υπουργείου άρχισε να εφαρμόζεται, ήδη, "χειροκίνητα" σε Μύκονο και Σαντορίνη, όπου κατεξοχήν ανθίζει η "αυθαιρεσία της βουλιμίας". Γιατί αν δεν τελειώσουμε με τη νέα αυθαιρεσία, ποτέ δεν θα έχουμε πολεοδομική πολιτική», ανέφερε ο υπουργός ΠΕΝ.
