Ροή
Σε μια εποχή που οι καφετζήδες γίνονται «barista» και οι μπάρμαν «mixologists» ίσως να πρέπει να επανακαθορίσουμε κάποιους ορισμούς. Ειδικά, δε, για την «επιχειρηματικότητα» και για τον «επιχειρηματία» μάλλον πρέπει να επανεξετάσουμε ριζικά την σημασία τους, τουλάχιστον για την Ελλάδα.
Η αλήθεια είναι πως για τα προβλήματα του «επιχειρείν» στην Ελλάδα έχουν γραφτεί χιλιάδες άρθρα, απόψεις και μελέτες. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, για το προβληματικό «επιχειρείν».
Την εικόνα τη δίνουν με τον καλύτερο τρόπο τα πρόσφατα στοιχεία του ΓΕΜΗ:
Μια στις δυο επιχειρήσεις που ξεκίνησαν τη λειτουργιά τους το 2015 είναι είτε καφετέριες, είτε εστιατόρια και φαστ φουντάδικα και ακολουθούν τα κομμωτήρια.
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες επιχειρήσεων που συστάθηκαν πέρσι ήταν οι υπηρεσίες που παρέχονται από καφετέρια, υπηρεσίες που παρέχονται από καφέ μπαρ, τα σνακ μπάρ και ούτε κάθε εξής.
Ακριβώς οι ίδιες κατηγορίες επιχειρήσεων πρωταγωνιστούν και στα «λουκέτα». Πρώτες στη λίστα με τις πιο συχνές διαγραφές εταιρειών είναι οι καφετέριες, στη δεύτερη θέση τα σνακ μπαρ και στην τρίτη θέση τα σουβλατζίδικα-ψητοπωλεία.
Μερικά χρόνια πριν, ερευνητής του ΙΟΒΕ που συμμετείχε σε έρευνα για την ελληνική επιχειρηματικότητα περιέγραφε με γλαφυρό τρόπο το παράδοξο της χώρας. Κλείνει ένα σουβλατζίδικο και δέκα μέτρα πιο πέρα ανοίγει ένα άλλο σουβλατζίδικο, μερικούς μήνες μετά κλείνει και αυτό και την ίδια στιγμή ανακαινίζεται το πρώτο σουβλατζίδικο για να ανοίξει και πάλι υπό διαφορετική διεύθυνση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια και τα φαινόμενα της επιχειρηματικής «μόδας». Τη δεκαετία του 90 ήταν τα video club που ξεπετάγονταν παντού σαν τα μανιτάρια, λίγα χρόνια αργότερα τα internet café και πιο πρόσφατα τα «frozen yogurt».
Όλα αυτά δείχνουν μια τεράστια καταστροφή κεφαλαίων αν σκεφτούμε το πόσες προσωπικές και οικογενειακές αποταμιεύσεις οικογενειών χάθηκαν από σπασμωδικές επιχειρηματικές κινήσεις που έγιναν χωρίς μελέτη και σχέδιο. Η ακόμη χειρότερα πόσοι χρεώθηκαν υπέρογκα δάνεια τις «καλές» εποχές για να ανοίξουν μια επιχείρηση χωρίς μέλλον.
Θα έλεγε κανείς πως η κρίση θα μας οδηγούσε μακριά από τις κακές εποχές του παρελθόντος όπου ένα κακοδιατηρημένο «rooms to let» σε ένα τουριστικό νησί, η μια καφετέρια αρκούσε για να βγάλει κάποιος λεφτά . Θα έλεγε, ακόμη, ότι θα έβλεπε μια νέα επιχειρηματικότητα, καινοτόμα, εξωστρεφής και βιώσιμη να μπαίνει στο προσκήνιο.
Κάποιος θα τα έλεγε όλα αυτά και θα έκανε λάθος.
Το 2015, πέντε χρόνια μέσα στην οικονομική κρίση μια στις δύο επιχειρήσεις που άνοιξαν ήταν καφετέριες και εστιατόρια. Μένει να δούμε πόσα ακόμη θα πρέπει να περάσουμε για να καταλάβουμε ότι το «επιχειρείν» είναι δύσκολο παιχνίδι για λίγους και σοβαρούς.
