Ιδιαιτέρως φιλόδοξο και με πολλά ερωτηματικά χαρακτηρίζουν το Σχέδιο Μετασχηματισμού που παρουσίασε η Εθνική Τράπεζα στο Λονδίνο στα μέσα Μαΐου παράγοντες της αγοράς.
Σε δηλώσεις τους στο insider.gr, έμπειρα τραπεζικά στελέχη που έχουν περάσει από νευραλγικές θέσεις της τράπεζας διατυπώνουν έντονους προβληματισμούς σχετικά με το εάν η νέα διοίκηση θα πετύχει το στοίχημα που έχει θέσει για αφύπνιση του «κοιμώμενου γίγαντα». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, έξι είναι οι βασικές προκλήσεις του σχεδίου που έχει χρονικό ορίζοντα το 2022:
1. Μείωση προσωπικού: Η διοίκηση της ΕΤΕ έχει θέσει υψηλά τον πήχη της μείωσης του προσωπικού -μέσω προγραμμάτων εθελούσιας αποχώρησης- κατά 2.150 άτομα μέσα στην επόμενη τριετία, η οποία θα συνδυαστεί με προσλήψεις 350-450 ατόμων από την αγορά με στόχο την ανανέωση του προσωπικού με άτομα πιο ανταγωνιστικά, με εξειδικευμένα προσόντα από την αγορά. Όπως έχει αναφέρει το insider.gr, ο στόχος περικοπής του προσωπικού κατά 23% θα επιτευχθεί με «καρότο και μαστίγιο», αφού από τη μία θα δοθούν οικονομικά κίνητρα στα μεσαία στελέχη της διοίκησης και από την άλλη θα εφαρμοστεί σύστημα αξιολόγησης του προσωπικού με βάση την απόδοσή τους. Πηγές με γνώση των διαδικασιών, πάντως, αναφέρουν ότι «πολύ δύσκολα» θα πιάσει η τράπεζα αυτόν τον στόχο. Σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, καθώς από το 2015 που ξεκίνησαν τα προγράμματα εθελούσιας έχουν ήδη αποχωρήσει 1.500 άτομα.
2. Αύξηση χορηγήσεων: Η πιστωτική επέκταση αποτελεί το μεγαλύτερο ίσως στοίχημα για τις ελληνικές τράπεζες, μετά τη μείωση των κόκκινων δανείων, και μέχρι στιγμής καμία τράπεζα δεν φαίνεται να κερδίζει αυτή τη μάχη. Το Σχέδιο της ΕΤΕ προβλέπει αύξηση της καταναλωτικής πίστης στα 450 εκατ. ευρώ το 2022 από 177 το 2018, ωστόσο, πηγές με βαθιά γνώση του τραπεζικού κλάδου τονίζουν ότι «το retail σήμερα είναι πεθαμένο» και εξηγούν ότι εάν δεν μειωθούν δραστικά οι οφειλές των υποχρεωμένων νοικοκυριών, το ενδιαφέρον για προϊόντα λιανικής τραπεζικής παραμένει σε… λανθάνουσα.
Και σε επίπεδο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όμως, οι νέες χορηγήσεις θα περνούν από τη «λεπτή σίτα» του κινδύνου, το οποίο σημαίνει ότι προκειμένου να μην διακινδυνεύσει η τράπεζα απώλεια των κεφαλαίων της, οι χορηγήσεις των ΜμΕ θα είναι εξαιρετικά επιλεκτικές. Στο πρόγραμμα που παρουσιάστηκε, πάντως, ο στόχος της χρηματοδότησης τίθεται στα 470 εκατ. ευρώ έως σε 3-3,5 έτη από σήμερα, ενώ για τα στεγαστικά δάνεια τοποθετείται στα 400 εκατ. ευρώ, από 72 εκατ. ευρώ σήμερα.
Το βάρος της χορήγησης νέων δανείων φαίνεται πως πέφτει στα δάνεια μεγάλων εταιρειών (corporate) όπου προβλέπεται αύξηση χορηγήσεων στα 4,8 δισ. ευρώ το 2022, από 300 εκατ. ευρώ το 2018, με το άλμα να συντελείται φέτος στα 3,4 εκατ. ευρώ. Αυτό που επισημαίνουν, όμως, στελέχη της αγοράς είναι ότι καθώς αυτή η κατηγορία χορηγήσεων βρίσκεται στο ραντάρ όλων των τραπεζών, παρατηρούμε «πόλεμο επιτοκίων» και δύσκολα τα επιτόκια θα διατηρηθούν σε επίπεδα άνω του 3,5-4% -ή ακόμη περισσότερο να αυξηθούν που είναι και ο στόχος της Εθνικής. «Εάν τα επιτόκια υπερβαίνουν αυτά τα επίπεδα, δεν έχει νόημα από τις επιχειρήσεις να επιλέξουν τον τραπεζικό δανεισμό, όταν έχουν την επιλογή των εταιρικών ομολόγων με αποδόσεις 3-3,5%», σημειώνει έμπειρο τραπεζικό στέλεχος.
3. Μείωση κόκκινων δανείων: Ούτε η «μητέρα των μαχών», τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, είναι μια μάχη που θα κερδηθεί εύκολα, υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές. Οι στόχοι της τράπεζας περιλαμβάνουν μείωση των NPEs κατά 14,7 δισ. ευρώ έως το 2022 χωρίς επιπτώσεις στα κεφάλαια της τράπεζας. Αναλυτής της Goldman Sachs ανέφερε, πάντως, χαρακτηριστικά στο insider.gr ότι «αυτό δεν έχει επιτευχθεί από καμία χώρα με ανάλογα προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία» και υποστήριξε ότι δεν είναι δυνατό να μην «φαγωθούν» κεφάλαια από μια τόσο δραστική μείωση των NPEs. Την ίδια ώρα, η ΕΤΕ δεν σκοπεύει να αξιοποιήσει άμεσα το νέο εργαλείο που προσθέτουν στη φαρέτρα τους οι ελληνικές τράπεζες, τις τιτλοποιήσεις, αφού προγραμματίζει την πρώτη της τιτλοποίηση το 2021. «Η αντιμετώπιση αυτή συνάδει με τη νοοτροπία της Εθνικής που ήταν πάντοτε πιο συντηρητική, καθώς δεν είναι εκείνη που θα πλεύσει σε ανεξερεύνητα νερά», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Ταυτόχρονα, όμως, οι διαδικασίες μείωσης των NPEs μέσα από ρυθμίσεις προχωρούν με βήμα χελώνας, τόσο σε επίπεδο retail όσο και corporate. Από «μάστιγα» του φόβου ανάληψης ευθύνης δεν εξαιρούνται ούτε τα στελέχη της Εθνικής Τράπεζας, με αποτέλεσμα να διστάζουν να προχωρήσουν σε δυναμικές αναδιαρθρώσεις των κόκκινων εταιρικών δανείων προκειμένου να διατηρήσουν εν ζωή επιχειρήσεις με βιώσιμο επιχειρηματικό πλάνο και ουσιαστικό λειτουργικό αντικείμενο. Σε επίπεδο λιανικής, ο στόχος για το 2021 είναι τα 2,8 εκατ. ευρώ της μείωσης 11,5 εκατ. ευρώ στα NPEs να προέλθει από ρυθμίσεις.
4. Αύξηση εσόδων από προμήθειες: Αύξηση των εσόδων από προμήθειες κατά 60% προβλέπει το Σχέδιο, στα 190 εκατ. ευρώ το 2022, από 119 εκατ. ευρώ σήμερα. Σύμφωνα με όσα παρουσίασε η νέα επικεφαλής Λιανικής της ΕΤΕ, Χριστίνα Θεοφιλίδη, σε διεθνείς επενδυτές στο Λονδίνο, μεγάλο βάρος των εσόδων αυτών θα προέλθει από νέες προμήθειες στις χρεωστικές κάρτες, μεταξύ άλλων. «Η ΕΤΕ ποντάρει υπερβολικά πολλά στην αύξηση των προμηθειών, η οποία αποτελεί προτεραιότητα για όλες τις ελληνικές τράπεζες με παράδειγμα τις προμήθειες που σκοπεύουν να επιβάλλουν στις αναλήψεις μέσω ΑΤΜ», αναφέρει η ίδια πηγή. Ταυτόχρονα, όμως, στοχεύει και σε διπλάσια αύξηση των πελατών που χρησιμοποιούν τα εναλλακτικά κανάλια, όπως 25% για τους χρήστες του mobile banking,το ίδιο διάστημα, σε συνδυασμό με τη διάθεση των προϊόντων της στα κανάλια αυτά, από 0 σήμερα σε 10 το 2022.
5. ΛΕΠΕΤΕ: Τελευταίο «σύννεφο» που προστέθηκε στον ορίζοντα της τράπεζας είναι η τροπολογία που κατέθεσε το υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης την Παρασκευή, με την οποία οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι της ΕΤΕ εντάσσονται στο ενιαίο επικουρικό όλων των ασφαλισμένων, ΕΤΕΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή συνεπάγεται μια δυσβάσταχτη επιβάρυνση για την ΕΤΕ, καθώς προβλέπει ετήσιο κόστος 40 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον πέντε χρόνια, πλέον της αναδρομικής επιβάρυνσης για το 2018. Ο λογαριασμός αυξάνεται άνω των 250 εκατ. ευρώ -ποσό που θα πρέπει να εγγραφεί στον ισολογισμό της τράπεζας για το 2019 με τη μορφή εφάπαξ ποσού. Η εξέλιξη αυτή, την οποία οι ίδιες πηγές χαρακτηρίζουν «ψυχρολουσία», είναι ιδιαίτερα δυσοίωνη για την τράπεζα και υπονομεύει την προσπάθεια μετασχηματισμού της.
6. Συντονισμός της νέας διοικητικής ομάδας: Το τελευταίο και κομβικής σημασίας «στοίχημα», σύμφωνα με τα τραπεζικά στελέχη που ερωτήθηκαν από το insider.gr, είναι κατά πόσο τα νέα διοικητικά στελέχη θα «δέσουν» μεταξύ τους. «Προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τόσο μεγαλόπνοου σχεδίου είναι να συντονιστούν σωστά οι επιμέρους διευθύνσεις και να αξιοποιηθούν συνδυαστικά οι δυνατότητες των νέων, ιδιαίτερα ικανών στελεχών που προσέλκυσε από την αγορά η ΕΤΕ και το ερώτημα είναι ποιος θα αναλάβει αυτόν τον ρόλο», επισημαίνουν.
