Ροή
Ξεπέρασαν τα 27 δισ. ευρώ τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια το 2018, καταγράφοντας τον μικρότερο ρυθμό μείωσης από όλες τις κατηγορίες πίστης, μόλις 1,7% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που ανήλθε σε 81,8 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος, οι τράπεζες πέτυχαν μέσο ρυθμό μείωσης 13,4% για όλες τις κατηγορίες δανείων (επιχειρηματικά, καταναλωτικά και στεγαστικά), με τη μεγαλύτερη απομείωση να επιτυγχάνεται στα καταναλωτικά δάνεια (-24,2%) κυρίως μέσω πωλήσεων χαρτοφυλακίων και ακολουθούν τα επιχειρηματικά (-17%) που απομειώθηκαν κυρίως με διαγραφές (αναδιαρθρώσεις).
Ανησυχητικό είναι, επίσης το γεγονός ότι το τμήμα των στεγαστικών δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση (άνω των 90 ημερών) αυξήθηκε κατά 17% το 2018, ενώ η αντίστοιχη αύξηση στα καταναλωτικά ήταν μόλις 1%. Παρ’ όλα αυτά, το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο εμφανίζει τον υψηλότερο ρυθμό αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (3,3%), ενώ το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο το χαμηλότερο (1,2%).
Στον Νόμο Κατσέλη 1 στα 3 κόκκινα στεγαστικά
Σημαντική τροχοπέδη για την εξυγίανση της στεγαστικής πίστης αποτελεί ο Νόμος Κατσέλη, αφού περίπου 1 στα 3 δάνεια αυτής της κατηγορίας έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας και εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. Συνολικά, πρόκειται για απαιτήσεις 12 δισ. ευρώ (ποσοστό 31%), ενώ στον Νόμο έχουν υπαχθεί και καταναλωτικά δάνεια σε ποσοστό 20,5%.
Σημειώνεται ότι, παρότι η δυνατότητα δικαστικής προσφυγής εξακολουθεί να ισχύει για τους οφειλέτες στεγαστικών πρώτης κατοικίας, η επεξεργασία του μεγάλου όγκου των αιτημάτων προστασίας θα πραγματοποιείται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπως προβλέπει νόμος που ψηφίστηκε στα τέλη Μαρτίου. Οι μεγάλες καθυστερήσεις στη δημιουργία της πλατφόρμας, όμως, όπως και η αναμονή ψήφισης του νέου πλαισίου έχουν οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις στην εξυπηρέτησης των δανείων.
Όπως έχει αναφέρει το insider.gr, η πλατφόρμα αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία μετά το καλοκαίρι και έχει τυπικά διάρκεια έως το τέλος του έτους. Στόχος των δανειστών είναι έως τότε να έχει ψηφιστεί ο νέος πτωχευτικός κώδικας, ο οποίος θα περιλαμβάνει και την προστασία πρώτης κατοικίας. Η ενεργοποίηση του νέου πλαισίου, που περιλαμβάνει κρατική επιδότηση έως και 50% -για τους πιο αδύναμους- αναμένεται να οδηγήσει στη θεραπεία μεγάλου ποσοστού των στεγαστικών δανείων.
Τιτλοποιήσεις και συστημικές λύσεις
Η εκκίνηση των τιτλοποιήσεων για τα ενυπόθηκα δάνεια είναι αυτή που αναμένεται να δώσει λύση στο τεράστιο πρόβλημα των κόκκινων στεγαστικών δανείων. Η αρχή αναμένεται να γίνει τους επόμενους μήνες από τη Eurobank που διενεργεί δύο τιτλοποιήσεις μαμούθ: τη συναλλαγή «Pillar» ύψους 2 δισ. ευρώ, η οποία περιλαμβάνει στεγαστικά και ενυπόθηκα καταναλωτικά δάνεια, και τη συναλλαγή «Cairo» η οποία περιλαμβάνει 21.000 στεγαστικά. Το παράδειγμα της Eurobank αναμένεται να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες τράπεζες, οι οποίες ωστόσο εμφανίζονται πιο διστακτικές.
Σημειώνεται, πάντως, ότι με τη μεταβίβαση των ληξιπρόθεσμων στεγαστικών σε funds μέσω τιτλοποιήσεων και πωλήσεων αναμένεται να δοθούν στους δανειολήπτες με δυσκολία πληρωμής πιο ευνοϊκές λύσεις, όπως επιμήκυνση των δανείων και σε, περιορισμένες περιπτώσεις, κούρεμα οφειλής, ώστε τα δάνεια να «πρασινίσουν». Αυτό οφείλεται στα μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων που έχουν τα funds, καθώς δεν δεσμεύονται ούτε από τους πιεστικούς στόχους των τραπεζών με τον SSM, ούτε από τους αυστηρούς κανονισμούς που διέπουν τη λειτουργία τους.
Σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση δραστικών λύσεων θα διαδραματίσουν οι συστημικές λύσεις που βρίσκονται ήδη από πέρυσι στο τραπέζι τραπεζών, υπουργείου Οικονομικών και ΕΚΤ. Το Σχέδιο του ΤΧΣ έχει ήδη σταλεί στις Βρυξέλλες, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ σειρά αναμένεται να πάρει και το Σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδας.
Όπως αναφέρει στην Επισκόπηση Χρηματοπιστωτικού Συστήματος που δημοσιοποίησε εχθές, Τρίτη, η κεντρική τράπεζα, «η ανάγκη υιοθέτησης μίας συστημικής λύσης επιβάλλεται προκειμένου οι τράπεζες να προχωρήσουν στον αναγκαίο μετασχηματισμό του επιχειρηματικού τους σχεδίου, την αύξηση της αποδοτικότητάς τους και συνεπώς και στη διασφάλιση των αναγκαίων συνθηκών για τη δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου».
