Ο συνδυασμός της κατακόρυφης ανόδου των δικαιωμάτων ρύπων και των διεθνών τιμών φυσικού αερίου έχουν δημιουργήσει ένα «εκρηκτικό κοκτέιλ», το οποίο έχει εκτινάξει τις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και στην Ελλάδα. Ως συνέπεια, τον Ιούνιο το κόστος χονδρεμπορικής της ηλεκτρικής ενέργειας έφτασε σε ιστορικό υψηλό 4,5 ετών στη χώρα μας, γεγονός που ασκεί ανατιμητικές πιέσεις στην προμήθεια των βιομηχανιών με ρεύμα, ενώ παράλληλα επιφέρει αυξήσεις στις μικρότερες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που έχουν επιλέξει κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρισμού.
Ώθηση στα κόστη δίνουν τα δικαιώματα ρύπων, τα οποία καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Είναι ενδεικτικό πως μέσα στο πρώτο μισό του έτους οι τιμές των δικαιωμάτων αυξήθηκαν κατά 43%, συγκριτικά με τα τέλη του 2020.
Μάλιστα, το ανοδικό ράλι εντάθηκε ακόμη περισσότερο μετά την ανακοίνωση από την Ε.Ε. των αναθεωρημένων στόχων για μείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκπομπών έως το 2030, με συνέπεια στο τέλος Ιουνίου τα δικαιώματα να αγγίξουν τα 58,64 ευρώ ανά τόνο.
Παράλληλα, ένας συνδυασμός παραγόντων έχει εκτινάξει τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι οποίες σύμφωνα με το Bloomberg έχουν αυξηθεί κατά 90% μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Όπως αναφέρει το πρακτορείο, βασική αιτία είναι η περιορισμένη διαθεσιμότητα καυσίμου στις παγκόσμιες αγορές, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες της «Γηραιάς Ηπείρου».
Η περιορισμένη διαθεσιμότητα οφείλεται στην αυξημένη ζήτηση στην Ασία, σε συνδυασμό με τα περιορισμένα αποθέματα που «άφησε» στην Ευρώπη ο παρατεταμένος χειμώνας που προηγήθηκε. Επιβαρυντικά λειτουργεί επίσης η απροθυμία της Ρωσίας να ενισχύσει την τροφοδοσία με αέριο αγωγού, μέσω της Ουκρανίας.
Ενίσχυση του λιγνίτη και υποχώρηση των ΑΠΕ
Όπως είναι φυσικό, το άλμα στα δικαιώματα ρύπων και το φυσικό αέριο εκτινάσσει με τη σειρά του τις τιμές ρεύματος σε όλες τις χώρες που καλύπτουν σημαντικό μέρος των αναγκών τους σε ηλεκτρισμό, από μονάδες που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Επομένως, όπως ανέφερε σε πρόσφατο συνέδριο και ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Επίκουρος Καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας, ανοδικές τάσεις στο χονδρεμπορικό κόστος ρεύματος επικρατούν σε όλη τη «Γηραιά Ήπειρο».
Ωστόσο, μία επιπλέον επιβαρυντική παράμετρος για τη χώρα μας είναι πως η «είσοδος» του καλοκαιριού, που αύξησε τη ζήτηση σε ρεύμα, συνοδεύτηκε από κλιματικές συνθήκες (δηλαδή άπνοια) οι οποίες μείωσαν το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και, κατά συνέπεια, ενίσχυσαν το ποσοστό των ορυκτών καυσίμων.
Στην περίπτωση του εγχώριου μίγματος, αυτό σημαίνει πως χρειάστηκε να επιστρατευθούν για περισσότερες ώρες οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, οι οποίες έχουν μεγαλύτερες εκπομπές CO2 και, επομένως, επιβαρύνονται με μεγαλύτερη κόστη για δικαιώματα ρύπων. Κάτι που είχε ως συνέπεια να ακριβύνει το εγχώριο κόστος ηλεκτροπαραγωγής.
Η μεγαλύτερη τιμή από τον Ιανουάριο του 2017
Τα παραπάνω εξηγούν γιατί τον Ιούνιο το κόστος χονδρεμπορικής «φλέρταρε» με τα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΑΔΜΗΕ για τη μεσοσταθμική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, με βάση τα στοιχεία του Διαχειριστή, το συνολικό χονδρεμπορικό κόστος (δηλαδή το σύνολο των επιβαρύνσεων και από τις τρεις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας) ανήλθε στα 98,54 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Η τιμή αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί τα προηγούμενα 4,5 χρόνια. Η αμέσως μεγαλύτερη χρονολογείται από τον Ιανουάριο του 2017, όταν το συνολικό κόστος χονδρεμπορικής είχε ανέλθει στα 99,49 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Το άλμα των τιμών ηλεκτρισμού είχε αποτυπωθεί ήδη στο δελτίο του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, το οποίο παραθέτει στοιχεία για τις δύο από τις τρεις τιμές του Target Model (την αγορά Επόμενης Ημέρας και την Προημερήσια αγορά). Όπως έχει γράψει το Insider.gr, με βάση το δελτίο του ΕΧΕ για τον Ιούνιο, τον περασμένο μήνα η τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας παρουσίασε αύξηση κατά 32% έναντι του Μαΐου, διαμορφούμενη στα 83,47 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Εκτιμήσεις για συνέχιση του ανοδικού ράλι
Αξίζει να σημειωθεί πως όλες οι εκτιμήσεις των ειδικών «δείχνουν» ότι τους επόμενους μήνες οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, καθώς δεν φαίνεται να ανακόπτονται οι δύο βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην εκτίναξή τους.
Όπως δηλώνει ενδεικτικά στο Reuters ο Glenn Rickson, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του S&P Global Platts, στον άμεσο χρονικό ορίζοντα δεν διαφαίνονται σημάδια ανάσχεσης της αυξητικής πορείας των διεθνών τιμών αερίου, αλλά και των χονδρεμπορικών τιμών ρεύματος σε παγκόσμιο επίπεδο.
Άλλοι αναλυτές εκτιμούν πως από τις αρχές του επόμενου έτους θα διαφανούν τα πρώτα σημάδια αποκλιμάκωσης των τιμών φυσικού αερίου, απαλείφοντας έτσι τον ένα από τους δύο παράγοντες πίεσης στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, στην περίπτωση της Ευρώπης, φαίνεται πως οι υψηλές τιμές των δικαιωμάτων ρύπων «ήρθαν για να μείνουν», κρατώντας επομένως ψηλά και τις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος, όσο «πρωταγωνιστούν» τα ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή.
Μάλιστα, με βάση την προοπτική για ακόμη μικρότερη προσφορά δικαιωμάτων έως το 2030, αναλυτές όπως ο Florian Rothenberg από το ICIS προβλέπει πως η τιμή τους θα φτάσει τα 90 ευρώ ανά τόνο, έως το τέλος της τρέχουσας 10ετίας.
