Βήματα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική χώρα εν μέσω της κλιματικής κρίσης και της μείωσης των αποθεμάτων νερού λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και των υψηλών επιπέδων ξηρασίας κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς ξεκλειδώνει σταδιακά έργα νέων υποδομών. Χθες, το ΥΠΕΝ εξέδωσε πρόσκληση για μία πρώτη ομάδα έργων ύψους 18 εκατ. ευρώ για 25 έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας σε 19 Δήμους της χώρας τα οποία επικεντρώνονται κυρίως στην αφαλάτωση, η οποία αποτελεί λύση που η κυβέρνηση έχει προκρίνει εδώ και καιρό.
Ο πρώτος κύκλος της πρωτοβουλίας αφορά σε τουλάχιστον 25 έργα που θα πραγματοποιηθούν σε 19 Δήμους της χώρας, κυρίως νησιωτικούς. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους προσεγγίζει τα 18 εκατ. ευρώ και καλύπτεται από το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025.
Μεταξύ άλλων, τα έργα που προτεραιοποιούνται αφορούν σε: προμήθεια και εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης, γεωτρήσεις για την ενίσχυση της ύδρευσης και εμπλουτισμό ζώνης υδροδότησης μέσω αγωγών. Τα νησιά και οι περιοχές που θα υποδεχθούν τα νέα έργα είναι οι Φούρνοι, η Λέρος, η Τήνος, η Πάτμος, η Αλόνησος, η Κέα, η Ιθάκη, οι Λειψοί, οι Παξοί, η Κάρπαθος, το Μεγανήσι, η Νάξος, οι Σπέτσες, ο Πόρος, η Ύδρα, η Νότια Κέρκυρα, η Λειβαδιά, η Κύμη/Αλιβέρι και το Βέλο (Δήμος Βέλου-Βόχας).
Η στρατηγική για τη διαχείριση νερού που εφαρμοζόταν στη χώρα μας μέχρι πρότινος βασιζόταν στις ανάγκες και στα δεδομένα προηγούμενων δεκαετιών και ως εκ τούτου αναζητούνται τρόποι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών σχεδίων διαχείρισης νερού τα οποία συνδυαστικά με τους αρμόδιους φορείς θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση νερού.
Κομβικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι τεχνολογίες αφαλάτωσης ενώ νέα κανάλια πρόσβασης σε πόσιμο νερό ιδιαίτερα για τα ελληνικά νησιά που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα θα ανοίξει και το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νήσων, το οποίο θα λειτουργήσει το 2026.
Η ανάγκη για τη στροφή στην κυκλική οικονομία στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων φαίνεται ότι τίθεται στο επίκεντρο της στρατηγικής που προτείνουν φορείς και αγορά. Οι αρμόδιες αρχές όπως είναι η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) τα τελευταία δύο χρόνια έχουν εντείνει τις προσπάθειες για καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων και για την αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών που καταγράφονται στην ελληνική Επικράτεια. Από τους 332 δήμους της χώρας, οι 60 έχουν οργανισμούς διαχείρισης νερού και αποβλήτων που ελέγχονται από την ΕΥΔΑΠ ή την ΕΥΑΘ, ενώ περίπου 270 έχουν δικές τους εταιρείες. Όσον αφορά στο ζήτημα των απωλειών νερού, προωθούνται μέτρα ώστε οι οργανισμοί πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί. Είναι ενδεικτικό ότι στις μεγάλες εταιρείες διαχείρισης υδάτινων πόρων οι απώλειες ανέρχονται σε περίπου 20% (με στόχο να μειωθούν στο 10%) ενώ στις μικρές εταιρείες το ποσοστό φτάνει και ξεπερνά, σε ορισμένες περιπτώσεις, το 50%.
Η κατανάλωση νερού αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον λόγω της ανόδου της αγροτικής παραγωγής, της τουριστικής δραστηριότητας και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Προκειμένου να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις οι πάροχοι νερού αναμένεται να υλοποιήσουν συνολικά έργα ύψους 6 δις ώστε να ενισχύσουν την στρατηγική της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας ιδιαίτερα στα νησιά αλλά και σε ορισμένες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας. Για τις υποδομές θα διατεθούν κονδύλια από διαφορετικές πηγές (ΕΣΠΑ κλπ) αλλά θα κατευθυνθούν και ιδιωτικά κεφάλαια. Κομβικής σημασίας είναι τα έργα ύδρευσης και διαχείρισης λυμάτων αλλά και οι υποδομές αφαλάτωσης στα νησιά, η μείωση των απωλειών από διαρροές, ο έλεγχος και τα έξυπνα συστήματα αλλά και η μεταρρύθμιση στις ΔΕΥΑ σε μια προσπάθεια να εξαλειφθούν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
Συγκεκριμένα, για την πρόληψη και αντιμετώπιση της λειψυδρίας οι πάροχοι έχουν προτείνει 2.127 έργα ύψους 5,9 δισ. ευρώ αλλά δεδομένου ότι στην πλειοψηφία τους είναι μικροί και αδύναμοι αντιμετωπίζουν αδυναμία πρόσβασης σε δανεισμό. Η μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ η οποία είναι σε εξέλιξη αναμένεται να λύσει το πρόβλημα της πολυδιάσπασης ενώ κάποια κονδύλια αναμένεται να διατεθούν από ευρωπαϊκούς και δημόσιους πόρους.
