Η στρατηγική για τη διαχείριση νερού που εφαρμοζόταν στη χώρα μας μέχρι πρότινος βασιζόταν στις ανάγκες και στα δεδομένα προηγούμενων δεκαετιών και ως εκ τούτου πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών σχεδίων διαχείρισης νερού τα οποία συνδυαστικά με τους αρμόδιους φορείς θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση νερού.
Κομβικό ρόλο θα παίξουν οι τεχνολογίες αφαλάτωσης, οι οποίες ήδη προκρίνονται από την ελληνική κυβέρνηση ενώ νέα κανάλια πρόσβασης σε πόσιμο νερό ιδιαίτερα για τα ελληνικά νησιά που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα θα ανοίξει το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νήσων, το οποίο θα λειτουργήσει το 2026.
Η ανάγκη για τη στροφή στην κυκλική οικονομία στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων φαίνεται ότι τίθεται στο επίκεντρο της στρατηγικής που προτείνουν φορείς και αγορά. Μιλώντας στο 14ο Athens Energy Summit που διοργανώθηκε την Τετάρτη στην Αθήνα, ο κ. Αθανάσιος Δαγούμας, Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Αποβλήτων και Υδάτων, τόνισε την ανάγκη αναδιοργάνωσης των ελληνικών φορέων διαχείρισης υδάτινων πόρων.
«Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε εντείνει τις προσπάθειες για καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων, που αποτελούν κρίσιμο κομμάτι της κυκλικής οικονομίας», σημείωσε ενώ αναφερόμενος στο καθεστώς που επικρατεί στους 332 δήμους της Ελλάδας επεσήμανε ότι 60 έχουν οργανισμούς διαχείρισης νερού και αποβλήτων που ελέγχονται από την ΕΥΔΑΠ ή την ΕΥΑΘ, ενώ περίπου 270 έχουν δικές τους εταιρείες. Όσον αφορά στο ζήτημα των απωλειών νερού, τόνισε ότι οι οργανισμοί πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και επεσήμανε ότι, ενώ στις μεγάλες εταιρείες διαχείρισης υδάτινων πόρων οι απώλειες ανέρχονται σε περίπου 20% (με στόχο να μειωθούν στο 10%), στις μικρές εταιρείες το ποσοστό φτάνει και ξεπερνά, σε ορισμένες περιπτώσεις, το 50%.
Η αφαλάτωση και το παράδειγμα του Ισραήλ και των αραβικών κρατών
Η λύση της αφαλάτωσης προωθείται και στη χώρα μας ενώ στο πλαίσιο του συνεδρίου, ο δρ Eitan Lasri, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Etgar από το Ισραήλ αναφέρθηκε στις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στη χώρα του στον τομέα αυτό. Όπως ανέφερε, σήμερα το 45% του πόσιμου νερού στο Ισραήλ προέρχεται από έργα αφαλάτωσης.
Στο Ισραήλ δραστηριοποιούνται 200 εταιρείες νέων τεχνολογιών με αντικείμενο τους τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Μόνο μέσα στο 2022 επενδύθηκαν 2,5 δισ. δολάρια σε ισραηλινές start up που ειδικεύονται στον συγκεκριμένο τομέα. Μάλιστα, μια ισραηλινή νεοφυής εταιρεία έχει αναπτύξει σύστημα παραγωγής νερού από αέρα, το οποίο τοποθετείται κυρίως σε σχολεία και κυβερνητικά κτίρια και πωλείται σε αρκετές χώρες της περιοχής. «Είμαστε μία μικρή αυτοκρατορία παραγωγής λύσεων όχι μόνο για το Ισραήλ αλλά και για πολλές άλλες χώρες» είπε ο Eitan Lasri.
Στο ίδιο πνεύμα, εκπροσωπώντας την αγορά, ο Δρ. Βασίλης Δεληγιάννης, Γενικός Διευθυντής της ΕΝΟΙΑ, που μετέχει σε ανάλογα έργα σε αραβικές χώρες υπογράμμισε ότι η διαχείριση του νερού συνδέεται άμεσα με την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο και είπε ότι το πλεόνασμα πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ στην Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε μονάδες αφαλάτωσης.
Με βάση την ίδια λογική, ο κ. Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Partner και Energy, Resources & Industrials Sector Leader στη Deloitte τόνισε την ανάγκη χάραξης ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης του νερού καθώς όπως εξήγησε η κατανάλωση νερού θα αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον, λόγω της ανόδου της αγροτικής παραγωγής, της τουριστικής δραστηριότητας και της ιδιωτικής κατανάλωσης.
«Τα σχέδια που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα βασίζονται σε δεδομένα της προηγούμενης δεκαετίας», επεσήμανε. «Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Απαιτείται εθνικό στρατηγικό σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη τα σύγχρονα μοντέλα σχεδιασμού και ανάπτυξης λύσεων», πρόσθεσε, προειδοποιώντας ότι οι επιπτώσεις από την έλλειψη νερού θα μπορούσαν να φτάσουν έως και το 2% του ΑΕΠ ετησίως στο μέλλον.
Ο ρόλος του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νήσων
Νέα έργα και υποδομές για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στα νησιά αναμένεται να υλοποιηθούν μέσω του νεοσύστατου Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών, το οποίο θα αξιοποιήσει πόρους για το πρασίνισμα των νησιών με υποδομές για ΑΠΕ και εξηλεκτρισμό που θα επεκτείνεται και στη ναυτιλία και θα διευρύνει την πρωτοβουλία GR-eco Islands.
Οι καταρχήν διαθέσιμοι πόροι του νέου αυτού Ταμείου, στο βασικό σενάριο τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών, διαμορφώνονται στα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά το Ταμείο εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 - 2032. Εφόσον, μάλιστα, ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων, τα επόμενα 2 χρόνια, όταν και θα δημοπρατηθούν τα δικαιώματα εκπομπών της χώρας μας, στα ποσά αυτά μπορούν να προστεθούν έως και 1,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 3,5 δισ. ευρώ συνολικών επενδύσεων επιπλέον, αντιστοίχως.
Η απρόσκοπτη πρόσβαση των κατοίκων σε ασφαλές πόσιμο νερό αλλά και η διασφάλιση επαρκούς ποσότητας για την κάλυψη άλλων αναγκών (καλλιεργητικές κλπ) φαίνεται ότι αποτελεί βασικό πυλώνα των έργων που θα υλοποιηθούν συνδυαστικά με πόρους του Ταμείου και των ιδιωτών. Στο επίκεντρο τίθενται έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας τα οποία χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα για την παραγωγή ενέργειας.
