Την ανησυχία τους για επερχόμενες αποχωρήσεις διεθνών φαρμακευτικών εταιρειών από τη χώρα μας το επόμενο διάστημα εκφράζουν μέλη του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), λόγω των υπέρογκων επιστροφών που φτάνουν ή ακόμα και ξεπερνούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, το 70% των πωλήσεων.
Το ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών που κλήθηκε να καταβάλει η φαρμακοβιομηχανία (εγχώρια και διεθνής) το 2021 ανήλθε στα 2,4 δισ. ευρώ, έναντι 2,0 δισ. το 2020. Σύμφωνα με υπολογισμούς για το 2022, για πρώτη φορά στα χρονικά, εκτιμάται ότι το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών θα ξεπεράσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο. Ειδικότερα, η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί περίπου στο 46%, έναντι του 6% το 2012.
Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρθηκαν κατά την παρουσίαση της έκδοσης «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2022», καθώς και των βασικών συμπερασμάτων της ειδικής μελέτης «Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία», που υλοποίησαν το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), με τη συνεργασία του ΣΦΕΕ.
Οι υπέρογκες επιστροφές, οι οποίες αντιστοιχούν στην υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δημόσιας δαπάνης για φάρμακα, απειλούν τη βιωσιμότητα εγχώριων και ξένων εταιρειών. «Τα νούμερα, όπως διαμορφώνονται σε βάρος της φαρμακευτικής βιομηχανίας, βρίσκονται στο μη περαιτέρω», τόνισε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύμπιος Παπαδημητρίου, επισημαίνοντας ότι οι επιχειρήσεις, όταν πιέζονται οικονομικά, προσπαθούν να βρουν διεξόδους, ούτως ώστε να συνεχίσουν να επιβιώνουν και να συνεισφέρουν στην ελληνική οικονομία.
«Ο κλάδος μας είναι εξαιρετικά ετερογενής. Υπάρχουν διαφόρων ειδών εταιρείες, οι οποίες όλες φέρνουν προϊόντα τα οποία χρειάζονται για τον Έλληνα ασθενή. Υπάρχουν, για παράδειγμα, εταιρείες οι οποίες στηρίζονται αποκλειστικά στη νοσοκομειακή διακίνηση φαρμάκων και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, για το 1ο εξάμηνο του 2022, υποχρεούνται να καταβάλλουν επιστροφές τουλάχιστον 70%. Μια ελληνική εταιρεία θα στραφεί προς τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου της με τέτοιο τρόπο, ώστε να βρει κι άλλους πυλώνες στήριξης για την επιβίωσή της, όπως για παράδειγμα οι εξαγωγές. Δεν μπορείς να επιβιώσεις μόνο με τη νοσοκομειακή αγορά σε τοπικό επίπεδο. Όσον αφορά στις διεθνείς εταιρείες, η κατάσταση πλέον ακροβατεί μεταξύ κοινωνικής ευθύνης και οικονομικής επιβίωσης», τόνισε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, εκφράζοντας την ανησυχία του για πιθανές αποχωρήσεις διεθνών εταιρειών από τη χώρα το επόμενο διάστημα. Όπως εξήγησε, καμία εταιρεία δεν επιθυμεί να αποχωρήσει και καμιάς εταιρείας η επιβίωση δεν εξαρτάται από τη θυγατρική της στην Ελλάδα, εντούτοις, όταν η δραστηριότητά της είναι ζημιογόνα, είναι επόμενο να βάλει λουκέτο.
«Φοβάμαι πως ό,τι δεν έχουμε δει μέχρι τώρα, θα το δούμε από τώρα και στο εξής», τόνισε ο αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ, Μάριος Κοσμίδης, αναφερόμενος στις επιπτώσεις των επιβαρύνσεων στο σύνολο του κλάδου.
Καθυστερήσεις στην εισαγωγή νέων θεραπειών
Την ίδια στιγμή προσκόμματα στην είσοδο νέων φαρμάκων στην ελληνική αγορά, εντείνουν περαιτέρω τα προβλήματα βιωσιμότητας των διεθνών εταιρειών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα, μέχρι στιγμής, έχουν εγκριθεί περίπου 90 από τα 168 νέα φάρμακα που πήραν «πράσινο φως» στην Ε.Ε. μεταξύ των ετών 2018-2021.
Ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διαθεσιμότητα των νέων καινοτόμων φαρμάκων εμφανίζεται ικανοποιητική συγκριτικά με το μέσο όρο, η πλειονότητα των αποζημιούμενων φαρμάκων εμφανίζεται περιορισμένης και όχι πλήρους διαθεσιμότητας στη χώρα μας.
Ειδικότερα, το 58% των διαθέσιμων νέων φαρμάκων στην Ελλάδα, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου 37%, βρίσκονται σε καθεστώς περιορισμένης διαθεσιμότητας ή αποζημίωσης, αντικατοπτρίζοντας κυρίως τα φάρμακα τα οποία διατίθενται μέσω ΙΦΕΤ και Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης (ΣΗΠ).
Τέλος, αναφορικά με το χρόνο που απαιτείται από την ημερομηνία έγκρισης των φαρμάκων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) έως την ημερομηνία αποζημίωσής τους από τα συστήματα υγείας, η Ελλάδα υστερεί σημαντικά στο χρόνο αποζημίωσης μιας νέας θεραπείας συγκριτικά με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς σύμφωνα με την μελέτη, αυτός υπολογίζεται ίσος με 674 ημέρες (έναντι 517 ημερών στις χώρες τις Ε.Ε.).
Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Υγείας προωθεί την εκπόνηση Εθνικής Πολιτικής Φαρμάκου, υπό την καθοδήγηση επιτροπής που θα απαρτίζεται από έγκριτους επιστήμονες. Όπως δήλωσε ο αρμόδιος Υπουργός, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σε πρόσφατη ομιλία του, η πολιτική αυτή θα περιλαμβάνει σταθερούς κανόνες, προσβασιμότητα, αξιολόγηση και αποζημίωση, διαφάνεια και δικαιοσύνη, με στόχο οι δαπάνες στο φάρμακο να εξελίσσονται με έναν ορθολογικό τρόπο, σε εναρμόνιση με τις δύο προτεραιότητες που πρέπει να τρέχουν παράλληλα όσον αφορά στην πολιτική υγείας: αφενός να εξασφαλιστεί η υγεία ως κοινωνικό αγαθό για όλους, αφετέρου να υπάρχει ταυτόχρονα μία ορθολογική διαχείριση στην οικονομική διάσταση.
