Μια παγκόσμια συμφωνία για την μείωση της παραγωγής πρωτογενών πλαστικών πολυμερών σε όλο τον κόσμο κατά 40% έως το 2040 σε σχέση με την βασική γραμμή του 2025 βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων και ενώ φαινομενικά λαμβάνει την υποστήριξη ενός μεγάλου αριθμού κρατών, στην πράξη, τα αποτελέσματα των μέχρι τώρα διαπραγματεύσεων δείχνουν αποτυχία σύναψης μις τολμηρής συνθήκης για την μείωση των πλαστικών.
Η τέταρτη σύνοδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για την ανάπτυξη ενός διεθνούς νομικά δεσμευτικού κειμένου για την πλαστική ρύπανση, συμπεριλαμβανομένου του θαλάσσιου περιβάλλοντος (INC-4), ολοκληρώθηκε πριν από δύο ημέρες στην Οτάβα προετοιμάζοντας το έδαφος για την πέμπτη συνεδρία (INC-5) τον Νοέμβριο.
Στη σύνοδο συμμετείχαν περισσότεροι από 2.500 εκπρόσωποι από 170 κράτη και πάνω από 480 οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων - μη κυβερνητικών οργανισμών, διακυβερνητικών οργανισμών και οντοτήτων των Ηνωμένων Εθνών αλλά οι συμμετέχοντες κατέληξαν σε ένα μάλλον υποτονικό κείμενο. Όπως υποστηρίζουν φορείς που συμμετείχαν στις συνομιλίες, παρά το γεγονός ότι κάποιες χώρες έλαβαν θέση για να διατηρήσουν ζωντανές τις φιλόδοξες προτάσεις, οι περισσότερες χώρες αποδέχθηκαν έναν συμβιβασμό που ωφελεί τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη και την βιομηχανία.
«Από την αρχή των διαπραγματεύσεων, γνωρίζαμε ότι πρέπει να μειώσουμε την παραγωγή πλαστικών για να υιοθετήσουμε μια συνθήκη που ανταποκρίνεται στην υπόσχεση που οραματίστηκε στην UNEA πριν από δύο χρόνια. Στην Οτάβα, είδαμε πολλές χώρες να ισχυρίζονται σωστά ότι είναι σημαντικό η συνθήκη να ασχολείται με την παραγωγή πρωτογενών πλαστικών πολυμερών», λέει ο David Azoulay, Διευθυντής Περιβαλλοντικής Υγείας στο Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL). «Όμως, όταν ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε πέρα από την έκδοση κενών δηλώσεων και να αγωνιστούμε για την υποστήριξη της ανάπτυξης ενός αποτελεσματικού προγράμματος, είδαμε τα ίδια ανεπτυγμένα κράτη μέλη που ισχυρίζονται ότι οδηγούν την ανθρωπότητα προς έναν κόσμο απαλλαγμένο από πλαστική ρύπανση, να εγκαταλείπουν τα πάντα», σημείωσε επισημαίνοντας ότι αυτό ισχύει και για τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εισήγηση ζητά να εξεταστεί το ενδεχόμενο υποχρεωτικής αναφοράς από τις χώρες στατιστικών στοιχείων σχετικά με την παραγωγή, τις εισαγωγές και τις εξαγωγές πρωτογενών πλαστικών πολυμερών.
Ένας παγκόσμιος στόχος μείωσης των πλαστικών θα ήταν παρόμοιος με τη νομικά δεσμευτική συμφωνία του Παρισιού για συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, δήλωσαν η Ρουάντα και το Περού.
«Ο στόχος θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τους στόχους μας για μια ασφαλή κυκλική οικονομία για τα πλαστικά, κλείνοντας το χάσμα κυκλικότητας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης», σημειώνουν.
Η πρόταση για μείωση της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικού κατά 40%
Ύστερα από πρόταση που υποβλήθηκε από τη Ρουάντα και το Περού, για πρώτη φορά εξετάστηκαν περιορισμοί στην παγκόσμια παραγωγή πλαστικού – για να τη μειώσουν κατά 40% σε 15 χρόνια – σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν την υγεία και το περιβάλλον.
Καθώς ο κόσμος προσπαθεί να συνάψει μια συνθήκη για τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων στις συνομιλίες του ΟΗΕ στην Οτάβα του Καναδά, δύο χώρες υπέβαλαν την πρώτη στο είδος της πρόταση για περιορισμό της παραγωγής για μείωση των επιβλαβών συνεπειών της, συμπεριλαμβανομένων των τεράστιων εκπομπών άνθρακα από την παραγωγή τους.
Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού εκτινάχθηκε από 2 εκατομμύρια τόνους το 1950 σε 348 εκατομμύρια τόνους το 2017. Η παραγωγική βιομηχανία πλαστικών αναμένεται να διπλασιαστεί σε δυναμικότητα έως το 2040.
Περίπου 11 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο και μέχρι το 2040 η θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά απόβλητα εκτιμάται ότι θα τριπλασιαστεί.
Η παραγωγή πλαστικών είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλει στην κλιματική αλλαγή καθώς τα περισσότερα πλαστικά κατασκευάζονται από ορυκτά καύσιμα. Σχετική μελέτη του εργαστηρίου Lawrence Berkeley υπολόγισε ότι μέχρι το 2050 η παραγωγή πλαστικών θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το 21-31% του παγκόσμιου προϋπολογισμού για τις εκπομπές άνθρακα που απαιτείται για τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης στους 1,5 C.
Η πρωτοβουλία για μια παγκόσμια συμφωνία μείωσης των πλαστικών έχει τις ρίζες της σε παρόμοιες κινήσεις που έχουν συντελεστεί στο παρελθόν, οι οποίες ωστόσο, δεν μετουσιώθηκαν σε πράξεις. Οι χώρες συμφώνησαν στις συνομιλίες του ΟΗΕ το 2022 στο Ναϊρόμπι της Κένυας, ότι μια συνθήκη για την περικοπή των πλαστικών απορριμμάτων πρέπει να καλύπτει τον πλήρη κύκλο ζωής του πλαστικού. Υποσχέθηκαν να σφυρηλατήσουν μια διεθνή νομικά δεσμευτική συμφωνία έως το 2024.
Οι συνομιλίες της Οτάβα, στόχευαν να πείσουν 175 χώρες να συμφωνήσουν στο προσχέδιο του κειμένου της συνθήκης, το οποίο ωστόσο φαίνεται ότι κατέληξε σε πιο χαλαρές και λιγότερο φιλόδοξες θέσεις.
