Ροή
Το ότι οι γυναίκες αγωνίζονται εδώ και χρόνια να καταλάβουν θέσεις εξουσίας κι αξιώματα στην κοινωνία, την πολιτική και τις επιχειρήσεις δεν αποτελεί είδηση. Το φαινόμενο άλλωστε είναι παγκόσμιο αφού καμία χώρα δεν μπορεί να επικαλεστεί το προβάδισμα της γυναικείας επιχειρηματικότητας έναντι της αντρικής ακόμα και εν έτει 2017.
Τα στοιχεία που μαρτυρούν το παραπάνω είναι πολλά. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τις μισθολογικές διαφορές που μέχρι σήμερα παρατηρούνται παγκοσμίως ακόμα και σε προηγμένες χώρες, τις διακρίσεις λόγω φύλου που βλέπουν ανά διαστήματα το φως της δημοσιότητας ή ακόμα και τις υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, οι οποίες πολλαπλασιάζονται μέρα τη μέρα. Τα ίδια συμπεράσματα προκυύπτουν κι από τους αριθμούς. Μόνο 21 γυναίκες συγκαταλέγονται στη περίφημη λίστα του Fortune 500 παγκοσμίως. Αλλά ακόμα κι όταν οι γυναίκες επιχειρούν δυσκολεύονται να μεγαλώσουν τις επιχειρήσεις τους με αποτέλεσμα η γυναικεία επιχειρηματικότητα να φαντάζει σμίκρυνση της ανδρικής.
Το εντυπωσιακό όμως δεν είναι αυτό καθεαυτό το γεγονός, αλλά το ότι οι μεταβλητές της άνισης αυτής εξίσωσης είναι εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξουν, παρά τις αμέτρητες μελέτες, έρευνες και στατιστικές που δείχνουν όλες προς μια κατεύθυνση: πώς οι γυναίκες είναι ιδανικές για... business.
Δεδομένου βέβαια ότι οι μεγάλες αλλαγές προκύπτουν αφότου εντοπιστεί κι επικοινωνηθεί το πρόβλημα τότε μπορει να βρισκόμαστε σε καλό δρόμο με το πρώτο βήμα να έχει ήδη γίνει. Ο λόγος για την Παγκόσμια Σύνοδο Επιχειρηματικότητας, GES 2017, η οποία συνδιοργανώθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής – μια από τις ισχυρότερες οικονομίες παγκοσμίως – και την Ινδία – τη δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακά χώρα του κόσμου – και ήταν αφιερωμένη στην κατάρριψη αυτής ακριβώς της ανισότητας.
Το Global Entrepreneurship Summit 2017, που διοργανώθηκε στη πιο εξελιγμένη τεχνολογικά πόλη της Ινδίας, την Χάιντεραμπαντ, από 28 έως 30 Νοεμβρίου 2017 με θέμα «Οι γυναίκες στην πρώτη γραμμή – Ευημερία για όλους», πράγματι κατάφερε να αποτυπώσει το πρόβλημα και μάλιστα με πηχυαίους τίτλους σε μερικά από τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως. Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι κατάφερε να προτείνει λύσεις αλλά και να ενδυναμώσει το γυναικείο οικοσύστημα θέτοντας τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.
Η αμερικανική αντιπροσωπεία του συνεδρίου με επικεφαλής την Ιβάνκα Τραμπ, σύμβουλο του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, περιλάμβανε γυναίκες επιχειρηματίες και υποστηρικτές, αξιωματούχους της κυβέρνησης και της πολιτικής, καθώς και ηγέτες διαφόρων βιομηχανιών. Η ίδια η Ivanka Trump, με τον εναρκτήριο λόγο της, ύψωσε έστω την φωνή της για την γυναικεία επιχειρηματικότητα και εξέφρασε την υποστήριξή της προς τις γυναίκες επιχειρηματίες όλου του κόσμου υπογραμμίζοντας πως «η εξισορρόπηση του χάσματος των δύο φύλων στο εργασιακό πεδίο δεν αποτελεί απλά κοινωνική ευθύνη αλλά και δημοσιονομική».
Όμως δεν ήταν μόνο τα λόγια της Ιβάνκα Τραμπ που σκιαγράφησαν την σημερινή εικόνα του γυναικείου επιχειρείν. Ποικίλλες φωνές τόνισαν τόσο τα ελπιδοφόρα μηνύματα όσο και τα μελανά σημεία της παρούσας κατάστασης, μα πάνω από όλα πρότειναν λύσεις για ένα πιο δραστήριο, για τις γυναίκες, «αύριο».
Τα αρνητικά πρόσημα της γυναικείας επιχειρηματικότητας
Σύμφωνα με την Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα των Γυναικών του Επιχειρηματικού Παρατηρητηρίου για το 2016-2017, από το 2016, εκτιμάται ότι 163 εκατομμύρια γυναίκες ξεκινούν ή λειτουργούν νέες επιχειρήσεις σε 74 οικονομίες σε όλο τον κόσμο. Προσθέστε σε αυτό τον αριθμό επιπλέον 111 εκατομμύρια γυναικών σε ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις και θα έχετε μια εικόνα αρκετά βελτιωμένη σε σχέση με το παρελθόν.
Πράγματι το 2016, η συνολική επιχειρηματική δραστηριότητα των γυναικών αυξήθηκε κατά 10% και το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων μειώθηκε κατά 5% ενώ αυξημένες, κατά 14% καταγράφηκαν και οι επιχειρηματικές προθέσεις των γυναικών ανά τον κόσμο.
Παρότι όμως οι γυναίκες που επιχειρούν αυξάνονται οι προκλήσεις παραμένουν. Λιγότερη αναγνώριση, περιορισμένη χρηματοδότηση, αδυναμία εξέλιξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε μεγαλύτερα μεγέθη και βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Μέχρι και σήμερα είναι λιγότερο πιθανό οι γυναίκες να ξεκινήσουν μια επιχείρηση από ότι οι άντρες ενώ από τη μικρή γυναικεία επιχειρηματική δεξαμενή ένα πολύ μικρό ποσοστό έχει πρόσβαση σε αξιόλογη χρηματοδότηση. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στο οικοσύστημα της παγκόσμιας startup σκηνής με την μεγάλη κλίμακα χρηματοδότησης και αρκετούς μονόκερους, μόνο το 2% των νεοσύστατων επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν, είχαν ιδρυθεί από γυναίκες. Δηλαδή οι γυναίκες πήραν κεφάλαια υψηλού κινδύνου ύψους 242,7 εκατ. έναντι 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων που διατέθηκαν από συνολικά.
Οι πιέσεις είναι πολλαπλές. Από την άνιση κοινωνική προετοιμασία, την κοινωνική δομή η οποία εξακολουθεί να τοποθετεί ολόκληρη τη φροντίδα του σπιτιού και της παιδικής μέριμνας στις γυναίκες, τα εμπόδια που θέτουν οι ανά τον κόσμο οικογενειακοί πατριάρχες στην εξέλιξη του γυναικείου φύλου από μέχρι την έλλειψη δικτύων υποστήριξης και οικοσυστημάτων. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι αναντίρρητα ένας φαύλος κύκλος που αναπαράγει την ανισότητα: λιγότερες γυναίκες στην κορυφή, λιγότερα πρότυπα για τις νέες γυναίκες και κατ επέκταση λιγότερες γυναίκες που πετυχαίνουν το παροιμιώδες άλμα στην παγκόσμια επιχειρηματική σκηνή.
Ενθαρρυντικά μηνύματα
Ωστόσο τα μηνύματα καταγράφονται ενθαρρυντικά τα τελευταία χρόνια από άκρη σε άκρη στον πλανήτη. Ακόμα και στην περίπτωση της Ινδίας και παρά την αυξανόμενη έλλειψη συμμάχων και υποστηρικτών, οι γυναίκες διαχειρίζονται ένα καλό 14% των ινδικών επιχειρήσεων, σχεδόν το 80% των οποίων χρηματοδοτείται από τις ίδιες, γεγονός που σηματοδοτεί μια θετική αλλαγή. Με μια σωστή καθοδήγηση και υποστήριξη οι Ινδές ίσως είναι στο μέλλον ικανές να σπάσουν την σιδερένια αλυσίδα των αντρικών επιχειρηματικών κύκλων, ειδικά μετά την GES 2017 και τις συνομιλίες που διεξήχθησαν για την δημιουργία ενός οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς.
Αισιοδοξία υπάρχει και στην περίπτωση της Ευρώπης όπου όπως είχε δηλώσει προ μηνών η Dr. Virginia Green, μάνατζερ της χρονιάς για το 2014 στη Γερμανία, στο 7ο Συνέδριο «Women on Leadership», «η εποχή για καριέρα των γυναικών στη ΕΕ δεν ήταν ποτέ καλύτερη από ό,τι σήμερα»
Όσο για την περίπτωση της χώρας μας, όπου ούτως ή άλλως ο αριθμός όσων τολμούν να μπουν στον επιχειρηματικό στίβο καταγράφεται μειωμένος, στην περίπτωση των γυναικών υπάρχει πρόοδος αλλά και πολύ δουλειά ακόμα για να γίνει.
Η σχετική μελέτη της ICAP Group, κατέγραψε θετικές επιδόσεις για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα το 2016. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση, της τάξης του 21,1% - πλέον 3.757 εταιρείες έχουν στο τιμόνι τους γυναίκες επί συνόλου 16.773 εταιρειών που δημοσίευσαν ισολογισμό. Ωστόσο το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών επικεφαλής (25%) εντοπίζεται σε μικρές εταιρείες, τζίρου κάτω των 2 εκατ. ευρώ με το αντίστοιχο ποσοστό να περιορίζεται στο 115 στις μεγάλου μεγέθους εταιρείες (>50 εκατ.).
Αποθαρρυντικά είναι και μερικά από τα ευρήματα έρευνας της Focus Bari που διεξήχθη τον Μάιο του 2017 στις γυναίκες-μέλη του ΤΟΓΜΕ, για τις σημερινές στάσεις και απόψεις για την εξέλιξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. το χειρότερο εξ αυτών είναι πως η έννοια γυναικεία επιχειρηματικότητα δεν αναγνωρίζεται από το 54%, το οποίο θεωρεί άτοπο και παρωχημένο το χαρακτηρισμό, δηλώνοντας πως η επιχειρηματικότητα δεν έχει φύλο, παρότι μεταξύ των δύο φύλων οι διαφορές είναι τεράστιες.
Υπάρχει συνταγή επιτυχίας
Τα δεδομένα ωστόσο από μόνα τους δημιουργούν λύσεις οι οποίες κατατέθηκαν τόσο από κυβερνητικά όσο κι από επιχειρηματικά χείλη κατά την διάρκεια του Συνεδρίου.
Σημαντική πρόκληση αποτελεί η ενίσχυση των προϋποθέσεων που θα ωθήσουν τις γυναίκες να αναλάβουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, σύμφωνα με τη σύμβουλο του Αμερικανού Προέδρου, Ιβάνκα Τραμπ. Όπως σημείωσε η επιτυχημένη επιχειρηματίας και σύμβουλος του αμερικανού προέδρου κατά την συμμετοχή της στο πάνελ για την «Επαγγελματική ενδυνάμωση μέσα από καινοτομία», θεμέλιος λίθος για την ζητούμενη ενίσχυση αποτελεί η κρατική πρωτοβουλία. Παράλληλα η κ. Τραμπ υπέδειξε το τεχνολογικό πεδίο ως αυτό με τις περισσότερες ευκαιρίες για το γυναικείο επιχειρείν προτρέποντας τις γυναίκες παγκοσμίως να ασχοληθούν ενεργά με αυτό.
«Η ικανότητα η εμπιστοσύνη και τα κεφάλαια είναι οι τρεις παράγοντες που πρέπει να διασφαλίσει η διεθνείς επιχειρηματική κοινότητα για να ωθήσει την γυναικεία επιχειρηματικότητα και να γευτεί τόσο τα κοινωνικά όσο και τα οικονομικά αποτελέσματα που θα προκύψουν», σύμφωνα με την Cherie Blair, ιδρυτή του Foundation for Women. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος άλλωστε για να σταματήσουν οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι επιλέγουν μία κλειστή (niche) αγορά, και να επικεντρώνονται σε αυτή υιοθετώντας μια αμυντική στρατηγική με περιορισμένο ρίσκο αντί μιας επιθετικής που οδηγεί σε μεγάλα κέρδη.
Απαραίτητο συστατικό, όπως συνομολόγησαν επιχειρηματίες επενδυτές και φορείς είναι και η δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος με την διασύνδεση όλων των φορέων που εμπλέκονται στην εκπαίδευση, την έρευνα, τη χρηματοδότηση και εν τέλει τη μετουσίωση μιας ιδέας σε επιχειρηματικό project.
Το σίγουρο είναι πως η κοινή προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Ινδίας, κατά την διάρκεια του συνεδρίου GES 2017, έδειξε πώς ο δρόμος περνά μέσα από την ενδυνάμωση, την δικτύωση, την καθοδήγηση και φυσικά την επιμόρφωση. Οι γυναίκες που συμμετείχαν, οι οποίες για πρώτη φορά ξεπερνούσαν αριθμητικά τις ανδρικές συμμετοχές κατάφεραν να βρουν συμμάχους μέσα στο οικοσύστημα, διδάχτηκαν τρόπους για να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση και πήραν τις βάσεις για να καινοτομήσουν. Το μόνο που έχουμε να ευχηθούμε είναι οι επόμενοι στόχοι που έθεσαν να μπορέσουν για πρώτη φορά να πραγματοποιηθούν.
