Χριστούγεννα εν μέσω ακρίβειας γιορτάζουν φέτος οι Έλληνες, αναζητώντας ωστόσο μια αχτίδα αισιοδοξίας ενόψει της εκπνοής του χρόνου και της έλευσης του επόμενου, σε λίγες ημέρες από τώρα.
Με τον πληθωρισμό να καλπάζει, το κύμα ανατιμήσεων που έχει κάνει την εμφάνισή του στην ελληνική αγορά, ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα του Έλληνα, αυξάνοντας τις ανησυχίες για το 2022, παρά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών στελεχών πως πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο.
«Οι ανατιμήσεις είναι αναμενόμενες καθώς εδώ και αρκετούς μήνες καταγράφονται πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες είναι κυρίως εισαγόμενες», σχολίαζε πρόσφατα το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), επισημαίνοντας πως ο δείκτης των διεθνών τιμών πρώτων υλών των τροφίμων παραμένει σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τα επίπεδα πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Όλοι οι επιμέρους δείκτες παρουσιάζουν αυξήσεις (δημητριακά, έλαια, κρέας, γαλακτοκομικά, ζάχαρη), με τις μεγαλύτερες να καταγράφονται στα φυτικά έλαια και τα δημητριακά.
Ποιο είναι το εύρος τιμών για τα προϊόντα του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού
Σε σημαντικό εύρος εκτείνονται φέτος οι τιμές για τα προϊόντα που απαρτίζουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι και τα οποία έσπευσαν να προμηθευτούν οι Έλληνες τα προηγούμενα 24ωρα. Όπως προκύπτει από την τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ), είναι ενδεικτικό ότι φέτος η τιμή του αρνιού στη Βαρβάκειο κυμαίνεται από 7,68 έως 8,50 ευρώ το κιλό, στα σούπερ μάρκετ η μέση τιμή αγγίζει τα 9,95 ευρώ το κιλό, ενώ σε τοπικά καταστήματα ξεκινά από 8,77 ευρώ το κιλό. Η τιμή της νωπής γαλοπούλας κυμαίνεται από 6,50 έως 7,20 ευρώ το κιλό στη Βαρβάκειο, από 7,91 έως 9,55 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 7,50 έως 13,50 ευρώ σε τοπικά ειδικευμένα καταστήματα. Σε ό,τι αφορά το χοιρινό κρέας (σπάλα, χωρίς κόκαλο) η τιμή του κυμαίνεται από 3,50 έως 5 ευρώ το κιλό στη Βαρβάκειο, από 5,20 έως 6,70 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 6,20 έως 10,90 ευρώ στα τοπικά καταστήματα. Από 8,50 έως 11,25 ευρώ κυμαίνεται η φέτα (σε άλμη) στη Βαρβάκειο, από 7,50 έως 15,42 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 11,85 έως 16,50 ευρώ το κιλό σε τοπικά καταστήματα.
Έντονες διακυμάνσεις παρατηρούνται και στις τιμές των φρούτων και λαχανικών. Οι πατάτες πωλούνται από 0,69 ευρώ έως 0,90 ευρώ το κιλό στη Βαρβάκειο, από 0,39 έως 3,19 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 0,70 έως 4,80 σε τοπικά εξειδικευμένα καταστήματα. Για 0,49 ευρώ πωλείται το μαρούλι στη Βαρβάκειο, από 0,45 έως 1,10 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 0,70 έως 2,00 ευρώ στα τοπικά καταστήματα. Από 0,69 έως 1,00 ευρώ το κιλό πωλούνται τα μήλα στη Βαρβάκειο, από 0,95 έως 3,79 ευρώ στα σούπερ μάρκετ και από 0,98 έως 4,90 ευρώ σε ειδικευμένα καταστήματα.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ, το κόστος για το φετινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι (6-8 ατόμων) εκτιμάται από 82,56 έως 113,90 ευρώ, ήτοι αυξημένο από 9,3% έως 18,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τραπέζι του 2020. Πέρυσι, το κόστος του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού κυμαινόταν από 69,67 έως 104,17 ευρώ.
Οι τιμές πήραν την ανιούσα – Η σύγκριση με το 2020
Φέτος πέντε κιλά αρνί έχουν κόστος 40,45 ευρώ (8,09 ευρώ το κιλό), όταν πέρυσι το κόστος δεν ξεπερνούσε τα 35,50 ευρώ. Πρόκειται για μια αύξηση της τάξης του 13,9%. Αντίστοιχα, για πέντε κιλά κατεψυγμένης γαλοπούλας μια οικογένεια θα δαπανήσει φέτος 20,75 ευρώ (4,15 ευρώ το κιλό), από 18,00 ευρώ πέρυσι, με την αύξηση να φτάνει το 15,3%.
Αύξηση 7,70% καταγράφει σε σχέση με πέρυσι η τιμή της πατάτας, καθώς για 3 κιλά το κόστος ανέρχεται φέτος σε 2,10 ευρώ (0,70 ευρώ το κιλό), από 1,95 ευρώ που κόστιζε το 2020. Κατά 16,60% εμφανίζεται αυξημένη και η τιμή της ντομάτας.
Τιμές φωτιά καταγράφονται στα φρούτα και τα λαχανικά, με το μαρούλι και τα πορτοκάλια να σέρνουν το χορό των ανατιμήσεων. Τέσσερα τεμάχια μαρούλι πωλούνται φέτος 2,28 ευρώ, όταν πέρυσι πωλούνταν 1,56 ευρώ, με την αύξηση να αγγίζει το 46,2% (!). Κατά 41,5% έχει αυξηθεί η τιμή του πορτοκαλιού, καθώς φέτος δύο κιλά πωλούνται 1,84 ευρώ, από 1,30 ευρώ πέρυσι.
Στα ύψη κυμαίνονται οι τιμές για τα γλυκά, τα οποία αποτελούν απαραίτητο συστατικό για την επιτυχία του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού. Φέτος, ένα κιλό τυποποιημένοι κουραμπιέδες πωλούνται 10,35 ευρώ, από 6,80 ευρώ που πωλούνταν πέρυσι, με την τιμή να καταγράφει αύξηση 52,2%. Στα 9,01 ευρώ πωλείται, αντίστοιχα, ένα κιλό τυποποιημένα μελομακάρονα φέτος, από 5,60 ευρώ πέρυσι (αύξηση 60,9%).
Για την εκτίμηση του κόστους του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ προχώρησε σε καταγραφή, με επιτόπια τιμοληψία και συνεντεύξεις με key-informers της αγοράς, των τιμών από αλυσίδες σούπερ μάρκετ, από ειδικευμένα καταστήματα λιανικής (πχ ζαχαροπλαστεία/ κρεοπωλεία κτλ), καθώς και από τη Βαρβάκειο αγορά. Η καταγραφή των τιμών πραγματοποιήθηκε το διάστημα 16-20 Δεκεμβρίου 2021, με τη μέθοδο της επιτόπιας παρατήρησης σε εμπορικές αγορές της Αττικής και διαμέσου τηλεφωνικής συνέντευξης για τη Θεσσαλονίκη.
Σε αντίστοιχη έρευνά του την περασμένη εβδομάδα το ΙΕΛΚΑ διαπιστώνει ότι οι τιμές των προϊόντων του τυπικού χριστουγεννιάτικου τραπεζιού στα μεγάλα σουπερμάρκετ το 2021 είναι αυξημένες κατά 5% κατά μέσο όρο σε σχέση με το 2020, ενώ είναι αυξημένες κατά 1% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή που καταγράφηκε το 2015. Συγκεκριμένα το τυπικό καλάθι υπολογίζεται σε 86,18 ευρώ το 2021 έναντι 81,81 ευρώ το 2020.
Από τα προϊόντα που εξετάστηκαν στην έρευνα του ΙΕΛΚΑ, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην τιμή του αρνιού κατά 24%, η τιμή του οποίου παραμένει υψηλότερα από το Πάσχα και μετά με τις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης να μην έχουν αλλάξει ως τότε. Αντίστροφα η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στην τιμή της ντομάτας κατά 25%, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Η έρευνα παρουσιάζει βασίστηκε σε τιμοληψίες από καταστήματα μεγάλων σουπερμάρκετ που πραγματοποίησαν ερευνητές του ΙΕΛΚΑ, το διάστημα 13-15 Δεκεμβρίου και σε συνεντεύξεις με στελέχη της αγοράς για την εκτίμηση-πρόβλεψη τους για τις τιμές την εβδομάδα ως τα Χριστούγεννα.
Στα ύψη οι τιμές, «ψαλίδι» στις δαπάνες
Η άνοδος των τιμών των προϊόντων περιόρισε, όπως είναι αναμενόμενο, τις δαπάνες για τη φετινή εορταστική περίοδο, με τους καταναλωτές να εμφανίζονται εξαιρετικά συγκρατημένοι, ενόψει της έλευσης μιας ακόμη δύσκολης – οικονομικά – χρονιάς.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της 5ης κατά σειρά μελέτης καταγραφής των καταναλωτικών τάσεων στο λιανεμπόριο, που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), η πλειοψηφία των καταναλωτών - σε ποσοστό 58% - δηλώνει ότι η αξία των αγορών της τα φετινά Χριστούγεννα είναι μειωμένη, μόλις ένα 7% εκτιμά ότι είναι αυξημένη, ενώ 35% θεωρούν ότι θα μείνει αμετάβλητη.
Το 31% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η μείωση κινείται πάνω από το μισό της δαπάνης του προηγούμενου έτους, άνω του 50%. Μεσοσταθμικά, η εκτίμηση των καταναλωτών μεταφράζεται σε μία εκτιμώμενη μείωση της τάξης του -20%, ήτοι σημαίνει πως φέτος θα χαθεί περίπου το 1/5 του περσινού «τζίρου».
Σε ό,τι αφορά το ύψος της δαπάνης για τις αγορές των Χριστουγέννων, μεσοσταθμικά εκτιμάται στα 146 ευρώ κατά κεφαλήν. Το 15% εκτιμά ότι δεν θα δαπανήσει τίποτα, το 14% μέχρι 50 ευρώ, το 23% έως 100 ευρώ, το 25% από 101 έως 200 ευρώ, το 17% από 200 έως 500 ευρώ και το 7% πάνω από 500 ευρώ. Πρακτικά, ένας στους δύο Έλληνες - ποσοστό 52% - θα δαπανήσει λιγότερο από 100 ευρώ τα φετινά Χριστούγεννα για αγορές.
Η έρευνα του ΣΕΛΠΕ καταγράφει τη σημαντική αλλαγή που επήλθε στο καταναλωτικό κοινό τον τελευταίο χρόνο, στη σκιά της μεγάλης επίδρασης των πληθωριστικών πιέσεων στο διαθέσιμο εισόδημα και κατ’ επέκταση στην αγορά της λιανικής στην Ελλάδα, ενώ τα στοιχεία επιβεβαιώνουν πως η ανησυχία του κοινού σε σχέση με τις ανατιμήσεις έχει αυξηθεί σημαντικά.
Η έρευνα υλοποιήθηκε με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε χώρα την περίοδο 9-11 Δεκεμβρίου 2021, μέσω Πανελλήνιας Έρευνας σε δείγμα 859 καταναλωτών.
