Σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας εγείρει ο υψηλός πληθωρισμός, με την επόμενη μέρα να μοιάζει εξαιρετικά αβέβαιη.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία έρευνας του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) της ΓΣΕΒΕΕ, ο βασικός ιστός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της χώρας βρέθηκε αντιμέτωπος με σημαντικές προκλήσεις τη διετία 2021-2022, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις έριξαν βαριά τη σκιά τους στο εγχώριο επιχειρείν.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων θεωρεί πως οι συνέπειες του πληθωρισμού είναι αρνητικές, με σημαντικότερες τη μείωση της ζήτησης προϊόντων από τους τελικούς καταναλωτές (67%), την αύξηση του ανταγωνισμού με τις άλλες επιχειρήσεις (45,2%), την αδυναμία εύρεσης πρώτων υλών (40%), την αναστολή επενδυτικών αποφάσεων (38,5%) και την αύξηση των οφειλών προς το δημόσιο (38,5%).
Η μεσοσταθμική αύξηση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων εκτιμήθηκε σε 19,3%, εξαιρούμενων των αυξήσεων στις δαπάνες μισθοδοσίας και στις λοιπές δαπάνες. Αναλυτικότερα, η μεσοσταθμική αύξηση της δαπάνης ενέργειας ανήλθε σε 42%, του κόστους μεταφορών σε 27%, ενώ η αύξηση του κόστους των πρώτων υλών για το σύνολο των επιχειρήσεων ήταν 27,3%.
Προβλέψεις για μειωμένο κύκλο εργασιών
Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, περίπου 4 στις 10 επιχειρήσεις - ήτοι ποσοστό 41,5% - αναμένουν μειωμένο κύκλο εργασιών, παρά τους ισχυρούς ρυθμούς μεγέθυνσης της οικονομίας. Ένα 17% εκτιμά ότι ο κύκλος εργασιών κατά το 2022 θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο έτος, ενώ ένα 40,7% αναμένει αυξημένο κύκλο εργασιών. Να σημειωθεί ωστόσο ότι παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την ομάδα επιχειρήσεων.
Ειδικότερα, οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, δηλαδή εκείνες με κύκλο εργασιών άνω των 500.000 ευρώ, εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά θετικών και χαμηλότερα ποσοστά αρνητικών εκτιμήσεων ως προς την εξέλιξη του κύκλου εργασιών σε σχέση με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ήτοι εκείνες με κύκλο εργασιών έως 100.000 ευρώ. Αυξημένο κύκλο εργασιών αναμένει το 53,8% των μεσαίων επιχειρήσεων, έναντι μόλις 34,3% των πολύ μικρών και - αντιστρόφως - μειωμένο κύκλο εργασιών αναμένει το 23,1% των μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων, έναντι 51,4% των πολύ μικρών.
Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν εξαγωγές αναμένουν σε ποσοστό 60,9% αυξημένο κύκλο εργασιών κατά το 2022, έναντι 36,4% των επιχειρήσεων που δεν πραγματοποιούν εξαγωγές, ενώ αντίστοιχα το 21,7% των εξαγωγικών επιχειρήσεων αναμένει μείωση του κύκλου εργασιών, έναντι 46,6% των επιχειρήσεων που δεν πραγματοποιούν εξαγωγές.
Αντίστοιχα, το 44% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα αναμένει ο ισολογισμός τους να κλείσει με κέρδη, το 27% αναμένει να κλείσει με ζημίες και το 29% να είναι ισοσκελισμένος.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Εντός του 2023 η ανάκαμψη του λιανεμπορίου τροφίμων στην Ευρώπη – Οι οκτώ τάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον
Φόβος για «λουκέτα»
Την ίδια ώρα, περισσότερες από τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις - ήτοι ποσοστό 44% - εκτιμούν ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να κλείσουν κατά το επόμενο έτος. Να σημειωθεί εδώ ότι παράγοντες όπως η αστικότητα, το μέγεθος της επιχείρησης, η πηγή των εσόδων και η εξαγωγική δραστηριότητα σχετίζονται με τη διαμόρφωση θετικότερων προσδοκιών. Έτσι, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε μεγάλα αστικά κέντρα θεωρούν λιγότερο πιθανό να κλείσουν, έναντι των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε πληθυσμιακά μικρότερες περιοχές (59% έναντι 51%). Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους θεωρούν λιγότερο πιθανό να κλείσουν σε σχέση με τις μικρές επιχειρήσεις (65% έναντι 41%), ενώ οι επιχειρήσεις που έχουν έσοδα από πώληση ενδιάμεσων αγαθών ή έχουν εξαγωγική δραστηριότητα θεωρούν λιγότερο πιθανό το ενδεχόμενο να κλείσουν, έναντι των επιχειρήσεων που πωλούν σχεδόν αποκλειστικά τελικά προϊόντα στην εγχώρια αγορά.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Εγένετο «καλάθι ενέργειας» στο e-katanalotis
Αύξηση τιμών η πιο διαδεδομένη στρατηγική αντιμετώπισης
Σύμφωνα πάντα με την έρευνα του ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ, η αύξηση των τιμών αποτελεί την πλέον διαδεδομένη στρατηγική αντιμετώπισης των πληθωριστικών πιέσεων που υιοθέτησαν οι επιχειρήσεις της χώρας. Έτσι, κατά την διάρκεια του 2022 περίπου το 74% των επιχειρήσεων δήλωσε πως προχώρησε σε αυξήσεις τιμών, ενώ το 16% δήλωσε πως οι τιμές παρέμειναν σταθερές. Επίσης, τα 2/3 των επιχειρήσεων που προχώρησαν σε αύξηση τιμών δήλωσαν πως η αύξηση δεν ήταν προγραμματισμένη, αλλά επιβλήθηκε από την οικονομική συγκυρία. Η μεσοσταθμική αύξηση των τιμών στο σύνολο των επιχειρήσεων εκτιμήθηκε σε 14,8%.
Να σημειωθεί εδώ ότι κάποιες διαφοροποιήσεις εμφανίζονται μεταξύ των επιχειρήσεων που δήλωσαν ότι δεν προχώρησαν σε αύξηση τιμών. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν προχώρησαν σε αύξηση τιμών εμφανίζεται αυξημένο:
- μεταξύ των επιχειρήσεων που πωλούν σχεδόν αποκλειστικά τελικά αγαθά (17,3% έναντι 15,6% του μέσου όρου) και
- μεταξύ των επιχειρήσεων που δεν πραγματοποιούν εξαγωγές (22,2% έναντι 15,6% του μέσου όρου).
Αντιστρόφως, τα παραπάνω σημαίνουν πως το ποσοστό των επιχειρήσεων που αύξησαν τις τιμές είναι υψηλότερο μεταξύ των επιχειρήσεων που πωλούν ενδιάμεσα αγαθά και των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν εξαγωγές.
Το δεύτερο στοιχείο που αξίζει να σημειωθεί είναι πως οι αυξήσεις τιμών των επιχειρήσεων που πωλούν τελικά αγαθά και των επιχειρήσεων που δεν πραγματοποιούν εξαγωγές τείνουν να είναι μικρότερες σε σχέση με τις αντίστοιχες αυξήσεις των εξαγωγικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων προμηθευτών.
Βάσει των παραπάνω, αναδεικνύεται ένα μοτίβο σύμφωνα με το οποίο οι επιχειρήσεις που προσανατολίζονται στον εγχώριο τελικό καταναλωτή κράτησαν τις τιμές σταθερές σε υψηλότερο ποσοστό και -στο μέτρο που τις αύξησαν- οι αυξήσεις ήταν μικρότερης έκτασης σε σχέση με τις επιχειρήσεις προμηθευτές και τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Το εύρημα αυτό υποδηλώνει την περιορισμένη δύναμη αγοράς των εγχώρια προσανατολισμένων επιχειρήσεων.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Υπουργείο Ανάπτυξης: Αύξηση εξαγωγών 66,3% την τετραετία 2018-2022 - Κατά 32,47% ενισχύθηκαν οι επενδύσεις
Έρχονται και νέες αυξήσεις τιμών
Καθώς η δυναμική του πληθωριστικού φαινομένου επιμένει και υπάρχουν περιορισμοί ως προς το εύρος των αυξήσεων των τιμών στις οποίες μπορεί να προχωρήσει μια επιχείρηση, υπάρχει η πιθανότητα οι ανατιμήσεις του 2022 να μην είναι οι τελευταίες. Σύμφωνα με την έρευνα, το 69% των επιχειρήσεων σκοπεύει να προβεί και σε νέα αύξηση τιμών κατά το επόμενο εξάμηνο. Ειδικότερα, το 56% των επιχειρήσεων εκτιμά πως η νέα αύξηση θα είναι έως 10%, ενώ το 12,6% εκτιμά πως οι αυξήσεις θα είναι υψηλότερες.
Αυξημένα ποσοστά ως προς την εκτίμηση μελλοντικής αύξησης των τιμών εμφανίζουν οι επιχειρήσεις που λειτουργούν έως δέκα έτη, που δραστηριοποιούνται σε μεγάλα αστικά κέντρα, που έχουν υψηλότερο τζίρο, που πωλούν ενδιάμεσα αγαθά και πραγματοποιούν εξαγωγές.
Από τα παραπάνω αφενός υποδεικνύονται υψηλές πληθωριστικές προσδοκίες, παρά το γεγονός ότι οι νέες αυξήσεις μάλλον θα είναι μικρότερες των προηγούμενων, αφετέρου υποδηλώνεται υψηλή πιθανότητα διάχυσης (spillover) του πληθωριστικού φαινομένου και στο επόμενο έτος.
Για τη μελέτη των επιπτώσεων του πληθωρισμού στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις διενεργήθηκε έρευνα ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο περιείχε 32 ερωτήσεις, διακινήθηκε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης το διάστημα από τις 28/09/2022 έως και τις 12/10/2022 και σε αυτό απάντησαν 135 επιχειρήσεις από όλη τη χώρα.
Ως προς τα βασικά δημογραφικά στοιχεία των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, αξίζει να αναφερθεί ότι το 78,5% δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών, το 16,3% στη μεταποίηση και το 5,2% στον κλάδο των κατασκευών. Οι περισσότερες επιχειρήσεις της έρευνας έχουν την έδρα τους στην Κρήτη (22,2%), ακολουθούν εκείνες με έδρα στην Αττική (21,5%) και εκείνες με έδρα στην Κεντρική Μακεδονία (19,3%), ενώ το υπόλοιπο 37% κατανέμεται στις άλλες περιφέρειες της χώρας. Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις (73,3%) λειτουργούν πάνω από δέκα έτη, το 10,4% λειτουργεί από πέντε έως δέκα έτη και το 16,3% είναι νέες επιχειρήσεις που λειτουργούν λιγότερο από πέντε έτη.
