Ο κλάδος της ενέργειας είχε την πρωτοκαθεδρία το προηγούμενο έτος στις αναφορές πολιτών στον Συνήγορο του Καταναλωτή, όπως επισημαίνει στην Ετήσια Έκθεσή της για το 2022 η Ανεξάρτητη Αρχή. Μάλιστα, το 82% των περιπτώσεων αφορούσε θέματα χρεώσεων και τιμών στους λογαριασμούς. Σύμφωνα με την Έκθεση, που δημοσιοποιήθηκε χθες, απότοκο της εκτίναξης των τιμών ρεύματος και αερίου ήταν πέρυσι οι αναφορές από τον κλάδο της ενέργειας να σημειώσουν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με το 2021 (κατά 149,5%), αποτελώντας το 40% των αναφορών που δέχθηκε συνολικά ο Συνήγορος.
Στο σχετικό δελτίο Τύπου η Αρχή σημειώνει πως από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Έλληνες καταναλωτές, διαπιστώνεται ότι οι προμηθευτές στην πλειονότητά τους προέβαιναν σε εσφαλμένη και πλημμελή προσυμβατική ενημέρωση των καταναλωτών, σε αναδρομική τροποποίηση των τιμολογίων προμήθειας, χωρίς την οφειλόμενη κατά νόμο προηγούμενη ενημέρωση.
Ωστόσο, το κύριο πρόβλημα ήταν οι αδιαφανείς πρακτικές εταιρειών σε σχέση με τον υπολογισμό της ρήτρας κόστους προμήθειας στις συνδέσεις κυμαινόμενου τιμολογίου, προκαλώντας την επιβάρυνση των καταναλωτών με υπέρογκες χρεώσεις, που εκτροχίασαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Η πλειονότητα των αναφορών αφορούσαν στις ιδιαίτερα μεγάλες αυξήσεις της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και διακρίνονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:
- Παραπλανητική ενημέρωση των καταναλωτών ως προς την ύπαρξη ρήτρας κυμαινόμενου τιμολογίου (ρήτρα ΟΤΣ ή Ρήτρα Κόστους Προμήθειας, κατά κύριο λόγο).
- Παράνομος και αδιαφανής καθορισμός των σχετικών ρητρών.
- Παράνομη και αναδρομική τροποποίηση των τιμολογίων προμήθειας, χωρίς την προηγούμενη κατάλληλη ενημέρωση των καταναλωτών.
- Επιβάρυνση των καταναλωτών με το σύνολο των αυξήσεων, χωρίς την ύπαρξη κατάλληλων προστατευτικών μέτρων.
Ομαλοποίηση με την αναστολή
Στην έκθεση επισημαίνεται πως ο αυθαίρετος τρόπος ενεργοποίησης και υπολογισμού της ρήτρας αναπροσαρμογής ώθησε τις τιμές κατανάλωσης προς τα πάνω και επέφερε σοβαρή στρέβλωση του ανταγωνισμού, αντί να λειτουργεί εξισορροπητικά και διορθωτικά στο πλαίσιο της νομιμότητας. Μάλιστα, η μαζικότητα της προσφυγής των καταναλωτών στην Αρχή για τα συγκεκριμένα ζητήματα ήταν άνευ προηγουμένου.
«Είναι σημαντικό, δε, ότι ως αποτέλεσμα των συστηματικών ενεργειών του Συνηγόρου του Καταναλωτή, με κορύφωση την ενημέρωση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής στις 23-6-2022, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχώρησε στη νομοθέτηση της αναστολής εφαρμογής της ρήτρας αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, απαλλάσσοντας, έτσι, τους καταναλωτές από ένα ομολογουμένως άδικο, αδιαφανές, δυσβάσταχτο και -για τους περισσότερους- εξοντωτικό οικονομικό βάρος», τονίζεται.
Σύμφωνα με τον Συνήγορο, το «πάγωμα» των ρητρών αναπροσαρμογής από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έπαιξε καταλυτικό ρόλο στον περιορισμό των προβλημάτων στη λιανική αγορά ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι η αναστολή τέθηκε σε εφαρμογή από τον Αύγουστο.
«Η αναστολή είχε ως αποτέλεσμα την επαναφορά της διαφάνειας στους λογαριασμούς, την ορθή και έγκαιρη πληροφόρηση των καταναλωτών για τη μηνιαία τιμολόγηση ηλεκτρικού ρεύματος (ευρώ ανά kWh) και, εντεύθεν, σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση, την ομαλοποίηση της αγοράς και την κατακόρυφη μείωση των αναφορών», τονίζει η Αρχή.
Αμφισβητήσεις χρεώσεων
Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, κατά το υπόλοιπο μέρος τους, οι αναφορές αφορούσαν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, αμφισβητήσεις χρεώσεων στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Τέτοιες αμφισβητήσεις απορρέουν είτε από τη μη ορθή προσυμβατική ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τα συμβατικά τιμολόγια είτε από τον αδιαφανή καθορισμό και υπολογισμό των ισχυόντων τιμολογίων, χωρίς να αποκλείονται και προφανή λάθη κατά την τιμολόγηση από τους παρόχους (π.χ. μη απόδοση της έκπτωσης συνέπειας).
Με βάση τον Συνήγορο, σε ό,τι αφορά τις υποθέσεις καταναλωτών με τον διαχειριστή δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ), οι απαντήσεις της εταιρείας αποστέλλονται από τα κατά τόπους καταστήματά της (και όχι από κάποια κεντρική υπηρεσία), με αποτέλεσμα να υφίστανται σημαντικές αποκλίσεις στον τρόπο χειρισμού τους.
Οι συγκεκριμένες αναφορές αφορούν, κατά κύριο λόγο, την αμφισβήτηση των μεγεθών κατανάλωσης που αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, είτε κατά την έκδοση των τακτικών εκκαθαριστικών λογαριασμών (ιδίως, λόγω λαθών στη συλλογή των μετρήσεων ή λόγω τεχνικών προβλημάτων των μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας) είτε κατά την έκδοση λογαριασμών κατανάλωσης μετά τη διαδικασία αλλαγής προμηθευτή ή πελάτη στην εκάστοτε παροχή. Περαιτέρω, η Αρχή δέχεται σταθερά σημαντικό αριθμό αναφορών σχετικά με καθυστερήσεις σε έργα σύνδεσης με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και επισκευής/αντικατάστασης μετρητών.
