Ακριβότερο σε σχέση με πέρυσι είναι στην Ελλάδα και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στις ΗΠΑ το εορταστικό τραπέζι φέτος λόγω των ανατιμήσεων στα τρόφιμα και στις πρώτες ύλες ενώ η τάση φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Στην ελληνική αγορά το φετινό τραπέζι φαίνεται να είναι κατά 11% ακριβότερο σε σχέση με το 2022, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο οι τιμές είναι επίσης αυξημένες με το ύψος των ανατιμήσεων να εξαρτάται από το είδος των τροφίμων, τον τρόπο παραγωγής και επεξεργασίας, την χώρα προέλευσης και τα μεταφορικά.
Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝ.ΕΜ.Υ.-ΕΣΕΕ) εκτίμησε ότι το εορταστικό τραπέζι είναι από 10,8% έως 11,4% ακριβότερο σε σχέση με πέρυσι σε μετρήσεις που έκανε με βάση τα στοιχεία της αγοράς σε συγκεκριμένα προϊόντα όπως είναι η γαλοπούλα, το αρνί, το χοιρινό, οι ντομάτες, τα πορτοκάλια, η φέτα, οι μπύρες, το κρασί, οι κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα κλπ. Η εικόνα είναι ενδεικτική των πληθωριστικών πιέσεων που ασκούνται στην αγορά και της αύξησης του κόστους παραγωγής και διανομής, ένα φαινόμενο το οποίο δεν είναι μόνο ελληνικό.
Η ακρίβεια σφυροκοπά σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Το κόστος των γιορτινών γευμάτων έχει σημειώσει σημαντική άνοδο στις χώρες εντός και εκτός της ευρωπαϊκής ηπείρου επιβαρύνοντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό τόσο τα Χριστούγεννα όσο και την Πρωτοχρονιά.
Πόσο ακριβό είναι το εορταστικό τραπέζι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ
Σύμφωνα με στοιχεία του The Guardian, στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Γαλλία και την Γερμανία τα τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνη όπως τα πουλερικά (τα οποία προτιμώνται σε αυτές τις χώρες) έχουν επηρεαστεί από τον πληθωρισμό και το κόστος των ζωοτροφών το οποίο αυξήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία καθώς και το αυξημένο κόστος καυσίμων και ενέργειας που επηρέασαν αντίστοιχα το κόστος μεταφοράς και επεξεργασίας.
Τα προβλήματα με τη γρίπη των πτηνών έχουν αυξήσει το κόστος για τους παραγωγούς πουλερικών σε όλη την Ευρώπη, ενώ η εκτροφή σολομού έχει επηρεαστεί από παράσιτα και ασθένειες και τα αποθέματα άγριων ψαριών έχουν υπερεκταθεί από την υψηλότερη ζήτηση και την κλιματική κρίση.
Η τιμή των πουλερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 5% σε σχέση με πέρυσι – και αυξήθηκε κατά 30% σε σύγκριση με το 2020 – συμβάλλοντας σε ένα πιο δαπανηρό δείπνο για πολλές οικογένειες φέτος.
Σύμφωνα με έρευνα του BBC, η οποία χρησιμοποίησε στοιχεία από την πλατφόρμα παρακολούθησης λιανικής Assosia, που μέτρησε την ετήσια μεταβολή των τιμών για προϊόντα σε μεγάλα σούπερ μάρκετ (Tesco, Sainsbury's, Asda, Morrisons, Aldi και Lidl), συνολικά, ένα τυπικό εορταστικό τραπέζι κοστίζει περίπου 4,3% ακριβότερα σε σχέση με πέρυσι.
Στη Νορβηγία, όπου το πιο δημοφιλές εορταστικό δείπνο είναι χοιρινά παϊδάκια ή κοιλιά (αν και το αρνί ή το αρνί είναι επίσης ένα από τα αγαπημένα), ο οικογενειακό προϋπολογισμός αυξάνεται κατά 10% φέτος και κατά 34% σε σχέση με το 2020. Αντίθετα, καλύτερη είναι η κατάσταση στην όπου π.χ το κόστος του χοιρινού κρέατος έχει αυξηθεί μόνο κατά 12% από το 2020.
Βέβαια, τα νέα δεν είναι καλά ούτε για τους χορτοφάγους στην Ευρώπη. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που επιδεινώθηκαν από την κλιματική κρίση, οδήγησε σε πλημμύρες (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο) και ξηρασία σε χώρες του νότου, όπως η Ισπανία.
Ως αποτέλεσμα, το κόστος των λαχανικών αυξάνεται κατά περίπου 30% κατά μέσο όρο στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2020, στην Ισπανία οι τιμές είναι αυξημένες κατά 13% από πέρυσι.
Πόσο κοστίζει το γιορτινό τραπέζι στις ΗΠΑ
Η καταναλωτική ζήτηση στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αποδυναμωθεί αφού η Federal Reserve αύξησε τα επιτόκια πολλές φορές από πέρυσι σε μια προσπάθεια να μειώσει τον εκτοξευόμενο πληθωρισμό.
Οι καταναλωτές που βγάζουν λιγότερα από 50.000 δολάρια το χρόνο είναι οι πιο ευαίσθητοι στις τιμές. Τα δύο τρίτα αυτής της ομάδας ανέφεραν περικοπές αγορών για τις διακοπές, ένα σημαντικό άλμα από το 2022 όπου τότε το ποσοστό αυτό ήταν στο 48%.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, τα περισσότερα είδη παντοπωλείου και οι υπηρεσίες εξακολουθούν να είναι ακριβότερα από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Για παράδειγμα, μια ντουζίνα αυγά, είναι περίπου 50 σεντς πιο ακριβά από ό,τι ήταν τον Φεβρουάριο του 2020.
Οι αναφορές των λιανοπωλητών τους τελευταίους μήνες έδειξαν ότι όλο και περισσότεροι αγοραστές έκαναν συναλλαγές σε φθηνότερα είδη, μια κατάσταση που θα μπορούσε να κλιμακωθεί εάν η οικονομία συνεχίσει με αυτόν τον ρυθμό το επόμενο έτος.
Δύσκολη εποχή για … «γλυκατζήδες»
Με μέτρο όμως θα απολαύσουν φέτος οι Ευρωπαίοι και τα γλυκά. Κατά μέσο όρο, οι τιμές για τα είδη ζαχαροπλαστικής αυξήθηκαν κατά 22% στην ΕΕ από το 2020.
Οι τιμές του κακάο έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο στις αγορές εμπορευμάτων από τη δεκαετία του 1970 μετά από μια σειρά φτωχών συγκομιδών στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού, δύο σημαντικές αναπτυσσόμενες χώρες. Φέτος, οι φόβοι για πλημμύρες στην Ακτή Ελεφαντοστού έχουν προσθέσει μακροπρόθεσμα προβλήματα σχετικά με τη διαθεσιμότητα της γης, τις ασθένειες και την πρόσβαση σε λιπάσματα.
Οι τιμές της σοκολάτας έχουν επίσης καταγράψει άνοδο λόγω του αυξανόμενου κόστος της ζάχαρης, που οφείλεται επίσης στις κακές καιρικές συνθήκες, καθώς και στο υψηλότερο κόστος συσκευασίας και μεταφοράς που σχετίζεται με την τιμή του πετρελαίου.
Είναι ενδεικτικό ότι οι τιμές, για παράδειγμα, στην Ουγγαρία έχουν εκτοξευθεί κατά 56% από το 2020 ως αντανάκλαση του ευρύτερου πληθωρισμού των τιμών των τροφίμων στη χώρα από ένα μείγμα οικονομικών δεινών που επηρέασαν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τοπικά προβλήματα, όπως τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια ενέργειας με τη Ρωσία.
