Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται από τη ΔΕΗ οι κινήσεις για την ενεργειακή «θωράκιση» των νησιών που έως αυτή τη στιγμή δεν διασυνδέονται στο ηπειρωτικό δίκτυο, ώστε τα προς ώρας αυτόνομα ηλεκτρικά τους συστήματα να μπορούν να αντεπεξέλθουν στην ολοένα μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρισμού κατά τη θερινή περίοδο, με τη συνεχή αύξηση της τουριστικής κίνησης. «Θωράκιση» η οποία επομένως είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί η επάρκεια τροφοδοσίας τους με ηλεκτρική ενέργεια, μέχρι τη στιγμή που θα διασυνδεθούν.
Στην εμπροσθοφυλακή αυτών των κινήσεων βρίσκεται η Κρήτη, καθώς το φετινό καλοκαίρι θα πρέπει να καλυφθεί ένα σημαντικό έλλειμμα επάρκειας στο νησί, το οποίο προσδιορίζεται στα 190 MW στο χειρότερο σενάριο. Για αυτό τον σκοπό, σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι την 1η Ιουλίου θα έχουν μεταφερθεί στο νησί τρεις αεριοστροβιλικές μονάδες συνολικής ισχύος 85 MW. Επίσης, στις 15 Αυγούστου έχει προγραμματιστεί η τμηματική έναρξη λειτουργίας του σταθμού «ΉΡΩΝ 1» που θα μεταφέρει η ΔΕΗ στην Κρήτη και τον οποίο σε πρώτη φάση έχει χρονομισθώσει για μία 2ετία από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται από την επιχείρηση και το σχέδιο για ενίσχυση και ανανέωση του ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού στα νησιά τα οποία προγραμματίζεται να ενταχθούν στο διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό σύστημα μέχρι το τέλος της 10ετίας (των Δωδεκανήσων και των νησιών του Βόρειου Αιγαίου). Μέσω του «λίφτινγκ», προβλέπεται μεταξύ άλλων η απόσυρση 39 πετρελαϊκών μονάδων που αυτή τη στιγμή εξυπηρετούν τις ανάγκες των αντίστοιχων αυτόνομων ηλεκτρικών συστημάτων, καθώς είναι τόσο απαρχαιωμένες, που είναι δύσκολο να βρεθούν ανταλλακτικά κάθε φορά που παρουσιάζουν βλάβη.
Αποζημιώσεις
Υπενθυμίζεται ότι το σχετικό πλαίσιο θεσπίσθηκε με διατάξεις του ΥΠΕΝ στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, σχετικά με τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές. Το πλαίσιο προβλέπει την αποζημίωση των σχετικών δαπανών – μέχρι το 2028 για την Κρήτη και σε 10ετή χρονικό ορίζοντα για τα υπόλοιπα νησιά.
Μάλιστα, το σχετικό σχήμα ενίσχυσης είναι ήδη έτοιμο από το ΥΠΕΝ. Στόχος του υπουργείου ήταν να σταλεί στις Βρυξέλλες ει δυνατόν μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή, 10 Απριλίου – ή, αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, να «φύγει» μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα.
Όπως αναφέρεται στις σχετικές διατάξεις, και στις δύο περιπτώσεις θα αποσβεστεί το σύνολο των σχετικών δαπανών – δηλαδή τόσο το σταθερό κόστος (π.χ. κόστος ενοικίασης, αγοράς, μεταφοράς, εγκατάστασης των μονάδων) όσο και το μεταβλητό (κόστος καυσίμων και δικαιωμάτων εκπομπών CO2). Οι αποζημιώσεις θα καταβληθούν μέσω των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας. Στην περίπτωση που δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, τότε η απόδοση των οφειλόμενων θα καλυφθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, κατά προτεραιότητα.
Η Κρήτη
Όσον αφορά την Κρήτη, η ανάγκη για έκτακτα μέτρα ενίσχυσης της ενεργειακής επάρκειας προέκυψε λόγω αναπροσαρμογής του χρονοδιαγράμματος ολοκλήρωσης της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική. Ο νέος «οδικός χάρτης» προβλέπει πως η διασύνδεση θα τεθεί σε εμπορικό λειτουργία στα μέσα του 2025, αφότου ολοκληρωθεί η κατασκευή της, στα τέλη του τρέχοντος έτους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το έλλειμμα ισχύος των 190 MW βασίζεται στο δυσμενέστερο σενάριο βλαβών στο νησί – και πιο συγκεκριμένα, στο ενδεχόμενο να τεθούν ταυτόχρονα εκτός λειτουργίας και τα δύο κυκλώματα της διασύνδεσης Κρήτη – Πελοπόννησος, καθώς και κάποια από τις μεγαλύτερες τοπικές πετρελαϊκές μονάδες. Όπως είναι φυσικό, το ενδεχόμενο αυτό συγκεντρώνει πολύ λίγες πιθανότητες. Αν ωστόσο συμβεί, η μόνη λύση θα είναι να εφαρμοστούν έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό της ζήτησης.
Πάντως, η έναρξη λειτουργίας της «ΗΡΩΝ 1» από τις 15 Αυγούστου, έστω και τμηματικά, θα αποσοβήσει ακόμη και αυτό το ενδεχόμενο. Υπενθυμίζεται ότι η ισχύς της μονάδας είναι 147 ΜW, ενώ η «παρουσία» της στο νησί θα διασφαλίσει την επάρκεια ισχύος και για το καλοκαίρι του 2025, αν για τον οποιονδήποτε λόγο η διασύνδεση Κρήτη-Αττική δεν τεθεί σε εμπορική λειτουργία πριν από την έναρξη της μεθεπόμενης τουριστικής περιόδου.
