«Σανίδα σωτηρίας» απέναντι στο επίμονο ράλι των τιμών που καταγράφεται σε πάρα πολλά είδη τροφίμων αναζητούν τα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς το κλίμα κόπωσης μετά από δύο και πλέον χρόνια ακρίβειας γίνεται ολοένα και πιο έντονο κι ενώ παράγοντες της βιομηχανίας τροφίμων και του οργανωμένου λιανεμπορίου επιβεβαιώνουν πως ο πληθωρισμός κινείται σε τροχιά αποκλιμάκωσης. Ταυτόχρονα όμως προειδοποιούν πως το «φρενάρισμα» των ανατιμήσεων δεν σημαίνει αυτόματα πως οι τιμές πέφτουν.
Η βιομηχανία τροφίμων δεν αποδέχεται την κριτική ότι εκείνη ευθύνεται για τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών, ενώ από την πλευρά του και ο κλάδος των σούπερ μάρκετ εκφράζει έντονη επιφυλακτικότητα για την εξέλιξη των τιμών το προσεχές διάστημα.
Και όλα αυτά, ενώ οι αρχικές εκτιμήσεις της Eurostat, δείχνουν περαιτέρω επιβράδυνση του πληθωρισμού στην Ελλάδα στο 2,3% τον Μάιο, από 3,2% που ήταν τον Απρίλιο, με βασική αιτία την υποχώρηση των ανατιμήσεων στα τρόφιμα. Αντίθετη είναι η πορεία στην Ευρωζώνη με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 2,6% από 2,4% τον Απρίλιο.
Το εκρηκτικό «κοκτέιλ» των αιτιών
Μιλώντας προ δεκαημέρου στην ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ, Ιωάννης Γιώτης, προειδοποίησε για τις πολλαπλές και περίπλοκες προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ένας από τους πιο ζωτικούς κλάδους της οικονομίας, ξεκινώντας από τις αναταραχές που προκάλεσε στην εφοδιαστική αλυσίδα η πανδημία και οι οποίες συντηρούνται μέχρι και σήμερα, υπό το ασφυκτικό βάρος των γεωπολιτικών εντάσεων που τροφοδοτούν οι εχθροπραξίες σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. «Οι πολεμικές συρράξεις φέρνουν τα πάνω κάτω στις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών», τόνισε, σπεύδοντας επίσης να αναγνωρίσει πως «πλέον η κλιματική κρίση χτυπά σε καθημερινή βάση την αγροτική παραγωγή». Μάλιστα, όπως προέβλεψε, οι σχετικές ευρωπαϊκές πολιτικές που προωθούνται για την πράσινη μετάβαση, σε συνδυασμό με τον ολοένα και αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό, «θα διαμορφώνουν συνθήκες που θα συνεχίσουν να πιέζουν την παραγωγή και τις τιμές των τροφίμων».
Τον κώδωνα του κινδύνου για την επόμενη μέρα έκρουσε από την πλευρά του πριν από ελάχιστα 24ωρα και ο επικεφαλής της Bespoke SGA Holdings, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, κάνοντας λόγο για εποχές μεγάλης αβεβαιότητας στο επιχειρείν, λόγω του γεωπολιτικού ρίσκου και της κλιματικής κρίσης, ζητήματα με τεράστιες διαστάσεις για τη βιομηχανία τροφίμων, καθώς εκτοξεύουν τα κόστη.
Κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τους δημοσιογράφους, με αφορμή την υποψηφιότητά του για την προεδρία του ΣΕΒ (Θεοδωρόπουλος: Ο στόχος για εισαγωγή της Bespoke στο ΧΑ ως το 2028 και η νέα αναστάτωση που έρχεται στην αγορά τροφίμων), ο κ. Θεοδωρόπουλος προϊδέασε, μάλιστα, για μια νέα πηγή ανησυχίας για τη βιομηχανία τροφίμων. Όπως εξήγησε, κάθε μέρα παράγονται νέες οδηγίες στην Ευρώπη, οι οποίες όχι μόνο περιπλέκουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται οι εταιρείες, αλλά και αυξάνουν διαρκώς τα κόστη. Μια από αυτές τις οδηγίες, η οποία σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρόπουλο, έχει ψηφιστεί και θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2025, προβλέπει πως όλες οι όλες οι πρώτες ύλες για τη βιομηχανία τροφίμων που θα προέρχονται από χώρες εκτός Ευρώπης θα πρέπει να συνοδεύονται από τα απαραίτητα πιστοποιητικά τα οποία θα επιβεβαιώνουν ότι διασφαλίζεται η βιωσιμότητα, πχ ότι δεν έχουν κοπεί δάση για την παραγωγή τους. «Αυτή η ντιρεκτίβα θα φέρει νέα αναστάτωση στην αγορά», προειδοποίησε χαρακτηριστικά.
Κληθείς να σχολιάσει το κύμα ακρίβειας που λυγίζει τα ελληνικά νοικοκυριά τα τελευταία δύο και πλέον χρόνια, με επίκεντρο το ράλι των τιμών των τροφίμων, ο κ. Θεοδωρόπουλος παραδέχθηκε ότι «στην Ελλάδα έχουμε υψηλό επίπεδο τιμών», σπεύδοντας δε να προσθέσει πως «αν με ρωτήσετε μετά από 47 χρόνια που δραστηριοποιούμαι επιχειρηματικά, δεν ξέρω να σας πω γιατί συμβαίνει αυτό». Τόνισε ότι ποτέ δεν έχει γίνει μια σοβαρή μελέτη στην Ελλάδα αναφορικά με το κόστος που τροφοδοτεί τις τιμές και συμπλήρωσε πως «στη χώρα έχουμε πολλά μικρά μαγαζιά - 24.000 σημεία πώλησης - και σίγουρα αυτό είναι ένα στοιχείο που ανεβάζει τις τιμές, αλλά δεν ξέρω αν αρκεί από μόνο του». Βασιζόμενος στη μακρά επιχειρηματική του διαδρομή, ο γνωστός επιχειρηματίας εξήγησε πως δεν μπορεί να κατανοήσει πως μια εταιρεία δύναται να έχει υπερκέρδη. «Εγώ στη σοκολάτα, τα κρουασάν, τους χυμούς δεν είδα καρτέλ πουθενά», συμπλήρωσε.
Από την πλευρά του ο κ. Γιώτης απέρριψε τις αιτιάσεις πως η βιομηχανία τροφίμων ευθύνεται για την άνοδο του πληθωρισμού, κάνοντας λόγο για άδικη κριτική σε βάρος του κλάδου. Όπως εξήγησε δε, «τον Απρίλιο με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο γενικός πληθωρισμός ήταν στο 3,1%, ενώ ο πληθωρισμός τροφίμων ήταν 5,4%. Αν εξαιρεθούν τα νωπά είδη και το ελαιόλαδο, λόγω των ακραίων διακυμάνσεων της τιμής του, η οποία έχει αυξηθεί κατά 140% το τελευταίο διάστημα, η συμβολή των επώνυμων τυποποιημένων τροφίμων στον πληθωρισμό είναι μόλις 0,6%. Άρα η βιομηχανία τροφίμων δεν τροφοδοτεί τον πληθωρισμό».
Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Γιώτη, η ακρίβεια δεν είναι μόνο εχθρός του καταναλωτή αλλά και εχθρός της βιομηχανίας τροφίμων. «Από την πρώτη στιγμή σαν κλάδος απορροφήσαμε μεγάλο μέρος των αυξήσεων ώστε να μην περάσουν στον καταναλωτή. Αυτό το κάναμε παρά τις μεγάλες ανατιμήσεις που έχουν καταγραφεί σε πρώτες ύλες και υλικά συσκευασίας, τα οποία έφτασαν να αγγίζουν το 50% του κόστους παραγωγής», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Η αύξηση στα κόστη είναι τόσο μεγάλη που κανένας δεν μπορεί να κοιμάται ήσυχος πια», σχολίασε.
Οι τιμές των τροφίμων δεν θα πέσουν σύντομα
Συμμετέχοντας και ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας στη γενική συνέλευση του ΣΕΒΤ στα μέσα του μήνα ξεκαθάρισε ότι δεν θα αποκλιμακωθούν άμεσα οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, καθώς η αύξηση της προσφοράς θα είναι πάντοτε μικρότερη από την αύξηση της ζήτησης. «Η προσφορά κυνηγάει πάντοτε τη ζήτηση. Τώρα βρισκόμαστε σε μια φάση που η ζήτηση για ποιοτική τροφή είναι στα ύψη», σημείωσε χαρακτηριστικά, εκτιμώντας πως οδεύουμε σε πληθωρισμό μακράς διαρκείας. «Δεν θα έχουμε πληθωρισμό μηδέν», σημείωσε. Αναφερόμενος ειδικότερα στο κύμα ακρίβειας εξήγησε ότι «σχετίζεται περισσότερο με τη συσσωρευμένη αύξηση των τιμών τα τελευταία δυο χρόνια».
Επιφυλακτικός ως προς την πορεία διαμόρφωσης των τιμών το προσεχές διάστημα, εμφανίστηκε και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της METRO ΑΕΒΕ, Αριστοτέλης Παντελιάδης. Μιλώντας στην καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη Τύπου του ομίλου, αναγνώρισε μεν ότι ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται αλλά, όπως εξήγησε, αυτό δεν σημαίνει ότι οι τιμές υποχωρούν. «Ο γενικός πληθωρισμός και ο πληθωρισμός των τροφίμων αποκλιμακώνονται. Στην αλυσίδα μας εδώ και δυο μήνες έχουμε αρνητικό πληθωρισμό. Το θαύμα που περιμέναμε έγινε. Ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται και οι τιμές σταμάτησαν να ανεβαίνουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν πέσει. Ευχή όλων μας είναι να μειωθούν οι τιμές αλλά δεν είμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα συμβεί σε ευρεία κλίμακα», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Παντελιάδης.
Ο ίδιος αποκάλυψε μάλιστα και τους δύο λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός που μετρούν εσωτερικά τα σούπερ μάρκετ έχει σημαντικές διαφορές με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτό συμβαίνει αφενός γιατί οι μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ δεν αποτυπώνουν το σύνολο των προσφορών και αφετέρου γιατί η στατιστική Αρχή «κλειδώνει» τις βαρύτητες συγκεκριμένων προϊόντων και δεν υπολογίζει το γεγονός ότι όταν ακριβαίνει ένα προϊόν ο καταναλωτής το αντικαθιστά με κάποιο άλλο.
Βιομηχανία και σούπερ μάρκετ θεωρούν πως αν μειωθεί ο ΦΠΑ θα πέσουν και οι τιμές
Παρά το γεγονός ότι ενώπιον του κ. Γιώτη ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, απέκλεισε κάθε πιθανότητα μείωσης του ΦΠΑ, η βιομηχανία τροφίμων και η οργανωμένη λιανική εκφράζουν αντίθετη άποψη.
Υπενθυμίζεται εδώ πως ο κ. Χατζηδάκης ξεκαθάρισε πως «δεν θα μειώσουμε τον ΦΠΑ για τρεις λόγους. Γιατί δεν θέλουμε να διαταράξουμε τη δημοσιονομική πειθαρχία, γιατί θέλουμε να στηρίξουμε τις επενδύσεις και όχι την κατανάλωση και γιατί ακόμη και να μειώσουμε τον ΦΠΑ, δεν θα το καταλάβει κανείς, καθώς δεν θα περάσει στην αγορά».
«Δέχομαι να μην μειώνονται οι συντελεστές ΦΠΑ για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά δεν δέχομαι να λέμε ότι αν μειωθούν, αυτή η μείωση δεν θα περάσει στον καταναλωτή», σχολίασε ο κ. Θεοδωρόπουλος, ερωτηθείς σχετικά.
«Αν μειωθεί ο ΦΠΑ, οι μειώσεις θα φανούν στα ράφια των σούπερ μάρκετ την επόμενη μέρα», υποστήριξε στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Παντελιάδης. «Δεν λέω ότι είναι λάθος που δεν μειώνεται ο ΦΠΑ. Προτείνω να γίνει, δεν επιμένω… αλλά δεν δέχομαι να λέγεται ότι η μείωση των συντελεστών δεν θα περάσει στις τιμές και άρα στον καταναλωτή», τόνισε.
Κίνδυνος ελλείψεων
Αναφερόμενος μάλιστα ο κ. Θεοδωρόπουλος στην ξέφρενη πορεία που ακολουθούν οι τιμές συγκεκριμένων προϊόντων τη δεδομένη στιγμή, όπως το κακάο, ο καφές, το πορτοκάλι, προειδοποίησε και για τον κίνδυνο σημαντικών ελλείψεων στο μέλλον…
«Κάποια προϊόντα θα πάψουν να έχουν θέμα τιμής στο μέλλον, γιατί απλά θα πάψουν να υπάρχουν. Δεν θα μπορείς να πληρώσεις κάτι που δεν θα υπάρχει. Είναι απλό», τόνισε, σπεύδοντας να συμπληρώσει πως «αν δεν συνέλθει ο μεγαλύτερος πορτοκαλεώνας της γης, εκείνος της Νοτίου Αμερικής, ένα από αυτά τα προϊόντα θα είναι το πορτοκάλι».
