Κρίσιμο θα είναι το επόμενο διάστημα για την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2021-2027, καθώς μέχρι τον Μάρτιο του 2025 η χώρα μας θα πρέπει να επανεξετάσει κάθε πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τα ταμεία της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση τις συστάσεις του 2024. Η επανεξέταση αυτή θα «ξεκλειδώσει» την οριστική κατανομή του 15% της ενωσιακής χρηματοδότησης που για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2021-2027 θα φτάσει συνολικά τα 20,5 δισ. ευρώ.
Η Ελλάδα όπως και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ, θα επανεξετάσει κάθε πρόγραμμα λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις προκλήσεις που προσδιορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και στις ειδικές συστάσεις του 2024 στις οποίες αναφέρεται πως η χώρα μας «έχει σημειώσει πρόοδο ως προς την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής και του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα».
Οι βασικές προκλήσεις
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Κομισιόν η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει βραδεία ανάπτυξη στις πιο απομακρυσμένες περιοχές και σημαντικές ανισότητες μεταξύ αστικών και μη αστικών περιοχών. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στις συστάσεις της ΕΕ για την Ελλάδα πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της Ελλάδας και το 60 % της οικονομικής της δραστηριότητας συγκεντρώνονται στις περιφέρειες Αττικής (Αθήνα) και Κεντρικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη). Αυτό έχει οδηγήσει σε μεγάλες ανισότητες ως προς τις οικονομικές και κοινωνικές επιδόσεις στη χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να συνεχιστεί η υλοποίηση των προγραμματισμένων προτεραιοτήτων, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής:
- Βελτίωση της ικανότητας των επιχειρήσεων να καινοτομούν, με έμφαση στη στοχευμένη στήριξή τους
- Πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων στη διαχείριση των αποβλήτων για την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης και τη μείωση της υγειονομικής ταφής
- Βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων με ολοκληρωμένο τρόπο,
- Συνέχιση της ενεργειακής μετάβασης, συμπεριλαμβανομένης της ανανεώσιμης ενέργειας, των λύσεων αποθήκευσης και της ενεργειακής απόδοσης, και αύξηση της διαθεσιμότητας καθαρών αστικών μεταφορών
- Επένδυση στις δεξιότητες βάσει ολοκληρωμένης στρατηγικής
- Υλοποίηση των πολιτικών για τα παιδιά
- Προώθηση ποιοτικών και οικονομικά προσιτών υπηρεσιών μακροχρόνιας φροντίδας και κοινωνικής στέγασης και
- Προσέλκυση περισσότερων ατόμων από περιθωριοποιημένες κοινότητες, όπως οι Ρομά και τα άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, στην εργασία ή στην αναζήτηση εργασίας, και βελτίωση της κοινωνικής τους ενσωμάτωσης.
«Η δυνατότητα αύξησης της χρηματοδότησης για τη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, ώστε να αντισταθμιστεί η καθυστέρηση στις επενδύσεις από την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού, πρέπει να εξεταστεί ιδιαίτερα κατά την προετοιμασία της ενδιάμεσης επανεξέτασης», .
Από την Κομισιόν σημειώνεται ακόμη πως στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, η πρόληψη και η ετοιμότητα έναντι των κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή χρήζουν περαιτέρω προσοχής.
Η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να αξιοποιήσει την πρωτοβουλία για την πλατφόρμα στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη για τη στήριξη του βιομηχανικού μετασχηματισμού της, ιδίως της παραγωγής και αποθήκευσης καθαρής ενέργειας, της πράσινης ναυτιλίας και της βιοτεχνολογίας, καθώς και της ανάπτυξης πράσινων και ψηφιακών δεξιοτήτων.
