Δύσκολες ασκήσεις πραγματοποιούν στο Μέγαρο Μαξίμου αλλά και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, καθώς μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα κλειδώσει το πακέτο μέτρων που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Και ενώ έχουν βγει τα «τεφτέρια» και υπολογίζονται τα ασφυκτικά περιθώρια που αφήνουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ, οι καταστροφικές πυρκαγιές που ξέσπασαν στην Αττική ήρθαν να υπενθυμίσουν με τον πιο εμφατικό τρόπο πως ο όποιος σχεδιασμός μπορεί να τιναχτεί ξαφνικά στον αέρα λόγω των φυσικών καταστροφών.
Σε πολιτικό επίπεδο οι προτεραιότητες έχουν μπει. Σύμφωνα με πληροφορίες βασικός άξονας των εξαγγελιών του πρωθυπουργού από τη Θεσσαλονίκη φέτος θα είναι η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος. Υπό αυτό το πλαίσιο αναμένονται ειδικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του στεγαστικού με νέο πρόγραμμα για επιδοτούμενα δάνεια, αλλά και κίνητρα ώστε να αυξηθούν οι μακροχρόνιες μισθώσεις και να βγουν στην αγορά περισσότερα διαμερίσματα που σήμερα παραμένουν κλειστά. Ακόμη αναμένονται παρεμβάσεις για το δημογραφικό με αλλαγές στο πλαίσιο επιδοματικής πολιτικής, χωρίς όμως να αλλάξουν τα κονδύλια. Μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές στο επίκεντρο πρόκειται να βρεθούν και η πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, καθώς ήδη γίνεται συζήτηση για αύξηση των δαπανών.
Όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να προστεθούν στο πακέτο που έχει ήδη ανακοινωθεί για το 2025 συνολικού ύψους περίπου 870 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνει: Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% (κόστους 215 εκατ. ευρώ), κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος (120 εκατ. ευρώ), μόνιμη επιστροφή του ΕΦΚ αγροτικού πετρελαίου (100 εκατ. ευρώ), αύξηση του στεγαστικού επιδόματος για τους φοιτητές (15 εκατ. ευρώ), παράταση της αναστολής ΦΠΑ στις οικοδομές (20 εκατ.) και οι αυξήσεις στις συντάξεις (400 εκατ. ευρώ).
«Στενός κορσές»
Πολλά περιθώρια για επιπλέον παροχές δεν υπάρχουν, καθώς από την επόμενη χρονιά μπαίνουν σε εφαρμογή οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ και η εισαγωγή του ορίου αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών, που σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Κομισιόν θα κυμανθεί κοντά στο 3% κάθε χρόνο για την επόμενη τετραετία. Το τελικό όριο αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης ενόψει της κατάθεσης στις Βρυξέλλες του μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού μέσα στο φθινόπωρο, όμως δεν αναμένεται να αλλάξει σημαντικά.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι η χώρα μας θα δεσμευτεί πως θα αυξάνει τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες της κατά περίπου 3 δισ. ευρώ τον χρόνο. Και αυτό μάλιστα ανεξαρτήτως της όποιας υπέρβασης των στόχων στα φορολογικά ή άλλα έσοδα που μέχρι σήμερα αξιοποιούνταν για έκτακτες παροχές ή ενισχύσεις. Πλέον τα όποια υπερέσοδα από τους φόρους που θα οδηγούν σε «υπερπλεονάσματα» θα μπαίνουν στον «κουμπαρά» για να καλύψουν ενδεχόμενες απώλειες σε άλλες χρονιές.
Με βάση τους νέους κανόνες λοιπόν και αν συνυπολογιστούν οι δαπάνες που αυξάνονται έτσι και αλλιώς λόγω του πληθωρισμού, των νέων συντάξεων που θα φτάσουν σε αριθμό ρεκόρ φέτος αλλά και των αμυντικών αναγκών μαζί με τα μέτρα περίπου 900 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη εξαγγελθεί, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, προσεγγίζουμε ήδη το όριο των 3 δισ. ευρώ.
Οι κίνδυνοι
Και βέβαια αυτοί οι υπολογισμοί δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τις όποιες έκτακτες ανάγκες μπορεί να προκύψουν από φυσικές καταστροφές, πλημμύρες και πυρκαγιές όπως αυτές που χτύπησαν πριν από μερικές ημέρες την Ανατολική Αττική.
Η ένταση των φαινομένων και η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται πλέον, δείχνουν πως το περίπου 1 δισ. ευρώ που δεσμεύεται για τις φυσικές καταστροφές στον κρατικό προϋπολογισμό δεν επαρκεί. Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες επιτρέπουν μια πολύ μικρή υπέρβαση των δαπανών που έχουν προυπολογιστεί για έκτακτες ανάγκες, η οποία για την περίπτωση της χώρας μας υπολογίζεται πως δεν θα ξεπεράσει τα 700 εκατ. ευρώ, βάσει του ΑΕΠ. Και πάλι όμως υπάρχουν αυστηρές προϋποθέσεις για αυτή την επιπλέον υπέρβαση των δαπανών, ώστε η εξαίρεση αυτή να αξιοποιείται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
