Μέτρα για τον πράσινο μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μια προσπάθεια να ωθήσει προς υλοποίηση μια οδηγία η οποία υπάρχει εδώ και 23 χρόνια και αφορά στην αξιοποίηση των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Η Επιτροπή, προβαίνοντας σε κάποιες τροποποιήσεις, προτείνει μέτρα για την ενίσχυση της κυκλικότητας της αυτοκινητοβιομηχανίας, τα οποία καλύπτουν τον σχεδιασμό, την παραγωγή και την επεξεργασία των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Ο προτεινόμενος κανονισμός, ο οποίος αντικαθιστά τις ισχύουσες οδηγίες για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους και για τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης, αναμένεται να έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, όπως την ετήσια μείωση των εκπομπών CO2 κατά 12,3 εκατ. τόνους έως το 2035, την καλύτερη αξιοποίηση 5,4 εκατ. τόνων υλικών και την αύξηση της ανάκτησης κρίσιμων πρώτων υλών. Η εφαρμογή του κανονισμού θα οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη εξοικονόμηση ενέργειας στο στάδιο της κατασκευής, στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενες πρώτες ύλες και στην προώθηση βιώσιμων και κυκλικών επιχειρηματικών μοντέλων.
Οι προτεινόμενες δράσεις αναμένεται να αποφέρουν καθαρά έσοδα 1,8 δισ. ευρώ έως το 2035, να δημιουργήσουν πρόσθετες θέσεις εργασίας και να βελτιώσουν τις ροές εσόδων της βιομηχανίας διαχείρισης και ανακύκλωσης αποβλήτων. Επιπλέον, θα συμβάλουν στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας σε τρίτες χώρες, αποτρέποντας την εξαγωγή μη κατάλληλων για κυκλοφορία οχημάτων και μειώνοντας την επιβλαβή ρύπανση και τους κινδύνους για την υγεία στις χώρες που εισάγουν μεταχειρισμένα οχήματα από την ΕΕ.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η πρωτοβουλία αυτή θα βελτιώσει την πρόσβαση της οικονομίας της ΕΕ σε πόρους, θα συμβάλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της ΕΕ, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την ενιαία αγορά και θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τον εν εξελίξει μετασχηματισμό της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι βασικοί άξονες των προωθούμενων παρεμβάσεων
Ο προτεινόμενος κανονισμός περιλαμβάνει συγκεκριμένες οδηγίες για την πρόληψη, την επεξεργασία και την επαναχρησιμοποίηση κατά τις γενικές γραμμές που είχαν οριστεί στο αρχικό πρότυπο.
Προκειµένου να συµβάλουν στην πρόληψη της δηµιουργίας αποβλήτων, τα κράτη µέλη μεριμνούν ώστε οι κατασκευαστές οχηµάτων, σε συνεργασία µε τους κατασκευαστές υλικών και εξοπλισµού, να περιορίσουν τη χρήση επικινδύνων ουσιών στα οχήµατα και να τη μειώνουν στο μέτρο του δυνατού, ήδη από τη φάση της αρχικής σύλληψης του οχήµατος και εφεξής, ιδίως προκειµένου να προλαµβάνεται η ελευθέρωσή τους στο περιβάλλον, να καθίσταται η ανακύκλωση ευκολότερη και να αποφεύγεται η ανάγκη διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων.
Κατά τον σχεδιασμό και την παραγωγή νέων οχημάτων, θα πρέπει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη και να διευκολύνονται η διάλυση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανάκτηση, και ιδίως η ανακύκλωση, οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, των κατασκευαστικών τους στοιχείων και των υλικών τους ενώ οι κατασκευαστές οχημάτων, σε συνεργασία µε τους κατασκευαστές υλικών και εξοπλισμού, να ενσωματώνουν αυξανόμενη ποσότητα ανακυκλωμένου υλικού σε οχήματα και άλλα προϊόντα, προκειμένου να αναπτύσσονται οι αγορές για ανακυκλωμένα υλικά.
Στο πλαίσιο αυτό οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να εξασφαλίζουν ότι οι οικονομικοί φορείς δημιουργούν συστήματα για τη συλλογή όλων των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους και, στο βαθμό που αυτό είναι τεχνικά εφικτό, των αποβλήτων που συνίστανται σε µεταχειρισμένα εξαρτήματα αφαιρούμενα κατά την επισκευή των επιβατικών αυτοκινήτων, — την επαρκή διάθεση εγκαταστάσεων συλλογής στην επικράτειά τους.
Στη φάση επεξεργασίας προτείνονται μέτρα µέτρα προκειµένου να διασφαλίζουν ότι οποιαδήποτε εγκατάσταση ή επιχείρηση που εκτελεί εργασίες επεξεργασίας, πληροί συγκεκριμένες υποχρεώσεις όπως το ότι τα οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους απογυμνώνονται προτού επέλθει περαιτέρω επεξεργασία, ή λαμβάνονται άλλα ισοδύναµα µέτρα, προκειµένου να µειωθεί οποιαδήποτε επιβλαβής επίπτωση στο περιβάλλον. Ακόμη, ατασκευαστικά στοιχεία ή υλικά που επισημαίνονται ή καθίστανται αναγνωρίσιμα µε άλλο τρόπο θα αφαιρούνται πριν από περαιτέρω επεξεργασία ενώ τα επικίνδυνα υλικά και κατασκευαστικά στοιχεία αφαιρούνται και απομονώνονται κατά επιλεκτικό τρόπο, ώστε να µην μολύνουν στη συνέχεια τα κατάλοιπα τεµαχισµού οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Τέλος, ως προς την επανάκτηση, προτείνεται τα κράτη-μέλη να λαμβάνουν μέτρα προκειμένου να ενθαρρύνουν την επαναχρησιμοποίηση όσων κατασκευαστικών στοιχείων είναι κατάλληλα για επαναχρησιμοποίηση, την ανάκτηση όσων κατασκευαστικών στοιχείων δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, και την απόδοση προτεραιότητας στην ανακύκλωση όταν είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη, µε την επιφύλαξη των απαιτήσεων όσον αφορά την ασφάλεια των οχημάτων και τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, και ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν τα καυσαέρια και τον θόρυβο.
