Καθώς πλησιάζει η Διεθνής Διάσκεψη για το Κλίμα COP28, τα κράτη πασχίζουν να καταλήξουν σε μια δεσμευτική συμφωνία για τα πλαστικά. Ωστόσο, η πολυφωνία και οι διαφωνίες παραμένουν με κυριότερα σημεία τριβής το εάν θα πρέπει να συμφωνηθεί ο περιορισμός των πλαστικών ή η επιτάχυνση της ανακύκλωσης και η διατήρηση της παραγωγής πλαστικών από την πλευρά της βιομηχανίας.
Σήμερα, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, παράγονται παγκοσμίως 400 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών απορριμμάτων σε ετήσια βάση, με λιγότερο από το 10% αυτών να ανακυκλώνεται. Ο μεγαλύτερος όγκος αυτών καταλήγει σε χωματερές και εν συνεχεία στους ωκεανούς. Αυτή η παραγόμενη ποσότητα πρόκειται να αυξηθεί την επόμενη δεκαετία, καθώς οι εταιρείες πετρελαίου, οι οποίες συχνά παράγουν επίσης πλαστικά (περίπου το 98% των πλαστικών μιας χρήσης - όπως μπουκάλια ή συσκευασίες - προέρχεται από ορυκτά καύσιμα), αναζητούν νέες πηγές εσόδων εν μέσω της ενεργειακής μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα.
Τα σημεία αντιπαράθεσης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, του Καναδά και της Κένυας, έχουν ζητήσει -μια ισχυρή συνθήκη με «δεσμευτικές διατάξεις» για τη μείωση της παραγωγής και χρήσης παρθένων πλαστικών πολυμερών που προέρχονται από πετροχημικά και για την εξάλειψη ή τον περιορισμό προβληματικών πλαστικών, όπως το PVC και άλλα που περιέχουν τοξικά συστατικά.
Αυτή η θέση αντικρούεται από τη βιομηχανία πλαστικών και από εξαγωγείς πετρελαίου και πετροχημικών όπως η Σαουδική Αραβία, που υποστηρίζουν την διατήρηση της χρήσης πλαστικών. Υποστηρίζουν ότι η συνθήκη στην οποία θα καταλήξουν τα κράτη πρέπει να επικεντρωθεί στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση πλαστικών, που μερικές φορές αναφέρεται στις συνομιλίες ως «κυκλικότητα» στην προμήθεια πλαστικών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αρχικά ήθελαν μια συνθήκη αποτελούμενη από εθνικά σχέδια για τον έλεγχο των πλαστικών, αναθεώρησαν τη στάση τους τους τελευταίους μήνες. Πλέον υποστηρίζουν ότι, ενώ η συνθήκη θα πρέπει να βασίζεται ακόμη σε εθνικά σχέδια, αυτά τα σχέδια θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τους παγκόσμιους συμφωνημένους στόχους για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης.
Το Διεθνές Συμβούλιο Χημικών Ενώσεων θέλει η συνθήκη να περιλαμβάνει μέτρα «που επιταχύνουν μια κυκλική οικονομία για τα πλαστικά», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του συμβουλίου Μάθιου Κάστνερ.
«Η συμφωνία για τα πλαστικά θα πρέπει να επικεντρωθεί στον τερματισμό της ρύπανσης από πλαστικά, όχι στην παραγωγή πλαστικών», είπε ο Κάστνερ σε δήλωση στο Reuters.
Συνεχίζονται οι συνομιλίες για την συνθήκη για τα πλαστικά
Οι διαπραγματεύσεις για μια κοινώς αποδεκτή και δεσμευτική συνθήκη για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης συνεχίζονται και αυτή την εβδομάδα. Αν και η Σαουδική Αραβία επιδιώκει να επικεντρωθούν στην αποτελεσματική διαχείριση, πολλά κράτη θέτουν ζητήματα ορίων παραγωγής.
Στο πλαίσιο αυτό οι αξιωματούχοι προετοιμάζονται για σκληρές διαπραγματεύσεις για το αν θα περιοριστεί η ποσότητα του πλαστικού που παράγεται ή απλώς θα επικεντρωθεί στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Αυτήν την στιγμή, όλοι εργάζονται πάνω σε ένα έγγραφο που ονομάζεται «μηδενικό προσχέδιο» που απαριθμεί πιθανές πολιτικές και δράσεις που πρέπει να εξεταστούν. Αυτό το προσχέδιο θα συζητηθεί και στην εβδομαδιαία συνάντηση στο Ναϊρόμπι της Κένυας, προκειμένου να καταλήξουν σε μια νομικά δεσμευτική συνθήκη από την τέλος του 2024.
Πάντως, την Κυριακή, μια ομάδα 20 διεθνών επιστημόνων έστειλε μια ανοιχτή επιστολή στους διαπραγματευτές ζητώντας τους να θέσουν το υγειονομικό κριτήριο στο επίκεντρο των συνομιλιών και να στοχεύσουν σε μια συνθήκη που μειώνει τους όγκους παραγωγής πλαστικών και «επιβάλλει τη σωστή δοκιμή όλων των χημικών ουσιών στα πλαστικά».
