Στο επίκεντρο του τεχνολογικού ενδιαφέροντος έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα η χώρα μας, με κολοσσούς του χώρου και πολυεθνικές εταιρείες να δρομολογούν επενδύσεις τεχνολογικών υποδομών αλλά και κέντρα έρευνας κι ανάπτυξης επί ελληνικού εδάφους, αυξάνοντας τις πιθανότητες της Ελλάδας να κάνει το «μεγάλο άλμα».
Το πιο πρόσφατο δείγμα ήταν η επένδυση της Microsoft που ανακοινώθηκε μέσα στην εβδομάδα από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη και της οποίας η προστιθέμενη αξία μπορεί να φτάσει σε βάθος χρόνου και το 1 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα η αμερικανική εταιρεία, η οποία διατηρεί εδώ και χρόνια θυγατρική στη χώρα μας, αποφάσισε να εγκαταστήσει στην περιοχή της Αττικής ένα σύμπλεγμα από τρία data centers. Με την ολοκλήρωση της επένδυσης η χώρα μας θα μετατραπεί σε παγκόσμιο κόμβο όσον αφορά στις υποδομές cloud, δεδομένου ότι θα αποτελεί μια από τις 8 ευρωπαϊκές χώρες όπου ο αμερικανικός κολοσσός διατηρεί data center region, (σ.σ. η Microsoft έχει αντίστοιχες data centers υποδομές σε Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Νορβηγία). To αρχικό κόστος της επένδυσης σύμφωνα με τα όσα ανέφερε τουλάχιστον ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Στέλιος Πέτσας, υπολογίζεται στα 500 εκατ. ευρώ σε εξοπλισμό ενώ κάθε χρόνο θα επενδύονται άλλα 50 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο το πολλαπλασιαστικό όφελος θα είναι μεγάλο και θα προκύψει από τον εκσυγχρονισμό που θα φέρει σε μικρές επιχειρήσεις αλλά και στην ίδια την οικονομία, δεδομένου ότι το data center της Microsoft δεν αφορά μόνο τους εν Ελλάδι πελάτες του αμερικανικού κολοσσού αλλά και αυτούς που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Η δημιουργία του μάλιστα εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική συμφωνία #GRforGrowth, μέσω της οποίας η Microsoft έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ψηφιακών δεξιοτήτων μέσω του οποίου θα καταρτίσει και θα πιστοποιήσει περί τους 100.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού και δημόσιου φορέα καθώς και φοιτητές και άνεργους σε τομείς όπως big data και τεχνητή νοημοσύνη.
Βέβαια η Microsoft δεν είναι η πρώτη φορά που στρέφει το ενδιαφέρον της στη χώρα μας. Να θυμίσουμε ότι μεσούσης της πρώτης φάσης της πανδημίας του κορονοϊού ανακοινώθηκε η εξαγορά της ελληνικής Softomotive από τον αμερικανικό κολοσσό. Το πλάνο της εξαγοράς προβλέπει το υφιστάμενο κέντρο της Softomotive , η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο του αποκαλούμενου Robotic Process Automation (RPA), να μετατραπεί σε κέντρο ανάπτυξης αντίστοιχων εφαρμογών.
Και φυσικά οι επενδύσεις σε ελληνικές εταιρείες ή στην έρευνα και καινοτομία εντός ελληνικών συνόρων δεν περιορίζονται στην Microsoft. Δεν πάει πολύ καιρός που ο φαρμακευτικός κολοσσός της Pfizer ανακοίνωσε τη λειτουργία κέντρου ψηφιακής καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη. Η Pfizer επέλεξε την Ελλάδα για να δημιουργήσει το ένα από τα έξι κέντρα τεχνητής νοημοσύνης που σχεδιάζει στον κόσμο, το hub δηλαδή της Θεσσαλονίκης θα αποτελεί τμήμα του παγκόσμιου ψηφιακού δικτύου της και θα είναι στενά συνδεδεμένο με το εξωτερικό οικοσύστημα. Στόχος της Pfizer είναι να δημιουργήσει ένα διεθνές Κέντρο Ψηφιακής Τεχνολογίας, Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Μεγάλων Όγκων Δεδομένων, στον πολυχώρο «Phoenix Center», το οποίο θα οδηγήσει και στην ανακάλυψη νέων θεραπειών που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή των ασθενών. Με την ολοκλήρωσή του μάλιστα - το κέντρο βρίσκεται ήδη στην διαδικασία της στελέχωσής του- εκτιμάται ότι θα απασχολεί περίπου 200 επιστήμονες, οι οποίοι θα προσληφθούν έως το τέλος του 2020.
Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί και το Κέντρο Καινοτομίας της Cisco, το οποίο εγκαινιάστηκε πρόσφατα στην Θεσσαλονίκη. Μέσω της επένδυσης στο «Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας και Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων», επένδυση που εκτιμάται κοντά στα 12 εκατ. ευρώ., η Cisco φιλοδοξεί να δώσει τα εφόδια σε startups εταιρείες για να συνεργαστούν με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα και να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις για απτά προβλήματα πολλών κλάδων της οικονομίας. Να σημειωθεί ότι η Cisco διατηρεί ήδη 14 αντίστοιχα κέντρα σε διάφορες πόλεις του κόσμου, όπως Ρίο ντε Τζανέιρο, Σιγκαπούρη, Τόκιο, Βερολίνο, Βαρκελώνη, κ.α.
Στις πρόσφατες κινήσεις που περιλαμβάνονται στον ευρύτερο χώρο της καινοτομίας θα μπορούσε να συμπεριλάβει κανείς και την επένδυση της αμερικανικής Applied Materials στην πατρινή Think Silicon. Μετά και την εξαγορά, η οποία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες που έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας (deep tech), η πατρινή Think Silicon έχει μετατραπεί σε κέντρο έρευνας της Applied Materials.
Από τα παραδείγματα των μεγάλων επενδύσεων σε τεχνολογία δεν λείπουν και ευρωπαϊκές ή ακόμα και ελληνικές εταιρείες. Να θυμίσουμε ότι ήδη από τις αρχές του έτους η γερμανική TeamViewer εγκαινίασε στα Ιωάννινα το νέο κέντρο έρευνας και τεχνολογίας, ακολουθώντας το παράδειγμα της εξίσου γερμανικής εταιρείας λογισμικού HR, Ρersonal & Informatik AG (P&I) που λειτουργεί εκεί από το 2017. Και οι δύο εταιρείες αναμένεται να απασχολούν μαζί μέσα στα επόμενα χρόνια περί τους 400 μηχανικούς πληροφορικής.
Αντίστοιχα και η ελληνική εισηγμένη Profile Software, που εξειδικεύεται στην ανάπτυξη λύσεων λογισμικού για τον χρηματοοικονομικό τομέα, ανακοίνωσε ότι προχωρά στην ίδρυση κέντρου ανάπτυξης νέων τεχνολογιών στη Θεσσαλονίκη. Η επένδυση υπολογίζεται να φτάσει σε βάθος τριετίας τα 5 εκατ. ευρώ και στόχος του νέου κέντρου είναι να αποτελέσει πρότυπο οργανισμού ανάπτυξης νέων τεχνολογιών του χρηματοοικονομικού τομέα στη χώρα. Για το λόγο αυτό θα στραφεί σε όλες τις νέες τεχνολογίες όπως τεχνητή νοημοσύνη (AI), μηχανική εκμάθηση (ML), ρομποτική αυτοματοποίηση διαδικασιών (RPA) blockchain, Augmented Reality (AR).
Και τα παραδείγματα τεχνολογικών εταιρειών που δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στη χώρα μας δεν σταματούν εδώ. Ακόμα και η απόφαση της Amazon να ιδρύσει γραφεία στην Ελλάδα, για συγκεκριμένο κομμάτι των δραστηριοτήτων της, επισφραγίζουν την δυναμική της χώρας. Μάλιστα γνώστες του χώρου δεν αποκλείουν η εταιρεία να προχωρήσει και σε μεγαλύτερη επένδυση εντός ελλαδικού χώρου, ειδικά μετά την απόβαση της Microsoft.
Κυβερνητικές παρεμβάσεις για ενίσχυση της καινοτομίας
Την δυνατότητα της χώρας μας να συνδεθεί με τεχνολογικούς κολοσσούς από όλο τον κόσμο ενδέχεται να ενισχύσουν και οι κυβερνητικές παρεμβάσεις που δρομολογούνται το τελευταίο διάστημα και σχετίζονται με την νεοφυή επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση των επενδυτικών κινήτρων σε σχετικούς τομείς.
Να θυμίσουμε ότι το υπουργείο Ανάπτυξης προχωρά με ταχείς ρυθμούς την υλοποίηση του πλάνου για τη δημιουργία δύο μεγάλων κέντρων καινοτομίας, ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη, όπου θα μπορούν να φιλοξενήσουν ερευνητικές ομάδες μεγάλων διεθνών ομίλων αλλά και ελληνικών εταιρειών, καθώς επίσης και startups. Ο στόχος όπως έχει περιγραφεί πολλές φορές από «κυβερνητικά χείλη» είναι να γίνει η Ελλάδα ένας ελκυστικός προορισμός για καινοτόμες ομάδες.
Το κέντρο καινοτομίας της Αθήνας που θα υλοποιηθεί μέσω σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) θα στεγαστεί στο ακίνητο που είχε την έδρα της η ΧΡΩΠΕΙ στην οδό Πειραιώς και ο προϋπολογισμός του εκτιμάται να φτάσει τα 58,5 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει δε ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για την έρευνα και την τεχνολογία, κ. Χρίστος Δήμας, μέσα στο 2021 θα έχει αρχίσει η υλοποίηση του συγκεκριμένου κέντρου που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία «Πολιτεία Καινοτομίας».
Όσον αφορά στο δεύτερο κέντρο στη Θεσσαλονίκη, η προσέγγιση είναι σχετικά διαφορετική καθώς ο στόχος είναι να εξελιχθεί περισσότερο σε ένα επιχειρηματικό πάρκο που θα εγκαθίστανται καινοτόμες επιχειρήσεις. Το πάρκο που θα φέρει το όνομα ThessINTEC, έχει ξεκινήσει καθώς προχωράνε οι διαδικασίες για τη μεταβίβαση της έκτασης (περίπου 750 στρέμματα στην Περαία) στο ΤΑΙΠΕΔ.
Στο ίδιο πλαίσιο και με στόχο την ενίσχυση της κινητικότητας που παρατηρείται στο χώρο του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, το υπουργείο Ανάπτυξης δρομολογεί και την δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ELEVATE GREECE, ενός ηλεκτρονικού δηλαδή «Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων».
Επί της ουσίας, οι εταιρείες που θα εγγράφονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα κατόπιν σχετικής απόφασης του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας, θα χαρακτηρίζονται, επισήμως, από την πολιτεία ως νεοφυείς υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τα χαρακτηριστικά της καινοτομίας και της δυνατότητας κλιμάκωσης του εγχειρήματος (scalability).
Η κατάρτιση του Μητρώου αναμένεται να ξεκλειδώσει και την δυνατότητα για παροχή στοχευμένων κινήτρων προς τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Ένα εξ αυτών, που έχει γίνει γνωστό είναι οι φορολογικές ελαφρύνσεις σε επενδυτικούς αγγέλους (angels Investors).
Για την ακρίβεια σε περίπτωση που ο φορολογούμενος - φυσικό πρόσωπο κι όχι Venture Capital - εισφέρει κεφάλαιο σε κεφαλαιουχική εταιρεία που είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων, θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημά του ποσό ίσο με το 50% του ποσού της εισφοράς του.
Προκειμένου μάλιστα να μην υπάρξει καταστρατήγηση του μέτρου η συγκεκριμένη έκπτωση θα εφαρμόζεται για εισφορές που φτάνουν ως τις 300.000 ευρώ ανά έτος και για τη χρηματοδότηση έως τριών startups, δηλαδή για angel investors που θα εισφέρουν έως και 100.000 ευρώ μέχρι και σε τρεις εταιρείες ανά έτος.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό «η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως κρίσιμο βραχίονα για να κάνει η Ελλάδα ένα άλμα προς το μέλλον». Ακόμα όμως κι αν τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει, θα πρέπει να ακολουθήσουν κι άλλες παρεμβάσεις ώστε να αρθούν οι αγκυλώσεις των προηγούμενων χρόνων και να κερδίσει η Ελλάδα περισσότερο έδαφος στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνολογικής καινοτομίας.
